Kazım Nami Duru

Kazım Nami Duru
Doğum 1875
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 14 Ekim 1967 (92 yaşında)
Türkiye
Meslek Asker, eğitimci ve siyasetçi

Mehmet Kazım Nami Duru (d. 1875, İstanbul – ö. 14 Ekim 1967), Türk asker, eğitimci, siyasetçi.

Görüşleriyle II. Meşrutiyet veCumhuriyet döneminde Türk eğitim sistemini etkilemiş önemli bir eğitim adamıdır. Selanik’te Osmanlı Devleti’nin ilk anaokulunu açmış; eğitim hakkında görüşleri 1930’lu yıllarda CHP’nin programında yer alarak ülkenin resmi eğitim ideolojisi olmuştur. TBMM 5. ve 6. Dönemlerde Manisa milletvekili olarak mecliste yer aldı.

Yaşamı

1875’te İstanbul’da doğdu. Babası askeri eczacı Mustafa Suphi Bey, annesi Fatma Zehra Hanım’dır. Asıl adı Mehmet Kazım’dır.

Çocukluğu, babasının görevi nedeniyle Rumeli’de geçti. Selanik Askeri Rüşdiyesi ve Manastır Askeri İdadisi’ndeki öğrenimin ardından Harp Okulu’na girdi. Bu okuldaki öğrenimi sırasında hürriyetçi fikirlerle tanıştı, Namık Kemal’in etkisinde kaldı. 1897 yılında Harp Okulu’ndan mezun oldu. Meslek yaşamına asker olarak başlayan Kazın Nami, orduda çeşitli görevlerde bulunduğu sırada bir yandan da atandığı yerlerdeki rüşdiyelerde öğretmenlik yaptı. Arnavutluk’ta görev yaptığı sırada evlendi. Bu evlilikten beş çocuk sahibi oldu.

Selanik’te görevi sırasında Fransızcasını ve pedagoji alanında bilgilerini geliştirdi. “Ravza-i Sıbyan Mektebi” adlı sıbyan okulunda ve bir Fransız Lisesi’nde öğretmenlik yaptı. Meşrutiyet’in ilanından sonra Ravza-i Sabyan, Selanik’in en parlak okullarından biri oldu[1]. 1909’da Avusturya-Macaristan’a yapılan bir geziye katıldı ve Peşte’de anaokulu öğretmeni yetiştiren iki yıllık bir okulu gezdi. Dönüşünde Selanik’te Ravza-i Sıbyan Mektebi içinde bir anaokulu sınıfı açtı.[2]. Bu, Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk anasınıfıdır[1]

1909 yılında Selanik Askeri Rüştiyesi Fransızca öğretmenliğine atandı. Bir yandan da Fransız Lisesi ile İttihat ve Terakki Mektebi’ndeki derslerini ve Ravza-i Sıbyan’daki idareciliğini sürdürdü; Selanik’te çıkmaya başlayan “Zaman” gazetesinde yazılar yayımladı.

1910 yılında yüzbaşı rütbesinde iken ordudan ayrıldı.

Ordudan ayrıldıktan sonra Selanik Maarif Müfettişliği (1910-1911), Edirne, İstanbul, Çatalca, İzmit Maarif Müfettişliğinde bulundu. I. Dünya Savaşı’ndan önce Kocaeli Maarif müdürlüğüne getirildi. Bu görevi sırasında, Selanik’te açtığına benzer bir anaokulu sınıfını İzmit’te açtı.[1]

Mütareke yılları

I. Dünya Savaşı’ndan sonra Mercan Sultanisi’nde Tarih Öğret menliği (1916-1920), Çapa Kız Öğretmen Okulu’nda edebiyat öğretmenliği, Medreset-ül Vaazin’de İçtimaiyat ve Terbiye öğretmenliği yaptı. Savaşın ardından kurulan yeni hükümet, görevlerine son verip onu i Vefa Sultanisi’ne nakledince istifa etti. Bir süre özel dersler vererek geçimini sağlamaya çalışan Kazım Nami, matbaa kiralayarak “Türk Dünyası” adlı gazeteyi çıkardı ve Anadolu’daki milli mücadele hareketini destekledi. Kısa süre sonra gazeteyi kapamak zorunda kaldı.

