I. Elizabeth

I. Elizabeth

İngiltere ve İrlanda Kraliçesi
Hüküm süresi	17 Kasım 1558 - 24 Mart 1603
Taç giymesi	15 Ocak 1558
Önce gelen	I. Mary
Sonra gelen	I. James

Hanedan	Tudor Hanedanı
Babası	VIII. Henry
Annesi	Anne Boleyn
Doğum	7 Eylül 1533(1533-09-07) Greenwich, İngiltere
Ölüm	24 Mart 1603 (69 yaşında) Richmond, İngiltere

I.Elizabeth ve konvoyu

Elizabeth dönemi bir paranın ön ve arka yüzü

I. Elizabeth (7 Eylül 1533 – 24 Mart 1603), İngiltere'nin 17 Kasım 1558 tarihinden ölüm tarihine kadar olan süre içerisindeki kraliçesiydi. Ayrıca İrlanda'nın ve sembolik olarak da Fransa'nın kraliçesi olarak kabul ediliyordu. İngiltere'yi 16. yüzyıl boyunca yöneten Tudor hanedanının üyesi olan kral ve kraliçelerinin 5. ve en sonuncusuydu. Yaşamı boyunca hiç evlenmediği için Bakire Kraliçe adıyla da anılır. İngiliz kral ve kraliçeleri arasında en önemli rol oynayanlardan birisi olarak düşünülür.

İlk yılları

I. Elizabeth İngiltere'yi Katolik kilisesinin etkisinden çıkararak Anglikan yapan VIII. Henry'nin kızı olarak 7 Eylül 1533 tarihinde Londra'da doğdu. Teninin fazla beyaz olması nedeniyle doğduğunda hayalet olduğu söylenerek öldürülmek istendi ancak annesi buna engel oldu. Annesi VIII. Henry'nin 2. eşi olan Kraliçe Anne Boleyn idi. Kraliçe Anne, iki kere düşük yapsa da erkek çocuk doğurmadı. Elizabeth henüz 3 yaşındayken annesi zina yaptığı gerekçesiyle kafası uçurularak idam edildi. Böylece Elizabeth de gayrimeşru evlat durumuna düşerek tahta çıkması imkânsız hale geldi. Babası annesi Anne Boleyn'den sonra evlendiği Jane Seymour'dan Edward isimli bir erkek evlat sahibi oldu ve ölmeden önce Elizabeth'in prensesliğini tekrar meşru hale getirdi.1547 yılında VIII. Henry öldüğünde oğlu Edward tahta çıktı. Henry'nin son karısı Catherine Parr Thomas Seymour ile evlendi. Catherine Elizabeth'i kendi yanına aldı. Fakat Thomas Seymour ile arasında geçtiği söylenen ilişki yüzünden saraydan uzaklaştırıldı. Bir yıl sonra Catherine kızını doğururken öldü ve Thomas Seymour Elizabeth ile olan ilişkisinden dolayı idam edildi. Elizabeth böyle bir ilişki olmadığına dair 5 kez incile basarak yemin etmiştir.

