Katrina Kasırgası

Katrina Kasırgası
Kategori 5 Kasırga (SSHS)

28 Ağustos 2005'de şiddetinin zirvesindeyken Katrina kasırgası
Oluşma 23 Ağustos 2005
Dağılma 31 Ağustos 2005
En yüksek rüzgar
175 mph (280 km/h) (1-dakikadaki gücü)
En alçak basınç 902 mbar (hPa; 26.65 inHg)
Ölüm 1,836 toplam
Zarar $81.2 milyar (2005 USD)
$84 milyar (2006 USD)
Etkilenen
alanlar		 Bahamalar, Florida, Küba, Louisiana (özellikle New Orleans), Mississippi, Alabama, Florida Panhandle ve Kuzey Amerika'nın doğu kısımları
2005 Atlantik kasırga sezonu

Katrina Kasırgası, Amerika Birleşik Devletleri tarihinin en yıkıcı ve en ölümcül kasırgalarından biri. 2005 yılı Atlas Okyanusu kasırga mevsiminin genelde 5., tropik kasırgalar arasında 11. ve Saffir-Simpson Kasırga Ölçeği'ne göre 5. Kategorideki 2. kasırgasıdır. Katrina, 23 Ağustos 2005 günü oluşmaya başladı ve Meksika Körfezi kıyısının orta-kuzeyi boyunca uğradığı yerlerde büyük hasarlara sebep oldu. Kasırganın neden olduğu en büyük can kaybı ve maddi zarar, New Orleans'ta meydana geldi. Set sisteminin başarısız olduğu Louisiana'yı sel bastı. Kasırga, Mississippi kıyısının karşısında ve Alabama'da şiddetini artırdı, öyle ki kasırganın merkezinin hızı saatte 160 km/saat olarak ölçüldü.[1]

Katrina, 23 Ağustos 2005'de Bahamalar'ın üzerinde oluşmaya başlamıştır. Sistem Meksika Körfezi'nde şiddetini artırırken Florida'nın güneyini 1. Kategoride geçmiş, burada sellere ve ölümlere sebep olmuştur. 29 Ağustos sabahı sırasıyla güneydoğu Louisiana ve Louisiana/Mississippi'yi 3. Kategori'de vurmuştur.

Fırtına dalgası, Körfez kıyısı boyunca Mississippi'nin Waveland, Bay St. Louis, Pass Christian, Long Beach, Gulfport, Biloxi, Ocean Springs, ve Pascagoula şehirlerini harap etti. Louisiana'da, New Orleans'ın 53 farklı yerindeki sel koruma sistemi başarısız oldu. Setin yıkılmasıyla New Orleans'ın bazı mahalleleri sular altında kaldı, bunu izleyen haftalar boyunca sel yayılarak New Orleans'ın %80'ini etkiledi.

Katrina, 1.836 kişinin yaşamını yitirmesine sebep olmuştur, 1928 Okeechobee Kasırgası'ndan beri en ölümcül ABD kasırgadır. Tahmini 81,2 milyar dolar zararla ABD tarihinin en yüksek maddi hasar getiren doğal felaketi olmuştur. Federal, resmi ve yerel makamlar kasırgaya yeterince müdahale edememekle eleştirilmiş, bu yüzden ABD kongresi tarafından ABD Federal Acil Durum İdare Acentesi yöneticisi Michael D. Brown görevden alınmıştır. Kasırga, ABD Kara Kuvvetleri istihkâm birliklerinin set koruma sisteminin başarısızlığını ortaya çıkarmış, bu birlikler aleyhine dava açılmıştır. ABD Ulusal Kasırga Merkezi (National Hurricane Center) ve ABD Ulusal Meteoroloji Dairesi (National Weather Service) verdiği doğru bilgilerle büyük takdir toplamıştır.[2]

Fırtınanın hikâyesi

En şiddetli Atlantik kasırgaları
Sırası Kasırga Sezon Min. basınç
1 Wilma 2005 882 mbar (hPa)
2 Gilbert 1988 888 mbar (hPa)
3 Labor Day 1935 892 mbar (hPa)
4 Rita 2005 895 mbar (hPa)
5 Allen 1980 899 mbar (hPa)
6 Katrina 2005 902 mbar (hPa)
7 Camille 1969 905 mbar (hPa)
Mitch 1998 905 mbar (hPa)
9 Dean 2007 906 mbar (hPa)
10 Ivan 2004 910 mbar (hPa)
Kaynak: U.S. Department of Commerce
Fırtınanın izlediği yol

Katrina 23 Ağustos 2005'te güneydoğu Bahamalar'ın üzerinde oluşmaya başlamıştır. Sistem, 24 Ağustos sabahı tropikal fırtına durumuna yükseltilmiş ve fırtınaya Katrina ismi verilmiştir. Tropikal fırtına Florida'ya doğru hareket etmeye devam etmiş, Hallandale plajı ve Aventura, Florida'yı vurmadan iki saat önce, 25 Ağustos sabahı kasırgaya dönüşmüştür. Güney Florida'yı vurduktan sonra gücünü zayıflatsa da Meksika körfezine girdikten bir saat sonra kasırga durumunu tekrar elde etmiştir.[3]

Fırtına Meksika Körfezi'ndeki Gulf Stream akıntısının ılık suları üzerinde şiddetini arttırmıştır.[4] 27 Ağustos'ta fırtına, Saffir Simpson kasırga ölçeğinde 3. kategori fırtına düzeyine yükselmiş ve bu yüzden mevsimin üçüncü büyük kasırgası olmuştur. Katrina 28 Ağustos sabahı yeniden şiddetlendi, 5. Kategoriye yükseldi ve aynı gün saat 13.00'da, şiddetinin zirvesine ulaştı. Hızı saatte 285 km.ye ve minimum merkezi basıncı 902 mbar'a ulaşmıştır. Basınç ölçümü, Katrina'yı o zamana kadar kaydedilen dördüncü en şiddetli Atlantik kasırgası yapmıştır. Ayrıca o zamana kadar kadar Meksika körfezinde kaydedilen en kuvvetli kasırgadır.(2005 yılındaki Rita kasırgası bu unvanı ele geçirmiştir.[3]

