Kuşsarayı, Baskil
Koordinatlar: 38°27′24″K 38°41′9″D / 38.45667°K 38.68583°D
| Kuşsarayı | |
| — Köy — | |
 |
|
 |
|
| Koordinatlar: 38°27′24″K 38°41′9″D / 38.45667°K 38.68583°D | |
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Elâzığ |
| İlçe | Baskil |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 182 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0424 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 23800 |
| İnternet sitesi: | |
Kuşsarayı (bucak merkezi),eski adıyla Bekirhüseyin, Elâzığ ilinin Baskil ilçesine bağlı bir köydür.
Kuşsarayı, Fırat Nehri üzerindeki en büyük demiryolu köprüsünün Elazığ tarafındadır ve Elazığ'ın Baskil ilçesine bağlıdır. 1990'lara kadar, tek ulaşım imkânı trenken şu an Malatya-Elazığ karayolunda Kömürhan Köprüsü'nü geçtikten hemen sonra sola girilerek ulaşılan bir karayolu da vardır.
Tarihçe
Yazılı kaynaklarda Kuşsarayı'nın eski adları olarak; İzolu ve Bekirhüseyin geçmektedir.Köyün en ileri gelenlerinden biri Abdullah oğlu Hasan Erbey (Hasan Ağa) dir.[1] Yöre halkı tarafından Bekirhüseyin adının Bekirsenan olarakta kullanıldığı bilinmektedir. Yöre ile ilgili Osmanlı Devlet Arşivlerinde yer alan Osmanlı Tahrir Defterleri, tapu kayıtları, vakfiyenameler daha incelenmemiş olduğu için Kuşsarayı'nın daha eski isimleri varsa da hakkında yazılı bilgi yoktur. Urartu krali Sarduri II nin buradaki izoli anıtıyla tarihte önemli bir merkez olduğuna işarettir. izol aşiretinin eskiden beri merkezlerinden biridir.
Sözlü Tarih
Köyün belli bir yazılı tarihi olmamasına rağmen köyün yaşlıları ve yine bu köyü ilk kuran Bekir ve oğlu Hüseyinin soyundan olan Fazlı oğlu Osman Erbey ve kardeşi Fahri Erbey tarafından köyün kuruluş öyküsü aşağıdaki gibi anlatılmaktadır:
Köyün ilk yerleşimcileri 1600'lü yılların başında Cizre Botan Aşiretinden ayrılıp gelmiştir. İlk olarak geldiklerinde göçebe olmalarının da etkisiyle Fırat Nehri kenarına değilde daha yukarıya köyün şimdi günümüzde (2006) sırtını dayadığı dağın yüksek noktalarına "Harebe" denilen bölgeye yerleşmişlerdir. İlk yerleşimciler göcebe olduklarından koyun ve keçi sürüleri beslerlermiş.
Daha sonra göçebe yaşam tarzından yerleşik yaşam tarzına geçtiklerinde köyün günümüzdeki (2006) yerine yerleşmişler. Oraya geldiklerinde, Fırat Nehri kenarında günümüzdeki adıyla Kadıköy'de yerleşik olan ve bölgenin aşiret ağası bu yeni yerleşimcileri görüp 40 atlı savaşçıyı niyetlerini anlamak için bu yeni yerleşimcilerin yanına göndermiş. Ancak köyün orijinal Bekirhüseyin ismine de adını vermiş olan Bekir dede, gelen bu 40 atlı savaşçıya çok çok iyi ve güler yüzlü davranarak onları öğle yemeğine davet etmiş ve her bir atlı için birer adet olmak üzere tam 40 kuzuyu kesip çevirip önlerine sunmuş. Bölgenin 1600'lü yıllardaki ağasının adamları olan bu atlı savaşçılar, kendi ağalarından bile görmedikleri bu ilgili ve onurlu yaklaşımı çok beğenmişler ve hayran kalarak Bekir dedenin yanından ayrılıp Ağanın yanına varmışlar.
Gelen yeni yerleşimcilerin niyetinin kötü olmadığını anlayan bölgenin aşiret ağası ertesi gün kendisi Bekir dedeyi ziyaret etmeye gemiş ve buraya yerleşebileceklerini söylemiş hatta bir rivayete göre "Ben ağayım ama sen benden de ağasın!" demiştir.
