Komrat
Koordinatlar: 46°18′00″K 28°29′36″D / 46.3°K 28.49333°D
Komrat | |||
— Şehir — | |||
Komrat Comrat |
|||
Bulunduğu Ülke | Moldova | ||
---|---|---|---|
İoan Vatizedici adına sobor |
|||
|
|||
Komrat Komrat’ın Moldova’daki konumu |
|||
Koordinatlar: 46°18′00″K 28°29′36″D / 46.3°K 28.49333°D | |||
Özerk Bölge | Gagavuzya | ||
Yönetim | |||
- Belediye Başkanı | Viktor Volkov[1] (Moldova Demokrat Parti) | ||
Nüfus | |||
- Toplam | 26,000[2] | ||
(2015) | |||
Zaman dilimi | DAZD (+2) | ||
- Yaz (YSU) | DAYZD (+3) | ||
Posta kodu | 3801, 3802, 3805 | ||
İnternet sitesi: http://comrat.md |
Komrat (Gagauz Türkçesi: Komrat; Rumence: Comrat; Rusça: Комрат (Komrat)), Moldova'ya bağlı özerk bir cumhuriyet olan Gagavuzya’nın başkentidir. Kent yerleşimi, Yalpuk deresi etrafına toplanmıştır. Ayrıca ülkenin üç ana yerleşim biriminden biri olan Komrat dolayının da merkezidir. 2004'teki sayıma göre nüfusu 47.000'dir.[3]
Ad
“Komrat" adı üzerinde çeşitli görüşler vardır. Bu görüşler şunlardır:
- "Konrat" adı ile bilinen ve Nogay soyundan geldiği anlaşılan bir Türk halkı; Komrat'a kendi adlarını vermiştir.
- Kentin adı ile ilgili bir diğer görüş ise Dîvân-ı Lügâti't-Türk'te yer alan "koñur" ismine dayanır.[4] Bu isim "kahverengi" anlamına gelir. Bugün Türkiye Türkçesinde kullanılan "kumral" kelimesiyle de aynı kökten türediği anlaşılmaktadır. Buradan koñur at>koñrat>komrat gelişiminin oluşması mantıklı gözükmektedir. Bu durumda kentin adı, "kahverengi at" anlamına gelir. Yine Dîvân-ı Lügâti't-Türk'te koba at kelimesinin kullanılıp rengi kumral ve sarı arasında olan at anlamına gelmesi ilgi çekicidir.[4]
- Üçüncü görüş ise şöyledir: Kaşgârlı Türkçesinde rastlanan "konat" kelimesinin, "Komrat" sözüyle aynı yapı olduğu düşünülmüştür.[4] Konat sözcüğünün Kaşgârlı Türkçesinde "birbiriyle yanaşan, toplu hâle gelen insan kümesi" anlamına gelmesi bu ihtimali güçlendirmektedir. Buna göre kentin ismi eski Türkçedeki kubrat- (bir yere toplanmak) yapısına dayanmaktadır.[5]
- Halk etimolojisi: Halk kentin isminin "kömür at" sözünün bozulmuş hâli olduğunu söylemektedir. Buna dayanak olarak eski zamanlarda kentte yapılan at yarışları gösterilmektedir. Halk etimolojisinin 2. bilimsel görüş ile de benzerlik göstermesi dikkat çekicidir. Bu konudaki söylence şöyledir: “...yaşamak erinin saabisi (burada Komrat kurulşuş) tatarmış, Orumbet Oglu adıymış. Onun bir beygiri Komur at varmış. At yarışmakların çoyunda o ensärmiş. Bu beygirin adını tatar küüyünä koymuşlar...” (Türkiye Türkçesiyle: Bu yerleşim yerini elinde tutan kişi bir Tatar'mış. Adı Orumbet Oğlu'ymuş. Onun "Komur (Kömür) At" adında bir beygiri varmış. At yarışlarının çoğunu o kazanırmış. Bu beytgirin adını Tatar köyüne koymuşlar."
Tarih
Kent merkezinde bulunan bir anıt taşta, Komrat'ın kuruluş tarihi 1789 olarak yazılıdır. Ancak tarihî kayıtlar incelendiğinde şehirdeki ilk yerleşmelerin 1443'e kadar dayandığı görülmektedir. Komrat, 1789'dan beri yerleşim yeri kimliğinde olmakla birlikte resmî olarak 1957'de kasaba statüsünü kazanmıştır. Bunda SSCB Moldovası Dönemi'nde gelişen şarap ve geleneksel giyim fabrikalarının ekonomik bir gelişmişlik sağlaması etkili olmuştur.