Katrina 29 Ağustos sabahı saat 6.10'da Buras-Triumph'ı vurduğunda 3. Kategoride bir kasırga düzeyindeydi ve saatteki hızı 205 km'ye varmıştı. Daha sonra Louisiana Mississippi'ye ilerleyen kasırga 195 km hızla bu yerleşim yerini vurmuştur.[3]

Katrinanın, Mississippi'yi vurduktan sonra, denizden 240 km uzakta Meridian, Mississippi yakınlarında şiddeti büyük miktarda azalmıştır.[3]

Fırtınaya hazırlanma

Florida

Florida'da yaşayan birçok insan Katrina'nın, bir günde tropikal bir fırtınadan bir kasırgaya dönüşüp Miami-Dade–Broward'nin yakınında güney Florida'yı vurduğu zaman habersizdir. Fırtına 25 Ağustos 2005'te Miami Dade ilçesini vurmuştur. Ulusal Kasırga Merkezi (NHC) Katrina'nın, 31.5 saat ve 19.5 saat içinde vuracağını hesaplayarak şehri alarma geçirir.[3]

Florida valisi Jeb Bush 24 Ağustos'ta şehirde olağanüstü hal ilan eder ve sığınaklara gitme emri verir. Florida'nın güneyindeki ilçelerdeki okullar tatil edilir ve risk altındaki Martin County'de ilçeyi boşaltma emri verilir..[5]

Federal hükümet

Başkan George W. Bush solunda Michael Chertoff(ülke güvenliğinin sekreteri) ve savunma bakanı Donald Rumsfeld kasırganın sona erdiği 31 Ağustos'da Beyaz Saray'da

26 Ağustos sabahı yerel saatle saat 10.00(Türkiye saatiyle 17.00)'da fırtına şiddetini Kategori 3'e yükseltmiştir. Öğleden sonra Ulusal Kasırga Merkezi Katrina'nın Florida'nın güneyini vurduktan sonra Mississippi kıyısına ilerleyeceğini tahmin etmiştir ve 27 Ağustos sabahı saat 10'da kasırganın New Orleans'ı da içeren güney Louisiana'yı vuracağını hesaplamıştır.[6][7]

26 Ağustos'a girilirken Birleşik Devletler sahil güvenliği beklenen darbe bölgesine önlemlerini almaya başlar ve 400'den fazla yedek asker aktif hale getirilmiştir.[8] Havacılık eğitim merkezinden hava ekipleri kurtarma hava aracını Teksas'tan Florida'ya getirmişlerdir.[9] Hava araçları Kasırga tarafından evlerini kaybeden New Orleans'lıları kurtarmak için saatlerce Mississippi ve Alabama sahil şeritleri boyunca uçmuşlardır. 29 Ağustos'un öğlenine kadar tüm hava araçları Meksika körfezinden geri dönmüştür.[10]

Başkan George W. Bush kasırga Louisiana, Alabama ve Mississippi'ye ulaşmadan iki gün önce bu yerlerde olağan üstü hal ilan etmiştir.[11] Aynı akşam Ulusal Kasırga Merkezi kasırganın Florida Panhandle vurduktan sonra Morgan City, Louisiana ve Alabama-Florida'yı 12 saat içinde vuracağı uyarısında bulunmuşlardır.[3]

28 ve 29 Ağustos'ta Ulusal Kasırga Merkezi'nin başkanı Max Mayfield, Başkan George W. Bush ile yaptığı video konferanslarda Katrina'nın şehri koruyan setleri zorladığını ve suların seti aşıp şehri sular altında bırakabileceğini belirmiştir. Ayrıca bir konferansta Max Mayfield "Kimsenin setlerin güvenli olduğunu söyleyemeyeceğini ve bu konunun çok çok endişe verici olduğunu belirtmiştir."[12]

28 Ağustos'ta Ulusal Kasırga Merkezi Katrina'nın yolundan saptığını belirtmiş ve Florida Panhandle büyük bir kısmında ve Louisiana sahil şeridinde tropikal fırtına uyarısı yapmıştır. Ulusal Meteoroloji Merkezi'nin New Orleans/Baton Rouge ofisi bölgenin "Haftalar boyunca oturmaya elverişsiz" sözleriyle ifade edilen bir ilanı çıkarmıştır.[13]

Mississippi ve Alabama'ya ek olarak güneydoğu Louisiana'nın büyük kısmında gönüllü ve zorunlu boşaltma emri çıkarılımıştır. Gönüllü veya zorunlu boşaltma emri Körfezin kıyısının 1.2 milyon sakinine uygulanmıştır.[3]

Acil durum bildirileri

26 Eylül 2005'de FEMA'nın yanıtı hakkında Michael Brown'a kongrenin cumhuriyetçi üyeleri tarafından sorular sorulmuştur. Cumhuriyetçi milletvekili Stephen Buyer Bush'un bildirisinin neden Orleans, Jefferson, veya Plaquemines kapsamadığını sormuştur.[14] (Aslında, bildiri Louisiana'daki hiçbir kıyı kesimini kapsamamıştır, oysaki Mississippi ve Alabama'daki kıyı ilçeleri bildiride belirtilmiştir. Brown bu durumu doğrulamıştır çünkü Louisiana valisi Kathleen Blanco yardım için onun ilk isteğinde o bölgeleri kapsamamıştır.