Böylece köye ilk yerleşim 1600'lü yıllarda olmuştur. Köy eski adı olan Bekirhüseyin'i ise köye ilk gelen yerleşimcilerin önderi olan Bekir ve onun oğlu Hüseyin'den almıştır.
Köyle ilgili çeşitli öyküler
Kuşsarayı Köyü, bulunduğu çevredeki köyler arasında en geniş toprağa sahip köy olmasının öyküsü ise şöyledir: Denilen odur ki, Babası Bekir ile köye gelen Hüseyin zamanla anlaşamaz olmuşler ve bundan dolayı Hüseyin köyü terkederek yine Fırat Nehri kenarında olan daha kuzeyde yeralan günümüdeki adıyla Bilaluşağı köyündeki ağanın yanına gitmiş ve onun yanında çalışmaya başlamıştır. Bir yılın sonunda Ağa, çalışanlara ücretlerini öderken bunu da yanına çağırmış ve sana da ücret vereyim demiş, ancak Hüseyin, ücrete ihtiyacı olmadığını söylemiş. Bunun üzerine ısrar eden ağaya Hüseyin, madem öyle, o zaman Bekirhüseyin köyünün altındaki günümüzdeki Kadıköy köyünün civarındaki ve Fırat Nehri'ne kadar olan araziyi ona vermesini istemiştir. İşte böylece Kuşsarayı köyü günümüdeki topraklarına kavuşmuştur.
Kültür
Köyün gelenek, görenek ve yemekleri hakkında bilgi yoktur.
Mimari kültür
Köyde evler genellikle kerpiçten yapılmıştır ve hatta yapılagelmektedir. Ancak köylü yavaş yavaş bu teknikten vazgeçip klasik tuğla ile yığma tekniği ile ev yapmaya başlamıştır. Klasik bir Kuşsarayı evinde 2 oda olur ve çoğu zaman kiler için bu iki yaşam odasından bağımsız bir oda vardır. Tuvaletler çoğu Anadolu köyünde olduğu gibi evin dışında eve belli bir mesafe uzaklıktadır. Daha da eski zamanlarda hayvanların barınakları 2 katlı yapılan evlerin alt katında yapılırken günümüzde evden bağımsız yapılmaktadır. kuş sarayı kendine kömbe ve birçok değişik yemek çeşitleriyle kendine has bıglama nvoz yaprak sarması çok meşhurdur .
Coğrafya
Elazığ iline 61 km, Baskil ilçesine 23 km uzaklıktadır. Kuşsarayı, Baskil ilçesinin güney - güney batısında, Karakaya Baraj göletinin doğu uzantısının kuzeyinde yer alır. Kuşsarayı'nın doğusunda Habibuşağı ile Pınarlı, kuzeyinde Harabekayış, kuzey batısında Deliktaş, güneyinde Kadıköy tam batısında ise(Alangöre baskil (alangören)) köyleri yer almaktadır.
İklim
Köyün iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir.
Karakaya Barajı gölü oluşturulmadan önce daha sert bir kış mevsimi geçiren köy, baraj suyu tutulduktan ve Karakaya Baraj gölü oluştuktan sonra daha yumuşak kışlar geçirmeye başlamıştır ve dolayısıyla kar yağış sayısı ve don olan gecelerin sayısı azalmıştır.
Nüfus ve Demografik yapı
Köyün yerleşimcileri, çevredeki birçok köyde olduğu gibi Türkmen dir.
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 182 |
| 1997 | 186 |
Ekonomi
Köylü, genel olarak, geçimini buğday ve kayısı üretiminden sağlamaktadır. Fakat 2006 yılı itibarı ile yeni yeni sulak arazinin artmasıyla sebze seracılığıda yapılmaya başlanmıştır. Ancak köyün en verimli toprakları Karakaya Barajının gölünün altında kaldığı için tarıma elverişli topraklarında azalma olmuştur. Bundan ötürü de köy çok sayıda göç vermiştir.
Altyapı bilgileri
Köyde, ilköğretim okulu vardır. Köyün içme suyu şebekesi vardır ve kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı vardır ancak sağlık evi yoktur. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol bir yere kadar asfalt olup daha sonra şose bir yolla köye bağlıdır, köyde elektrik ve sabit telefon vardır.