Hititçe

Hititçe
Bölge Anadolu
Etnik köken Hititler
Ölü dil M.Ö'den önce 20. ve 13. yüzyıllarda.
Dil aileleri
Dil kodları
ISO 639-2 hit
ISO 639-3 Variously:
oht  Büyük Hititçe
hit  (Klasik) Hititçe
htx  Orta Hitiitçe
nei  Neo-Hititçe
MÖ 2000 yılında Anadolu'da konuşulan diller. Sarı renkle Hitit dilinin merkez bölgesi; mavi renkte ölü dil olan Luvi dilinin Anadolu Kolu; kırmızı renkli Palaiko adı verilen Hitit İmparatorluğu’na bağlı olan ve onun kuzeye doğru uzantısı durumunda bulunan bölgede ise MÖ 1500 yılına kadar konuşulan ve daha sonra Kafkasya’dan gelen göçler neticesinde ölü dil durumuna düşen Palaik dili gösterilmektedir.
M.Ö. 1274 yılında Hitit İmparatorluğu'nun nufûz alanı.

Hitit dili (Hitit dilinde: nešili veya nešaumnili), Hititlerin veya tabletlerinde kendilerini adlandırdıkları gibi Neşalıların dili, Hint-Avrupa Dillerinin Anadolu'nun alt grubuna dâhildir.

Bunun yanında farklı yazılar da kullanımdaydı. Resmî diplomatik yazışmaları ve saray arşivleri Âsur (Akad) çivi yazısıyla yazılırken kayalardaki kabartmalar ve yazıtlar için Hiyeroglif denilen yazı kullanılırdı. Bugün, bu harflerle yazılan dilin bir Luvca lehçesi olduğu bilinmektedir. Hurrice de önemli bir diplomatik yazışma diliydi ve bilhassa Mittani İmparatorluğu'yla yapılan yazışmalarda kullanılırdı.

Dil, Çek bilim adamı Bedřich Hrozný'nin çalışmaları sonunda çözümlenmiş, kendisi 1917'de ilk Hitit gramerini yayınlamıştır.

Hititçe kelime örnekleri

Resimde, İstanbul Arkeoloji Müzesinde sergilenen ve Hittit Kralı II. Muwatalli tarafından II. Ramses'e gönderilen tablet görülmektedir.
Türkçe Hititçe Okunuşu
ana, anne an - na - aş (aš) annaş
baba at - ta - aş (aš) attaş
büyükbaş hayvan par - za - han - naş parzahannaş
çok mekk mekk
ekmek NINDA ninda
gece ne - kuz nekuz
gök ne - pi- iş (iš) nepiş
göz yummak maz - zal - la - şa mazzallaşa
hilekâr mar - şe marşe
isim la - man laman
karaciğer liş - şi lişşi
kil tuğla pu - rut - teş - şar purutteşşar
mayalanmış mar - ha - nu - wam - man marhanuwamman
mühür par - za - ki parzaki
parlak la - luk - ki - want lalukkiwant
sevgili pu - pu pupu
soyunmak ne - ku - man - da - ri - ya nekumandariya
su va, a - tar ua, vatar
süslü baş - tant baştant
toparlamak leş - şa- i leşşai
ülke ut - ne - e utne
yemek (fiil) ed-/-ezza ed, ezza
yemin lin - ga - i lingai
yeni ne - wa newa
zina pu - pu - wa - la - tar pupuwalatar

Kaynaklar

Vikikitapta bu konu hakkında daha fazla bilgi var:
Hititçe

1. Editör: İlker KOÇ, Hititler, ODTÜ Yayıncılık,Ekim 2006, sayfa 18-19 2. Editörler: Hans GÜTERBOCK, Harry HOFFNER, Theo van den HOUT, The Hittite Dictionary

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/9/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.