Körfez kıyısı

Kasırga Louisiana üzerinde

26 Ağustos'ta kasırganın vurması beklenen Mississippi'de, ulusal muhafızlar aktif hale getirildi. Buna ek olarak, ertesi gün federal hükümet Acil Durum Merkezi aktif hale getirildi ve yerel hükümet şehri boşaltma kararı aldı. 28 Ağustos akşam saat yediye kadar 11 ilçe ve on bir şehirde boşaltma emirleri çıkarıldı, takip eden sabaha kadar bu sayı 41 ilçe ve 61 şehre çıkartıldı. Bundan başka, kıyıda yaşayanlar için 57 acil durum sığınağı açıldı ve eğer ihtiyaç duyulursa 31 ekstra sığınak hazırda tutuldu.[2] Louisiana'da yerel hükümet tropikal fırtına vurmadan boşaltma planını 3 evrede uygulamıştır. 50 saat önce kıyı kesimleri boşaltılmaya başlandı. İkinci kısım bölge 40 saat öncesinden ve üçüncü kısım bölge (New Orleans'ı da içeren bölge), 30 saat öncesinden boşaltılmaya başlandı.[15]

Fırtına varmadan kıyıdaki petrol kuyularının tümü kapatıldı.[16] Bazı hesaplara göre daha büyük New Orleans metropolit alanının 1.3 milyon sakininin %80'inin bölgeyi boşaltılmış olduğunu belirtildi. Bu durum, daha önceki İvan kasırgasındaki orana göre oldukça fazladır.[17]

28 Ağustos Pazar gününe kadar Körfez kıyısının altyapısı (elektrik, su, doğalgaz) tamamiyle kapatıldı, ayrıca Ulusal Kanada Demiryolu ve Amtrak Demiryolu trafiği ile Waterford Nükleer Santrali kapatıldı.[18] Ulusal Kasırga Merkezi, Katrina 29 Ağustos'ta Mississippi'ye geçene kadar uyarılarına devam etti.[3]

New Orleans bölgesi

New Orleans'ın dikey kesiti, maksimum set yüksekliğini 7 m olarak göstermektedir.

26 Ağustos tarihine kadar Katrina'nın muazzam bir afet olacağı düşünülmektedir. Bilgisayar modellerinin birçoğu Katrina'nın potansiyel yolunun Florida Panhandle'ndan 240 km batı yönünde kaydırmıştır; yol olasılıklarının merkezinde New Orleans şehri vardır. Direkt bir vuruşun şansı %17 olarak tahmin edilmiş daha sonra 28 Ağustos'a kadar %29'a yükselmiştir.[19] Bu senaryo potansiyel bir felaket düşünülmüştür çünkü New Orleans şehrinin Pontchartrain gölü boyunca 80%i ve güney sahilde metro alanı deniz seviyesinin aşağısındadır. New Orleans'ta ki acil durum idare memurları kasırganın doğru-ön çeyrek dairesi ile fırtına dalgasının 8.5 m olduğu tahmin etmişlerdir, ve bu durumu endişeyle takip etmişlerdir çünkü dalgaların şehri koruyan setleri geçmesinden korkmuşlardır.[20] Afetin bu riski iyi anlaşılmıştır, öncesinde FEMA (Fedaral Afet Koordinasyon Merkezi) çalışmış ve ordu bölümü mühendisleri New Orleans'ın direkt üzerine bir kasırganın vuracağını ve binlerce kişinin yaşamını yitireceği büyük sel baskını olacağını uyarmıştır.[21]

Katrina şiddetini Kategori 5'e yükseltiği 28 Ağustos sabahı saat 10.00'da düzenlenen basın toplantısında New Orleans belediye başkanı Ray Nagin şehri boşaltma kararı almıştır ve kasırga hakkında "çoğumuzun korktuğu şiddetli bir fırtına" demiştir.[22] Yerel hükümet tarafından şehri bırakamayan vatandaşlar için "son çare barınak"ları kurmuştur. Şehirdeki büyük spor salonunda (Louisiana Superdome) yaklaşık olarak 26,000 insan fırtınanın kıyıya geldiği gibi birkaç gün boyunca buraya sığınmışlardır.[23]

Etkileri

New Orleans'ta sığınak olarak kullanılacak olan Superdome salonuna girmek için bekleyen insanlar.
Ölüm sayıları
Alabama 2
Florida 14
Georgia 2
Kentucky 1
Louisiana 1,577
Mississippi 238
Ohio 2
Toplam 1,836
Kayıp 705

29 Ağustos'ta Katrina'nın fırtına dalgası, New Orleans'ın etrafındaki setlerde birkaç yarığa sebep olmuştur. Yarıkların oluşmasından sonra birçok şehir sular altında kalmıştır. Ayrıca fırtına dalgası Mississippi kıyıları ve Alabama'yı harap etmiştir. Bu yıkıcı etkisi Katrinayı 1928 Okeechobee kasırgasından beri Birleşik Devletler'in tarihindeki en yok edici ve en pahalı doğal felaket, ve en ölümcül kasırga yapmıştır. Katrina'dan toplam zararı 81.2 ABD doları olarak tahmin edilmektedir, bu da daha önceki en pahalı fırtana olan Andrew kasırgasının neredeyse iki katıdır.[3][24]

19 Mayıs 2006 itibariyle ölüm sayısı 1.836'dır (direkt ve dolaylı ölümlerin toplamı). Ölümlerin çoğu Louisiana'da (1.577) ve Mississippi'de (238) olmuştur. Bununla birlikte Louisiana'da kaybolan 705 kişinin ölmüş olduğu düşünülmektedir, fakat akıbetleri bilinmemektedir.[25]

Federal hükümet kasırganın zarar verdiği alanın 233.000 km²(nerdeyse Birleşik Krallık kadar büyük bir alan) olduğunu belirtmiştir. Ayrıca kasırga 3 milyon kişiyi elektriksiz bırakmıştır. 3 Eylül 2005'te hükümet sözcüsü Michael Chertoff yaptığı basın toplantısında Katrina'nın New Orleans'ta sebep olduğu selle birlikte ülke tarihinin en büyük felaketlerinden biri olduğunu belirtmiştir.[26]

Güney Florida ve Küba

Katrina'nın zarar verdiği Davie, Florida'daki bir ev

Katrina 25 Ağustos'ta Florida'yı Kategori 1'de ve saatte 130 km hızla vurmuştur. Kasırga şiddetli yağmurlar bırakmıştır Homestead, Florida'da m²'ye yağan yağmur miktarı 350mm olarak ölçülmüş[3], Monroe County'nin bazı kesimlerinde 1,5 m'ye varan fırtına dalgası görülmüştür.[24] Florida'daki zarar 1 veya 2 milyar dolar olarak tahmin edilmektedir. Sel basmasından dolayı 1 milyon insan elektriksiz kalmış şiddetli rüzgârdan dolayı ağaçlar devrilmiştir. Kasırga yüzünden 14 kişi yaşamını yitirmiştir.[3]

Florida Keys Adaları da fırtına ve yağıştan etkilenmiştir. Yağış miktarı yer yer 250mm'ye ulaşmıştır. 26 Ağustos'ta Katrina'nın dış bir yağmur bandından Kategori 1'den kuvvetli bir hortum Florida'daki Marathon Adası'nı vurmuştur. Bu hortum oradaki havaalanında bir hangara tahminen 5 milyon dolar zarar vermiştir.[27]

29 Ağustos'ta Katrina Küba'nın kuzeyini vurmuş, adanın batı bölgelerine tropikal fırtına kuvvetinde rüzgârlar estirmiş, 200 mm yağış bırakmış, telefon ve enerji hatlarına zarar vermiştir. 8.000 kişinin yaşadığı Pinar del Río Province bölgesi boşaltılmıştır. Küba televizyon raporlarına göre kıyıdaki Surgidero de Batabano şehrinin %90'ı sular altında kalmıştır.[28]

Louisiana

Sel içindeki Venice, Louisiana.