I. Elizabeth

Kraliçe Mary

Edward 6 Temmuz 1553 tarihinde öldüğünde ölümü gizli tutuldu ve 4 gün sonra yerine Jane Grey geçti. Aslında VIII. Henry'nin vasiyetine göre kraliçenin Mary olması gerekirken Edward veliahdı Jane Grey olarak seçti. İngiliz orduları Mary ve Elizabeth'in üstüne yürüdü. 9 gün sonra İngiliz orduları Mary'nin tarafına geçti. Mary tahta geçtiğinde Jane Grey, Guilford Dudley, Robert Dudley ve John Dudley kuleye kapatıldı. John Dudley vatan hainliği suçundan yargılandı ve idam edildi. Bundan birkaç ay sonra Protestan Lord Thomas Wyatt Elizabeth'in tahta geçmesini öngeren bir anlaşmayı Kuleye kapatılan Jane Grey'in babası Henry Grey'e sundu; fakat Henry Grey'in kızına bir şans daha verilmesini istemesi ve bu konuda ısrarcı olmasıyla yeniden Jane Grey'i tahta geçirmeyi amaçlayan bir ayaklanma başlatıldı. İsyanın bastırılmasının ardından kraliçe, Jane Grey'e Katolik olursa affedileceğini söyledi ama adanmış bir Protestan olanJane Grey bu teklifi kabul etmedi. Babasının iktidar hırsı yüzünden kocası Guilford Dudley ile birlikte idam edildi. Bunun yanında Thomas Wyatt'ın Elizabeth'e yakınlığının bilinmesi isyanda Elizabeth'inde parmağı olduğu dedikodularına yol açtı, Prenses yargılandı ve ev hapsine mahkum oldu. Bu isyandan sonra Mary'nin Protestan nefreti körüklendi ve ülke çapında Protestan avı başladı. Mary en yakınındakileri bile yargılatmaktan çekinmedi. Bu şekilde Mary ve Elizabeth'in arası iyice açıldı aralarında daha önce görülmemiş bir rekabet ve kıskançlık başladı. Mary aylar sonra İspanya Prensi Felipe ile evlendi. İki kez hamile kaldı ama iki çocuğu da düştü. Kraliçe ile aralarındaki uçurumun artması ile sarayda daha fazla hor görülmeye başlanan Elizabeth çareyi İngiltere kral vekili ve Mary'nin kocası II. Felipe ile yakınlaşmakta buldu, bu şekilde sarayda ayrıcalıklarını yeniden kazandığı gibi II. Felipe'nin kraliçeden soğumasına da sebep oldu. Mary defalarca hamile kalsada düşük yaptı ve krallığa bir veliaht veremedi. Kendisinden sonra tahta protestan bir prenses geçmesi olasılığı, ölü doğan çocuklarının acısı, kocasının kendinden uzaklaşmasının verdiği üzüntü ve dönemde İngiltere'nin Britanya dışında bulunan kolonisi Calais'in Fransızlar ile yapılan savaş sonucu kaybedilmesi Mary'i yatağa düşürdü ve ölümünü hızlandırdı.

I. Elizabeth prensesken

Kraliçelik dönemi

I. Elizabeth portresi

Kraliçe Mary 17 Kasım'da öldü ve yerine Protestan Prenses Elizabeth tahta geçti. Mary'nin kocası II. Felipe Elizabeth ile evlenmek istedi fakat Elizabeth'in çocukluk aşkı Robert Dudley'e olan zaafı yüzünden evlilik gerçekleşmedi. Elizabeth ilk olarak kiliselerde mass ayininin uygulanmasını yasakladı, daha sonra kendini İngiltere kilisesinin yöneticisi seçtirdi ve ülkeyi yeniden Protestan döneme döndürdü. Bunun sonucu olarak birçok suikastla burun buruna geldi. Yakın koruması ve kraliyet muhafızları şefi Sir Francis Walsingham'ın uyguladığı politikalar sayesinde bu suikastlerden kurtuldu. Katolik İskoçya'ya karşı protestan lordları destekledi, verdiği desteğin deşifre olmasının ardından İskoçya ile savaşa girdi.Bu dönemde İskoçya'nın başında Elizabeth'in babası VIII. Henry'nin kız kardeşi Margaret Tudor'un küçük torunu Mary Stuart vardı. Fransa'nın ölen kralının ardından Mary Stuart'ın annesi Marie Guise'in hanedanın başına geçmesinin ardından Fransa, İngiltere'yi işgal planlarına girişti. Fransa gibi büyük bir güçle savaşa girmenin hata olacağını düşünen Elizabeth baş danışmanı William Cecil'i Fransızlar ile müzakere için İskoçya'ya gönderdi. Muzakerelerden sonuç ancak Sir Francis Walsingham'ın Marie Guise suikastının ardından alındı. Fransızlar işgal planlarından vazgeçerek İskoçya'yı terk ettiler ve Mary Stuart İskoç tahtından indirilerek kuleye kapatıldı, ardından burada planladığı suikast yüzünden vatan hainliği suçundan idam edildi. Böylece Elizabeth taht için alternatif bir katolik Tudor kanını ortadan kaldırdı. Büyük rakiplerine karşı büyük müttefiklere ihtiyaç duysa da istemediği bir erkekle evlenmeyi reddetti ve bu yönde kendisine baskı yapan baş danışmanı William Cecil'in görevine son verdi ölümüne kadar bekar olması o'nun bekar kraliçe ünvanının almasını sağladı. Çoğu tarihçiye göre o anglikan kilisesinin annesiydi . Din konusunda herzaman nötr bir siyaset izledi o zamana kadar ülke birçok dini görüşten dolayı çalkantılı bir dönem geçirmişti. Elizabeth çözümü hem Anglikanları hemde katolikleri mutlu edicek yeni dini yasalarda aradı tabiki bu girişim pekte başarılı sonuçlanmadı . 1588 yılında II. Felipe'nin İngiltere seferinde Dönemin en büyük ve en güçlü deniz filosu olan İspanyol Armada'nın İngilizler tarafından yakılması Elizabeth'in isminin günümüze kadar unutulmadan gelmesini sağlamıştır. Kraliçe 1603 yılında ülkeyi uzun yıllar tek başına yönettikten sonra öldü, ölüm döşeğinde elinde Robert Dudley'in kendisine yazmış olduğu mektubun bulunduğu rivayet edilir.