Milli mücadele dönemi

Milli Mücadele’ye katılmak üzere 31 Mayıs 1920’de Ankara’ya geçen Kazım Nami, Orta tedrisat müdürü olarak atandı. Kurtuluş Savaşı yıllarında Muallimler Cemiyeti’nin başkanlığını yürüttü. “Anadolu Terbiye Mecmuası” adlı bir dergi çıkardı. Yazdığı iki çocuk piyesi bu dergide yayımlandı[1].

Milli mücadeleden sonraki yaşamı

Lozan Anlaşması’nın imzalanmasından sonra Maarif Vekaleti'nden ayrıldı. 3 Aralık 1922'de İzmir Darüleytamı’na (Yetimler Yurdu) müdür olarak atandı. Eşi de müdür yardımcılığı görevine getirilmişti[1]. Mayıs 1923'te eşi ile birlikte Validebağı Darüleytamı’na atandı. Ancak birkaç ay sonra Mualimler Cemiyeti Kongresi’ndeki bir konuşması, görevinden alınmasına sebep oldu.

1923 yılı Ağustos ayında Balıkesir'in Balya kazasına yerleşti ve bir maden işletmesinin çalışanlarının çocukları için açılan okulun müdürlüğünü üstlendi.

1925 yılında Kıbrıs Türk Lisesi müdürü olmak için başvurdu ve ailesi ile birlikte Kıbrıs’a gönderildi. Okuldaki fakir öğrencilere kitap istemek üzere Maarif Vekaleti'ne yazdığı bir mektuba, vekaletle yazışma yetkisinin olmadığı şeklinde bir yanıt alması üzerine okul müdürlüğüne devam etmeyerek emekli oldu.

Öğretmenlik yaşamına İstanbul’da, Yüksek Muallim Mektebi ve Nişantaşı Kız Ortaokulu’nda Fransızca dersleri vererek devam etti. Ayrıca Musevi Lisesi’nde Türkçe dersleri verdi ve 1929’dan itibaren Robert Kolej’de Türkçe öğretmenliği yaptı. Cumhuriyet ve Vakit gazetelerinde yazılar yazdı.

Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa’ya Robert Kolej’deki eğitim çalışmalarını anlatan bir mektup yazması üzerine Ankara’ya davet edilen Kazım Nami, kendisine yapılan Halkevlerinde çalışma teklifini kabul etti.[1]

1932’de Maarif Vekaleti kendisine ilkokullar için iki yurt bilgisi ile ortaokulların sınıfı için bir Cumhuriyet Tarihi yazma görevi verdi. Kitapları yazdıktan sonra 1933 yılında Talim ve Terbiye Dairesi’nde çalışmaya başladı.

1935 yılında Atatürk’ün isteği ile [1] Manisa ilinden mebus olarak TBMM’ye girdi. Milletvekilliği iki dönem devam etti.

1943'te İstanbul'’a yerleşti. 1950'ye kadar Ticaret Odası'nda raportörlük yaptı. 1950'den sonra İstanbul'da çeşitli okullarda ders vermeyi sürdürdü.

Selanik, İstanbul ve Ankara'da çeşitli dergi ve gazetelerde yazılar yazdı, hatıralarını yayınladı. Tercüme ve telif 50'yi aşkın eser verdi.

1967'de vefat etti. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.

Eserleri

Kaynakça

  1. 1 2 3 4 5 6 7 Fatma Dinçer, Kazım Nami Duru, Hayatı, Eserleri ve Türkçe Öğretimine Katkıları, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2007
  2. ↑ Meryem Çelik, Türkiye’de Okulöncesi Eğitimin Gelişimi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 2007
This article is issued from Vikipedi - version of the 10/31/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.