29 Ağustos'ta Katrina Buras, Louisiana'yı güçlü bir şekilde saatteki hızı 205 km ve Kategori 3'te vurmuştur. Ama yine de güney Louisiana'yı Kategori 4 şiddetinde vurması beklenmekteydi. Kasırga Mississippi'ye doğru ilerlerken arkasında bıraktığı Louisiana kıyılarında büyük hasarlar bırakmıştır. Deniz yükseklikleri hakkında çok fazla bir bilgi olmamasına rağmen deniz yüksekliği Plaquemines Parish'inde 4,3 metre ve Grand Isle'da 3 metre olarak ölçülmüştür.[3]

Katrina, Louisiana'ya da oldukça fazla yağış bırakmış, m²'ye düşen yağmur 200-250mm olarak ölçülmüştür. Slidell çevresinde oldukça fazla yağış bırakmıştır ölçülen miktar yaklaşık 380mm'dir. Sonunç olarak yağış ve fırtına Pontchartrain Gölü'nün dalgalarını kabartmıştır. Slidell'dan Mandeville'e kadar olan bölgede sele neden olmuştur. Ayrıca Slidell'ı New Orleans'a bağlayan köprüyüde içeren bazı köprülerin yıkılmasına sebep olmuştur.[3]

St. Bernard Parish bölgesinde setlerin yıkılmasından kaçış yolları sular altında kalmış ve bu yüzden de kayıpları arama işlerini yavaşlatmıştır. Parish bölgesindeki resmi kayıp sayısı 47'dir.[29]

New Orleans

Sel basan New Orleans

Katrina'nın fırtına gözü kuzeyden silip süpürürken şehri saatler boyuca kasırga koşullarına maruz bırakmıştır. Kasırga New Orleans'ta rüzgâr hızlarının doğru ölçümünü engellemesine rağmen, kasırga-kuvvet rüzgârlarının birkaç ölçümü yapılabilmiştir. Ulusal Kasırga Merkezinin raporlarına göre muhtemelen şehri Kategori 1 ve Kategori 2 şiddetinde vurduğu belirtilmektedir.

Katrina'nın fırtına dalgaları New Orleans'ı koruyan 53 set sistemini yıkmıştır. Başarısızlıklar Louisiana ve çevresinde özelliklede St. Bernard Parish bölgesinde olmuştur. Mississippi nehir körfez çıkış yerindeki(Meksika Körfezine çıkar) yaklaşık olarak 20 setin yıkılmasına sebep olur. Bu yüzden Saint Bernard Parish ve Plaquemines Parish bölgeleri New Orleans'tan daha fazla sele maruz kalmışlardır. 17. Cadde Kanal'ın daki büyük setin yıkılmasında ötürü şehrin %80'i sular altında kalmıştır.[30]

Kasırga dindikten sonra New Orleans'ta hayatta kalanları helikopterle arama çalışmaları.

Şehre giden tüm ana yollar zarar görmüştür. Zarar görmemiş olan tek rota ise yardım araçları için kullanılmıştır.[31] Ayrıca yüksek binaların büyük bir kısmıda zarar görmüştür.[32]

Şehirde kalan insanları koruyan Louisiana Superdome spor salonu önemli zarar almasına rağmen içerideki insanlar zarar görmemiştir. Fırtına öncesi kapatılan Louis Armstrong New Orleans Uluslararası Havalimanı'nı sel basmamıştır ve 30 Ağustos tarihinde kurtarma ekiplerine tekrar açılmıştır.[33]

Katrina geniş bir alanda ölümlere sebep olmuştur, New Orleans'ta 23 Ekim 2005 tarihine kadar 700 ceset toplanmıştır.[34] Bazı hayatta kalanlar özellikle şehrin doğu kesimlerinde sel basan caddelerde yerde ölü bedenler gördüklerini belirtmiştir. Sel çekildikten sonra savcılar tarafından çürüyen cesetler kimlik tespiti için toplanmıştır.[35]

Mississippi

Katrinanın yıktığı U.S. Route 90 otoyolunun üzerindeki Bay St. Louis köprüsü

Körfez kıyısında olan Mississippi'yi 29 Ağustos'ta vuran Katrina arkasında 238 ölü, 67 kayıp ve milyarlarca dolar zarar vermiştir. Köprüler, yüzen evler, tekneler, iskeleler, evler ve arabalar dalgalar yüzünden karaya sürüklenmiştir.[36] Katrina Mississippi'yi vurduktan sonra Mississippi'nin tüm şehirleri afet bölgesi ilan edilmiştir.[36] Louisiana'yı geçen Katrina Mississippi'de ki Bay St. Louis ve Waveland şehirlerini Kategori 3 ve saatte 195 km hızla vurmuştur.[3] Katrina güçlü sağ-önü çeyrek dairesi Mississippi kıyılarından geçerken sahilde 8,2 m'lik dalgalara sebep olmuştur, ayrıca kıyıdan 10 km içerdeki alanlara da etki etmiştir ve dalgalar Interstate 10 otoyolunun birkaç milinede zarar vermiştir.[3] Katrinanın güçlü rüzgârları Mississippi birçok ağacada zara vermiştir, resmi olmayan güçlü bir kaynağa göre Pearl River County'nin Poplarville bölgesinde rüzgârın hızı saatte 217 km. ulaşmıştır.[3]

Long Beach, Mississippi Katrina'nın verdiği zarar.

