Linux Mint

Linux Mint Cinnamon masaüstü
Geliştirici(ler)	Linux Mint Topluluğu
İşletim sistemi ailesi	GNU/Linux
Website	www.linuxmint.com
Üretim için hazır olduğu tarih	27 Ağustos 2006
Kaynak türü	Açık kaynak
Lisans	Başta GPL ve diğer özgür yazılım lisansları, küçük bazı sahipli yazılım ilaveleri
Çekirdek türü	Monolitik çekirdek
Güncelleme yöntemi	APT
Platform desteği	x86, x86-64
Paket yöneticisi	dpkg

Linux Mint, Ubuntu ve Debian temel alınarak geliştirilen, masaüstü kullanıcılarına yönelik bir Linux dağıtımıdır. Linux Mint, "güçlü ve kullanımı kolay hem de modern, şık bir işletim sistemi" olmayı hedeflemektedir.^[1]

Linux Mint, DistroWatch sitesinde, sayfası en çok tıklanan dağıtımlar listesinde 2011 yılından beri birinci sırada yer almaktadır.^[2] Linux Mint web sitesinde, Linux Mint'ın, Windows, MacOSX ve Ubuntu işletim sistemlerinden sonra dünyada en çok kullanılan 4. masaüstü işletim sistemi olduğu ifade edilmektedir.^[1]

Ana sürüm olarak, bizzat Linux Mint ekibi tarafından geliştirilen Cinnamon masaüstü ortamı ile MATE masaüstü ortamını içeren sürümleri yayınlamaktadır.^[3] Ayrıca KDE ve Xfce masaüstü ortamlarını içeren sürümleri de seçenek olarak sunulmaktadır.

Ubuntu daha çok ABD yasaları gereğince, Debian ise GNU felsefesi nedeniyle; Java, Adobe Flash MP3, DVD, DivX, Flash gibi ortamları kullanabilmek için gereken ancak lisans kısıtlamalarına sahip eklentileri kurulum dosyasında bulundurmazken Linux Mint, kullanıcılara söz konusu eklentileri içeren ve içermeyen iki ayrı sürüm sunmaktadır. Bahsedilen eklentileri içermeyen sürümü temin eden kullanıcılar da isterlerse Linux Mint kurulumu esnasında ilgili seçeneği işaretleyerek söz konusu paketleri İnternetten indirerek yükleyebilirler, ayrıca kurulumdaki bu aşamayı atlayan kullanıcılar da söz konusu eklentileri daha sonra paket depoları üzerinden birkaç tıkla indirip yükleyebilirler.^[3]

Tasarı

Dağıtımın ilk sürümü 27 Ağustos 2006'da yayınlanmıştır. Teknik olarak Ubuntu’nun paket kaynaklarını bundan başka kendileri tarafından değişiklik içeren ek paketleri kullanmaktadır.

Geliştiricileri, Ubuntu tabanının terk edip Debian tabanına geçme amacıyla 7 Eylül 2010'da Debian tabanlı ve Ubuntu'dan bagımsız bir sürüm olan Linux Mint Debian Edition'ı (LMDE) duyurmuşlardır.

LMDE'nin Cinnamon ve Mate Masaüstü ortamlarını içeren 32 ve 64 bitlik güncel ISO kalıpları Mart 2013 tarihinde yayınlanmıştır. LMDE'nin Ocak 2014 itibari ile Güncelleme Paketi 8. sürümü test depolarına alınmıştır.^[4] Linux Mint Debian Edition 2014.03 kararlı sürümü 3 Mart 2014 tarihinde duyurulmuştur.^[5]

LMDE 2. sürümü Betsy ile birlikte Debian testing tabanından, Debian stable tabanına geçmiştir. Böylece bu sürümle birlikte LMDE yarı yuvarlanan yapısını kaybederek, LTS sürüm özelliği kazanmıştır. LMDE 2 Betsy'nin Cinnamon ve Mate masaüstü sürümlerini içeren ISO dosyaları 10 Nisan 2014 tarihinde yayınlanmıştır.^[6]

Özellikler

• Linux Mint, büyük ölçüde açık kaynak ve özgür yazılımlardan oluşmaktadır. Bununla birlikte MP3, DVD, DivX, Adobe Flash ve Java oynatmak için gerekli bazı sahipli lisanslara sahip kodlayıcı-kodçözücüler hazır yüklü indirilebilir. Linux Mint web sitesinde "Download" bölümünde görülebileceği üzere kullanıcılara; söz konusu sahipli eklentileri içeren ve içermeyen iki ayrı sürüm sunar.^[3] Linux Mint, öntanımlı olarak sahipli herhangi bir sürücü içermez.^[7][8]
• Ana sürüm olarak, bizzat Linux Mint ekibi tarafından geliştirilen Cinnamon masaüstü ortamı ile MATE masaüstü ortamını içeren sürümleri yayınlamaktadır.^[3][9] Ayrıca KDE ve Xfce masaüstü ortamlarını içeren sürümleri de seçenek olarak sunulmaktadır. Cinnamon; geleneksel bilgisayar masaüstü kullanımı ön plana çıkaran, özelleştirilebilirliği yüksek,^[10] sade ve esnek bir masaüstü ortamı olarak tanımlanabilir. Cinnamon, GNOME-3'den çatallanarak geliştirilmeye başlanmıştır. MATE ise Gnome-2'den çatallanarak geliştirilen bir masaüstü ortamıdır.
• Yazılım Yöneticisi, Güncelleme Yöneticisi, Ana Menü, Dil Yöneticisi, Sürücü Yöneticisi, Giriş Ekranı (MDM) Yöneticisi, Yedekleyici gibi kendine özgü çeşitli araç ve yazılımlar içerir.^[11][12]
• Ubuntu yazılım depolarını kullanır. Ubuntu paket depoları ile uyumludur.^[8]
• Fazla Güç Harcamaz Hızlı ve güçlüdür.