Komrat'ta çok kısa süre yaşayabilen bir cumhuriyet kurulmuştur. Bu devlet, 6 Ocak 1906 tarihinde Gagavuz Türklerinden köylüler tarafından teşkilatlandırılsa da Rusya kısa sürede bölgedeki egemenliğini sağlamıştır.[6]
Komrat'ta, 1991'de bir devlet üniversitesi kurulmuştur.
Ekonomi
Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti zamanında Komrat'ta, tereyağı, şarap ve kilim üretilmiştir. Moldova Cumhuriyeti döneminde şehirde bir üniversite kurulmuştur.
Kentin temel geçim kaynağı tarım ve tarımsal sanayi üretimidir. Bundan dolayı kentte, tarıma dayalı üretim yapan işletmeler mevcuttur. 2007 verilerine göre şehirde 3.944 üretim veya satış yapan ticari kuruluş vardır. Ayrıca her yıl kentte “Gagauz-koopa” ve “Nezeranta” adında iki panayır kurulmaktadır.
Mimari ve Kültürel Yapılar
- Aziz John Katedrali (1820)
- Yerel tarih müzesi
- Gagauz kültür müzesi (Beşalma’da)
- Gagauz sanat galerisi
- Mustafa Kemal Atatürk Türk kütüphanesi
- Gagauz zafer geçidi
- Komrat’ı savunanlara adanmış anıt
- Afganistan’da acı çeken askerlere adanmış anıt
- Vladimir Lenin heykeli
- Askeri tank heykeli
Nüfus
Komrat'ın Nüfusu:
Yıl | Nüfus |
---|---|
1989 | 25.700 |
1991 | 27.500 |
1996 | 27.400 |
2004 | 23,429 |
2006 | 22,369 |
2014 | 26,000 |
Anılmış insanları
- Irina Vlah (1974) — Gagavuzya Başkanı.
Kardeş Şehirler
- İstanbul, ilçe Pendik, Türkiye;
- Hendek, Türkiye;
- Sapanca, Türkiye;
- Küçükkuyu, Türkiye;
- Isparta, Türkiye;
- Lefkoşa, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti[7];
- Tatlısu, KKTC;
- Moskva, ilçe Sokolniki, Rusya;
- Grozni, Rusya;
- Bavly, Tataristan, Rusya;
- Bolhrad, Ukrayna;
- Budapeşte, ilçe Erzsébetváros, Macaristan.
Resimler
- Gagauziya Bakannık Komiteti
- Merkez meydanı
- Merkez parkı
- Ev kulturalar
- Hotel "Altın Palace"
- Ticaret merkezi "Komrat-Siti"
Kaynakça
- ↑ "Viktor Volkov Komrat Belediye Başkanı görevlerini yerine getirecektir". 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160103193055/http://www.gagauz.md/ru/content/viktor-volkov-budet-ispolnyat-obyazannosti-mera-komrata.
- ↑ "Number of resident population in the Republic of Moldova as of 1st January 2015, in territorial aspect". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150402093001/http://www.statistica.md/newsview.php?l=en&idc=168&id=4678&parent=0.
- ↑ "Komrat". 22 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141222145608/http://bilgikusar.com/Komrat. Erişim tarihi: 2014-22-12.
- 1 2 3 Bahari, Mehran (2003); Divan-ı Lügati'-Türk Dizini, TDK.
- ↑ Gabain, V., Eski Türkçenin Grameri, çevir. Mehmet Akalın, TDK, s. 284-285.
- ↑ "Son On Yılda Gagauzya". 17 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120117051956/http://haberlar.wordpress.com:80/2011/10/23/son-10-yilda-gagauzy%D0%B0/. Erişim tarihi: 2014-22-12.
- ↑ Kardeş Belediyeler, Lefkoşa Türk Belediyesi, Erişim tarihi: 26 Ağustos 2012.
Dış bağlantılar
- www.comrat.md - Official website of Comrat - the capital of Gagauzia
- www.gagauzia.md - Official website of Gagauzia
- www.gagauz.tv - «Gagauziya Radio Televizionu»
- www.anasozu.com - Ana Sözü gazetesi
- www.anasozu.com/komrat-girisinda-komur-at-stelasi-koyuldu komrat girisinda komur at stelasi koyuldu
- www.edingagauz.com - "Edinaya Gagauzia"
- www.gagauzinfo.md - Haberler Gagauziada hem Moldovada
- www.kdu.md - Komrat Devlet Universiteti (Comrat State University)
- www.gagauzy.com - Taninmis gagauzlar tarihten
- Gagauzya fotoğrafları
- Comrat, Gagauzia hava durumu
- ww.budjak.com - Gagauzia haberler
|
|
|