Katrina Mississippi'ye de oldukça fazla yağış bırakmıştır. Mississippi'nin güneybatı kesimlerine düşen yağış miktarı 200-250mm iken önemli kesinlerin çoğuna da 100mm yağış bırakmıştır.29 Ağustos'da Katrina'nın 11 hortuma hedef olan Mississippi'de birçok ağaca ve güç hatlarına zarar vermiştir.[3]

Yağmur, rüzgâr ve fırtına dalgalarının tahripleriyle bazı sahil çevreleri tamamiyle yerle bir olmuştur. Mississippi'de ki memurlar sahil şeridinden yarım millik içeriye kadar olan alandaki yapıların %90'nın tamamiyle yıkıldığını belirtmişlerdir,[37] ayrıca fırtına dalgaları kıyının 10 km içerilerine kadar nüfuz etmiştir.[24] Yasal olan kıyıya yakın yüzen 13 casino dalgalarla birlikte metrelerce karanın içerisine süreklenmiştir.[37]

Birkaç cadde ve köprü sürüklenmiştir. Mississippi körfez kıyısı boyunca ABD ana yol 90'da, iki büyük köprü Bay St. Louis - Pass Christian köprüsü ve Biloxi - Ocean Springs köprüsü tamamiyle çökmüştür. Ayrıca doğu yolundaki Pascagoula nehri üzerindeki I-10 köprüsüde büyük zarar görmüştür. Fırtınadan sonra haftalarca kıyıyla bağlantıyı sağlayan ABD ana yol 90 kapalı kalmuştır, onun yerine kıyıya paralel yoldaki I-10 köprüsünün sağlam olan 2 şeridinden ulaşım sağlanmıştır.

Dalgaların zarar verdiği Pascagoula, Mississippi.

Fırtınadan Mississippi'nin 3 şehri sertçe etkilenmiştir. Katrina'nın dalgaları Amerikan tarihinin en geniş alanı etki eden ve en yüksek dalgalarıdır. Mississippi'nin nüfus olarak yoğun Hancock, Harrison, ve Jackson şehirleri sular altında kalmıştır.[38] Dalgalar neredeyse Hancock şehrinin yarısını örtmüştür, Clermont Harbor ve Waveland çevresini de yok etmiştir ve Jourdan Nehrinin taşması sonucu Kiln şehri sular altında kalmıştır. Harrison bölgesindeki Pass Christian ilçesinde ve doğuya karanın dar bir şeridiyle beraber, uzun plaj ve Gulfport'un şehirlerini kapsayan kıyı boyunca tamamen sel basmıştır; sel basma D'Iberville çevresinde daha geniştir. Jackson ilçesinde, fırtına dalgası, geniş nehir halicinin yukarısı aktı, birleşen nehir sularıyla birlikte ilçe sular altında kalmıştır. Dikkat çekecek derecede Katrina'nın 121 km hızla vurduğu Louisiana-Mississippi sınırındaki Mississippi'nin en doğudaki Pascagoula şehrinin %90'dan fazlası fırtınanın yüksekl dalgarından dolayı sel basmıştır. Porteaux Koyu gibi Jackson ilçesi çevreleri ve Gulf Hills sertçe zarar verilen büyük kısımları tamamen yıkılmıştır. St. Martin, Ocean Springs, Moss Point, Gautier, ve Escatawpa dalgalardan önemli ölçüde zarar gören yerlerdir.

Mississippi acil durum idare memurları Forrest, Hinds, Warren, ve Leake şehirlerinde ölümlerin olduğunu belirtmiştir. Fırtına boyunca 900,000 insanın üzerinde insan, elektriksiz kalmıştır.[39]

Birleşik Devletler'in güneydoğusu

Mobile, Alabama: Sel sularının dayandığı Mobile federal mahkeme binası merdivenleri 29-Aug-2005.

Katrina Alabama Mobile Bay çevresi 3–5 m fırtına dalgalarıyla oldukça etkili olmuştur.[3] Mobile Bay'de kaydedilen en yüksek rüzgâr hızı saatte 107 km ve en yüksek dalga boyu 3,7 metre olarak ölçülmüştür.[3] Fırtına dalgaları Mobile Bay koyu boyunca sellere neden olmuştur. Alabama'da 4 hortum tespit edilmiştir. Gemiler , balıkçı tekneleri ve petrol platformları karaya vurmuştur. Bayou La Batre, sahiline M/V Caribbean Clipper adlı kargo gemisi ile birçok balıçı teknesi karaya sürüklenmiştir.

Mississippi'de olduğu gibi, fırtına dalgası, Alabama'da sahil şeridi boyunca önemli plaj erozyonuna sebep olmuştur.[3] Katrina yüzünden 600,000'den fazla insan elektriksiz kalmıştır ve şehirdeki trafik kazası yüzünden iki kişi yaşamını yitirmiştir.[39]

Florida Panhandle boyunca 1,5 metrelik fırtına dalgası ve batı-merkez Florida kıyısı boyuncada küçük boyutta 0.3–0.6 metrelik fırtına dalgaları oluşmuştur.

Bayou La Batre: karaya çıkan kargo gemisi ve balıkçı tekneleri

29 Ağustos'ta Pensacola'da da fırtınanın hızı saatte 90 km olarak kaydedilmiştir. Rüzgârlar, bazı ağaçlar ve yapılara zarara neden olmuş ve Panhandle'da bazı küçük sellere neden olmuştur. Katrina'dan dolayı Walton County'de meydana gelen kazadan dolayı 2 kişi yaşamını yitirmiştir.[3] Florida Panhandle'da 77,000 insan elektriksiz kalmıştır.[40]

Kuzey ve merkez Georgia Katrina'nın güçlü rüzgâr ve etkili yağışlarına maruz kalmıştır ve bu bölgeye 75mm'lik yağış bırakmıştır. 29 Ağustos'ta Georgia'da 18 hortum oluşmuştur. Bu hortumlardan en ciddi olanı, Heard County ve Carroll County ilçelerini etkileyen bir Kategori 2 olan bir hortumdur. Bu hortum 3 kişinin yaralanmasına, bir kişinin ölümüne ve birkaç evin zarar görmesine neden olmuştur. Ayrıca bu hortum yüzünden birkaç kümes hayvanı ambarını yok etmiş ve 140,000'den fazla civcivin ölmesine neden olmuştur. Diğer hortumlar, binalara ve tarımsal tesislere önemli zararlara neden olmuştur.[41]

Birleşik Devletler'deki diğer şehirler ve Kanada

Birleşik Devletler'de Katrina'nın oluşturduğu yağış miktarı.