İlgili filmler

Resmî unvanlar
I. Elizabeth Tudor Hanedanı Doğumu: 7 Eylül 1533 Ölümü: 24 Mart 1603
Önce gelen I. Mary	İngiltere ve İrlanda Kraliçesi 17 Kasım 1558 -24 Mart 1603	Sonra gelen I. James

İngiltere, İskoçya ve Britanya hükümdarları

1603'ten önce İngiltere hükümdarları	Athelstan Muhteşem Edmund Eadred Adaletli Eadwig Barışçıl Edgar Şehit Edward Tedariksiz Ethelred Çatalsakal Sweyn Cesur Edmund Büyük Knud Tavşanayak Harold Harthacnut Günah Çıkartıcı Aziz Edward Harold Godwinson Edgar Atheling I. William II. William I. Henry Stephen Matilda II. Henry Genç Kral Henry I. Richard John III. Henry I. Edward II. Edward III. Edward II. Richard IV. Henry V. Henry VI. Henry IV. Edward V. Edward III. Richard VII. Henry VIII. Henry VI. Edward Jane I. Mary ve II. Felipe I. Elizabeth

1603'ten önce İskoçya hükümdarları	Kenneth I. MacAlpin I. Donald I. Konstantin Áed Giric Eochaid II. Donald II. Konstantin I. Malcolm Indulf Dub Cuilén Amlaíb II. Kenneth III. Konstantin III. Kenneth II. Malcolm I. Duncan Macbeth Lulach III. Malcolm Canmore III. Donald II. Duncan III. Donald Edgar I. Alexander I. David IV. Malcolm I. William II. Alexander III. Alexander Margaret Birinci Fetret John İkinci Fetret I. Robert II. David Edward II. Robert III. Robert I. James II. James III. James IV. James V. James I. Mary VI. James

1603'deki Taht Birliği'nden sonra İngiltere ve İskoçya hükümdarları

I. & VI. James I. Charles Topluluk II. Charles II. & VII. James II. Mary ve II. & III. William Anne

1707 Birleşme Yasası sonrası Britanya hükümdarları

Anne I. George II. George III. George IV. George IV. William Victoria VII. Edward V. George VIII. Edward VI. George II. Elizabeth

Tartışmalı hükümdarlar italik yazılmıştır.

This article is issued from Vikipedi - version of the 8/20/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.