Katrina karanın iç kesimlerine doğru ilerlerken şiddetini yitirmeye başlamıştır, fakat 30 Ağustos'ta Fort Campbell, Kentucky'nin kuzeyinde güçlü tropikal-fırtına kuvvet boraları kaydedilmiştir ve rüzgârlar New York'ta ağaçların zarar görmesine neden olmuştur. Fırtınanın kalıntıları Birleşik Devletler'in doğusunda geniş alana etkili yağışlar bırakmıştır ve 20 şehirde 50 mm'lik yağış ölçülmüştür.[42] Katrinanın oluşturmuş olduğu hortumlar 30 ve 31 Ağustos'ta birkaç bölgede küçük zararlara sebep olmuştur. Katrina sonucunda sekiz eyalette oluşan toplam 62 kasırga meydana gelmiştir.[24]

Arkansas'ın doğu bölgesinde hafif yağmurlar görülmüştür.[43] Rüzgârların bazı elektrik direklerini ve ağaçları devirmesine rağmen verdiği zararlar minimum düzeyde olmuştur.[44] Kentucky'de etkili olan yağış sele neden olmuştur. Sel basmasının sonucu olarak Kentucky valisi Ernie Fletcher 3 şehri afet bölgesi ilan etmiş ve tüm eyaleti kapsayan olağan üstü hal ilan etmiştir.[45][46] Hopkinsville, Kentucky'de bir lisenin çökmesi sonucu bir kişi yaşamını yitirmiştir.[47] Batı Virjinya ve Ohio'da selden dolayı bazı bölgeler boşaltılmıştır. Ohio'da yoğun yağıştan dolayı iki kişi yaşamını yitirmiştir. Katrina birçok bölgede elektrik kesilmesine neden olmuştur; özellikle Memphis ve Nashville bölgeleri olmak üzere Tennessee'de 100,000'den fazla insan elektriksiz kalmıştır.[48]

Katrinanın kalıntıları Pennsylvania'nın doğusunda yeni bir siklona doğru çekilmiştir. İkinci siklon kuzeye doğru devam edip 31 Ağustos'ta Kanada'yı etkilemiştir.[49] Ontario'da 100 mm'lik yağış ve birkaç ağacın zarar gördüğü belirtilmiştir. Ontario ve Quebec'in bazı bölgelerini sel basmıştır.[50]

Arkada bıraktıkları

Ekonomik sonuçları

Chandeleur adaları Katrina öncesi (sol) ve sonrası (sağ),kasırganın etkileri.

Fırtınanın ekonomik etkileri, çok fazladır. 2006 Nisan'da itibaren, Bush idaresi, petrol tedariğinin potansiyel kesintisi ile ekonomiye verdiği büyük zarar ve körfez kıyısının ana yol altyapısının yok olmasından dolayı onarımlar için bölgeye 10.5 milyar $ yatırım yapmıştır.[51] Katrina Meksika körfezinde bulunan 30 kadar petrol platformlarının yıkılmasına ya da büyük zarar görmesine neden olmuştur.[24] 6 aylık dönem boyunca petrol üretimi durmuştur. 1.3 milyon dönüm (5,300 km ²) orman alanının yok olduğu Mississippi'de ormancılık sanayisi de büyük zarar görmüştür.[52] Katrina'nın ormancılık sanayisine verdiği zarar $ 5 milyar olarak tahmin edilmektedir.[52]

Çevreye etkileri

Katrina çevreyi oldukça etkilemiştir. Fırtına dalgası kıyılarda plaj erozyonuna neden olmuştur.[53] ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu yapmış olduğu tahminlerde Katrina ve Rita kasırgalarından dolayı kıyılarda 217 mil karelik alanın su basmış olduğunu belirtmektedir.[54]

Kıyıdaki yerel sulak alanların %20 sini su basmasından dolayı kıyıda yetiştirilen deniz memelilerinden kahverengi pelikanlar, deniz kaplumbağaları ve göçmen kızıl başlı ördeklerin zarar gördüğü belirtilmiştir.[52]

Yağmacılık ve şiddet

30 Ağustos 2005'te yaşanan kasırganın kısa bir süre sonra şehirde kalan New Orleans'ın bazı sakinleri depoları yağmalamaya başladı.[55] Gazetelerde çeşitli gasp ,cinayet, hırsızlık raporları ve tecavüz haberleri yer almıştır. Birkaç haber kuruluşu daha sonra raporların çoğunluğunun temelsiz söylentilerle temel alındığını kararlaştırmıştır.[56]

Yaşanan olumsuz olaylar sonucu olay çevrelerinde bazı tutuklamalar olmuş ve şehir tren istasyonunun yanına geçici bir hapishane yapılmıştır.[57]

Kaynakça

  1. ↑ Swenson, Dan D (14 Mayıs, 2005). "Flash Flood: Hurricane Katrina's Inundation of New Orleans, August 29, 2005" (SWF). Times-Picayune. 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20121017032858/http://www.nola.com/katrina/graphics/credits.swf.
  2. 1 2 United States Congress (19 Şubat, 2006) (PDF). A Failure of Initiative: Final Report of the Select Bipartisan Committee to Investigate the Preparation for and Response to Hurricane Katrina. Washington, DC: Government Printing Office. http://www.gpoaccess.gov/katrinareport/fullreport.pdf. Erişim tarihi: 2006-04-10.
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Knabb, Richard D (20 Aralık, 2005; updated 10 Ağustos, 2006). "Tropical Cyclone Report: Hurricane Katrina: 23–30 August 2005" (PDF). National Hurricane Center. 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150320063404/http://www.nhc.noaa.gov:80/pdf/TCR-AL122005_Katrina.pdf. Erişim tarihi: 2006-05-30.
  4. ↑ Leben, Robert; Born, George; Scott, Jim. "CU-Boulder Researchers Chart Katrina's Growth In Gulf Of Mexico." University of Colorado at Boulder. 15 Eylül, 2005. Retrieved on 2006-06-05.
  5. ↑ Staff writer. "Hurricane Katrina Situation Report No. 3." Florida State Emergency Response Team. 26 Ağustos, 2005. URL accessed on 2006-06-06.
  6. ↑ Spann, James. "Models Shifting West," "NHC Shifting Track To MS Coast" and "Late Katrina Thoughts" from the ABC33/40 Weather Blog August 26, 2005. URL accessed July 23, 2006
  7. ↑ Stewart, Stacy (26 Ağustos, 2005). "Hurricane Katrina Discussion No. 14, 5:00 p.m. EDT". National Hurricane Center. 2 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151002045708/http://www.nhc.noaa.gov/archive/2005/dis/al122005.discus.014.shtml. Erişim tarihi: 2006-09-16.
  8. ↑ Staff Writer. "Coast Guard Response to Hurricane Katrina." United States Coast Guard. Accessed May 30, 2006. Retrieved on 2006-06-05.
  9. ↑ Bruce Jones and David Callahan. "Leadership Talent Emerges During Hurricane Katrina Aviation Rescue Operations". United States Coast Guard. http://www.uscg.mil/leadership/news/fall05/katrina.htm. Erişim tarihi: 2006-08-27.
  10. ↑ Stephen Barr (6 Eylül, 2005). "Coast Guard's Response to Katrina a Silver Lining in the Storm". The Washington Post. http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/09/05/AR2005090501418.html. Erişim tarihi: 2006-08-29.
  11. ↑ Bush, George W. "Statement on Federal Emergency Assistance for Louisiana." Beyaz Saray. 27 Ağustos, 2005. 2006-06-05 erişimiştir.
  12. ↑ "Transcripts, tape show Bush, Brown warned on Katrina". CNN.com. March 2, 2006. http://www.cnn.com/2006/POLITICS/03/02/fema.tapes/index.html. Erişim tarihi: 2007-04-22.
  13. ↑ "NWS bulletin." National Weather Service/New Orleans, Louisiana. 28 Ağustos, 2005. 2007-07-30'da erişilmiştir.
  14. ↑ "Former FEMA Director Testifies Before Congress". nytimes.com. 2005-09-27. http://www.nytimes.com/2005/09/27/national/nationalspecial/27text-brown.html?ei=5070&en=eda6637e28de37c1&ex=1188792000&pagewanted=all. Erişim tarihi: 2007-09-01.
  15. ↑ Louisiana Homeland Security and Emergency Preparedness. "Louisiana Citizen Awareness and Disaster Evacuation Guide". 29 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120729145920/http://www.ohsep.louisiana.gov/evacinfo/stateevacrtes.htm. Erişim tarihi: 2006-07-20.
  16. ↑ Rulon, Malia; Scott, Katerine Hutt. "Evacuation plan failed to consider those without transportation." Burlington Free Press. 11 Mart, 2006. 2006-06-05'da erişilmiştir.
  17. ↑ Brown, Aaron. "Hurricane Katrina Pummels Three States (Transcript of CNN Newsnight with Aaron Brown)." CNN. 29 Ağustos, 2005. 2006-06-05'da erişilmiştir.
  18. ↑ "Service Alert: Hurricane Katrina Update - City of New Orleans, Crescent, Sunset Limited - Revised Service Information." Amtrak 1 Eylül, 2005. 2006-06-05'da erişilmiştir.
  19. ↑ "Hurricane Katrina Probabilities Report Number 15," & "Hurricane Katrina Probabilities Report Number 21." Ulusal Kasırga Merkezi. 26 Ağustos, 2005. 2006-06-05'da erişilmiştir.
  20. ↑ Drye, Willie. "Hurricane Katrina Pulls Its Punches in New Orleans." National Geographic. 29 Ağustos, 2005. 2006-06-05'da erişilmiştir.
  21. ↑ Bourne, Joel K. "Gone with the Water." National Geographic. Ekim 2004. 2006-06-05'da erişilmiştir.
  22. ↑ Staff Writer. "Katrina Heads for New Orleans." Fox News/Associated Press. 29 Ağustos, 2005. 2006-06-05'da erişilmiştir.
  23. ↑ Staff Writer."26,000 shelter at Superdome." Times-Picayune. 28 Ağustos, 2005. 2006-06-05'da erişilmiştir.
  24. 1 2 3 4 5 United States Department of Commerce (June 2006). "Hurricane Katrina Service Assessment Report" (PDF). 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20110927114929/http://www.weather.gov/om/assessments/pdfs/Katrina.pdf. Erişim tarihi: 2006-07-14.
  25. ↑ Michelle Krupa "Presumed Missing" Times-Picayune, 5 Mart, 2006. 2006-06-05'da erşilmiştir.
  26. ↑ "The Aftermath of Katrina: Transcript of CNN Live Saturday." CNN. 3 Eylül, 2005. 2006-06-05'da erşilmiştir.
  27. ↑ Devenas, Andy "Marathon Tornado Survey Report." NWS Key West. [2006-06-052da erişilmiştir.
  28. ↑ Staff Writer. "Hurricane Katrina batters western Cuba."
  29. ↑ Cannizaro, Steve. "List of Missing Residents Down to 47, and More..." St. Bernard Parish Government (press release). 17 Aralık, 2005. 2006-06-05'da erişilmiştir.
  30. ↑ Murphy, Verity. "Fixing New Orleans' thin grey line." BBC News 4 Ekim, 2005.2006-06-05'da erişilmiştir.
  31. ↑ Gordon, Meghan. "Causeway closed but hardly damaged." Times Picayune. 31 Ağustos, 2005. 2006-06-05'da erişilmiştir.
  32. ↑ Transcript from, The NewsHour with Jim Lehrer. "Hurricane Damages Gulf Coast." PBS. 29 Ağustos, 2005. 2006-06-05'da erişilmiştir.
  33. ↑ Staff Writer. "Hurricane Katrina from the Airport's Point of View." Louis Armstrong New Orleans International Airport. erişim tarihi 28 Mayıs 2006. Retrieved on 2006-06-05.
  34. ↑ Warner, Coleman; Travis, Robert. "Where They Died." Times-Picayune. 23 Ekim, 2005. Retrieved on 2006-06-05.
  35. ↑ O'Neill, Ann. "Identifying victims a grueling task." CNN. 9 Eylül, 2005. Retrieved on 2006-06-05.
  36. 1 2 Haley Babour (6 Ocak, 2006). "Information Relating to the Federal Appropriations for Katrina Recovery". Office of the Governor, Mississippi. 29 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120229091945/http://www.governorbarbour.com/Recovery/news/2006/jan/information.html. Erişim tarihi: 2006-09-27.
  37. 1 2 Staff Writer. "Mississippi Coast Areas Wiped Out." CBS News 1 Eylül, 2005. Retrieved on 2006-06-05.
  38. ↑ Federal Emergency Management Agency (November 2005). "Mississippi Hurricane Katrina Surge Inundation and Advisory Base Flood Elevation Map Panel Overview" (PDF). FEMA. 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151120205158/http://www.fema.gov/pdf/hazard/flood/recoverydata/katrina/ms_overview.pdf. Erişim tarihi: 2006-07-16.
  39. 1 2 Staff Writer. "Hurricane Katrina Situation Report#11." Office of Electricity Delivery and Energy Reliability (OE) United States Department of Energy. 30 Ağustos, 2005. 2006-06-05 erişilmiştir.
  40. ↑ Associated Press, "Katrina at a Glance" (31 08 2005), page 4A, Mobile Register, web: MobileRegister-083105-PDF.
  41. ↑ Westbrook, Robby; WFO Peachtree City Staff. "Katrina Spawns Tornadoes in Georgia - August 29, 2005." National Oceanic and Atmospheric Administration. 1 Aralık, 2005. Retrieved on 2006-06-05.
  42. ↑ Staff Writer. "Tropical Summary Message." The Hydrometeorological Prediction Center. 31 Ağustos, 2005. Retrieved on 2006-06-05.
  43. ↑ David Roth (2005). "Hurricane Katrina Rainfall Summary". HPC. 24 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150424181227/http://www.hpc.ncep.noaa.gov:80/tropical/rain/katrina2005.html. Erişim tarihi: 2006-11-04.
  44. ↑ NCDC (2005). "Event Report for Arkansas". 20 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20110520005224/http://www4.ncdc.noaa.gov/cgi-win/wwcgi.dll?wwevent~ShowEvent~571417. Erişim tarihi: 2006-11-04.
  45. ↑ Staff Writer. "Gov. Fletcher Declares Three Kentucky Counties Disaster Areas." WKYT. Accessed on 18 Nisan, 2006. Retrieved on 2006-06-05.
  46. ↑ Blanton, Carla; Goins, Michael; Whitaker, Jodi. "Governor Fletcher declares state of emergency in Kentucky." Commonwealth of Kentucky (Press Release). 30 Ağustos, 2005. Retrieved on 2006-06-05.
  47. ↑ Staff Writer. "Hopkinsville Swamped By Floodwaters; 10-Year-Old Drowns." WAVE (TV). 6 Eylül, 2005. Retrieved on 2006-06-05.
  48. ↑ "Hurricane Katrina: Event Record Details." Satellite and Information Service; National Oceanic and Atmospheric Administration. Accessed 30 Mayıs, 2006. Retrieved on 2006-06-05.
  49. ↑ Perreault, Bob. "Brockville May Have Set Rain Record." CFRA (AM). 1 Eylül, 2005. Retrieved on 2006-06-05.
  50. ↑ Staff Writer. "Remnants of Hurricane Katrina washes out roads in Quebec's north shore." Canadian Press. 1 Eylül, 2005. Retrieved on 2006-06-05.
  51. ↑ St. Onge, Jeff; Epstein, Victor. "Ex-chief says FEMA readiness even worse." Boston.com. April 1, 2006. Retrieved on 2006-06-05.
  52. 1 2 3 Sheikh, Pervaze A. (18 Ekim, 2005). "The Impact of Hurricane Katrina on Biological Resources" (PDF). Congressional Research Service. 31 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20071031060707/http://www.opencrs.com/rpts/RL33117_20051018.pdf. Erişim tarihi: 2006-06-05.
  53. ↑ United States Geological Survey (14 Eylül, 2005). "Daupin Island - Pre- and Post-Storm 3D Topography". Hurricane Katrina Impact Studies. USGS. 12 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150312144109/http://coastal.er.usgs.gov:80/hurricanes/katrina/lidar/dauphin-island.html. Erişim tarihi: 2006-06-05.
  54. ↑ "USGS Reports Latest Land Change Estimates for Louisiana Coast", USGS National Wetlands Research Center, 3 Oct 2006, accessed 7 May 2008
  55. ↑ KLRT FOX 16, "Photos : Story in Pictures-- Hurricane Katrina : Aug 31: Looting in Mississippi." FOX16 Nowcaster Community (Little Rock, Arkansas). 31 Ağustos, 2005. 2006-09-11 erişilmiştir.
  56. ↑ Rosenblatt, Sarah (2005-09-27). "Rita's Aftermath; Katrina Takes a Toll on Truth, News Accuracy". Main News; Part A; National Desk (Los Angeles Times): s. A16. http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/902682211.html?dids=902682211:902682211&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Sep+27%2C+2005&author=Susannah+Rosenblatt+and+James+Rainey&pub=Los+Angeles+Times&edition=&startpage=A.16&desc=RITA%27S+AFTERMATH%3B+Katrina+Takes+a+Toll+on+Truth%2C+News+Accuracy%3B+Rumors+supplanted+accurate+information+and+media+magnified+the+problem.+Rapes%2C+violence+and+estimates+of+the+dead+were+wrong.. Erişim tarihi: 2005-10-04.
  57. ↑ Staff Writer. "At the Train Station, New Orleans' Newest Jail is Open For Business." KOMO-TV. September 6, 2005. Retrieved on 2006-06-05.

Dış bağlantılar

28 Ağustos 2005 Katrina'nın fırtına gözü

Felaketten toparlanma

Sağ kalanların ve görgü tanıklarının hikâyeleri

Resimler

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/15/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.