Topluluk

Linux Mint uluslararası alanda geniş bir katkıcı topluluğa sahiptir. Tamamen gönüllülerden oluşan geliştirici ağı ve yine gönüllülerin kurduğu yerel destek siteleri ile yerel dillerde destek verilmekte ve tercüme çalışmalarına katılım sağlanmaktadır.

Türkiye Topluluğu

Linux Mint Türkiye çatısı altında Mint kullanıcılara ve kullanıcı adaylarına Forum sayfası üzerinden Türkçe destek verilmektedir.

Linux Mint Türkiye çatısı altında 2010 - 2013 yılları arasında ROOT isimli bir e-dergi projesi yürütülerek yayınlandı. ROOT'un ilk sayısı 5 haziran 2010 tarihinde yayınlandı. Root, son olarak 11. sayısını yayımlamış ve bu sayı ile yayım hayatına son vermiştir.

Türkiye Topluluğunca yapılan çeviri çalışmaları sonucunda %100 Türkçe Linux Mint araçları desteği sağlanmış durumdadır.^[13]

Sürümler

Linux Mint, başlangıçta herhangi bir sürüm döngüsünü takip etmemiştir. Linux Mint'in 5. sürümünden 16. sürümüne kadar Ubuntu'nun 6 aylık sürüm döngüsü takip edilerek ve güncel sürüm taban alınarak yeni sürümler yayınlanmıştır. Linux Mint 17.x serisi ile birlikte güncel sürümler yerine, uzun destekli sürümler (LTS) taban alınarak, yine 6 aylık sürüm döngüsü içinde yeni sürümler yayınlanmaya başlanmıştır.^[14] LMDE ise Debian Testing tabanlı yarı yuvarlanan bir sürümken, LMDE 2 ile Debian kararlı sürüm taban alınarak yuvarlanan sürüm özelliği bırakılmıştır.^[15]

Sürüm	Kod adı	Temeli	Sürüm tarihi	Masaüstü	Açıklamalar ve bazı değişiklikler
1.0	Ada	Kubuntu 6.06 LTS	2006.08.27	KDE	İlk sürüm
2.0	Barbara	Ubuntu 6.10	2006.11.13	GNOME
2.1	Bea		2006.12.20	GNOME
2.2	Bianca		2007.02.20	GNOME, KDE	Yeni menü ve yapılandırma aracı
3.0	Cassandra	Ubuntu 7.04	2007.05.30	GNOME, KDE, Xfce
3.1	Celena		2007.09.24	GNOME
4.0	Daryna	Ubuntu 7.10	2007.11.15[16]	GNOME, KDE	Ubuntu'nun yarı-otomatik güncelleme özelliği ile kullanılan güncelleme aracı çıkarıldı ve yerine "Mint Update" güncelleme aracı eklendi.
5	Elyssa	Ubuntu 8.04 LTS	2008.06.9[17]	GNOME, KDE, Xfce, Fluxbox	Verbesserung von mintMenu (u. a. neue Programm-Deinstallationsfunktion), mintInstall (Unterstützung für das Software-Portal GetDeb.net) und mintUpdate; erste Version mit PulseAudio
6	Felicia	Ubuntu 8.10	2008.12.15[18]	GNOME, KDE, Xfce, Fluxbox	Die Light Edition heißt nun Universal Edition und wird neu als Live-DVD (und nicht mehr Live-CD) veröffentlicht; neuer Software Manager mit Bildschirmfotos und Benutzer-Rezensionen; Gufw Firewall; mint4win ein auf Wubi von Ubuntu basierender Windows-Installer[19]
7	Gloria	Ubuntu 9.04	2009.05.26[20]	GNOME, KDE, Xfce
8	Helena	Ubuntu 9.10	2009.11.28[21]	GNOME, KDE, Xfce, Fluxbox, LXDE	Son destek tarihi: Nisan 2011[22]
9 LTS	Isadora	Ubuntu 10.04 LTS	2010.05.18[23]	GNOME, KDE, Xfce, Fluxbox, LXDE	Temelini oluşturan Ubuntu LTS (Uzun Süreli Destek) sürümünün yardımıyla son destek tarihi: Nisan 2013[22]
10	Julia	Ubuntu 10.10	2010.11.12[24]	GNOME, KDE, LXDE	Son destek tarihi: Nisan 2012[22]
11	Katya	Ubuntu 11.04	2011.05.26[25]	GNOME, LXDE	Unity arayüzünü kullanan yeni Ubuntu 11.04 yayınlandı ancak Linux Mint'da Unity arayüzü yerine GNOME 2.32 kullanılmaya devam edildi.[26] İsteyen kullanıcıların kurabilmeleri için Unity ve GNOME3 arayüzleri depolara dahil edildi. Son destek tarihi: Ekim 2012[22]
12	Lisa	Ubuntu 11.10	2011.11.26	GNOME 3, MATE, KDE, LXDE	Gnome 2'den çatallanan MATE sürümü ve Gnome 3 sürümü yayınlanmaya başladı.[27] Firefox'da DuckDuckGo öntanımlı arama motoru olarak ayarlandı.
13 LTS	Maya	Ubuntu 12.04 LTS	2012.05.23	Cinnamon, MATE, KDE, Xfce	Nisan 2017'ye kadar desteklenme süresi bulunan uzun süreli destek (LTS) sürümü[22] Linux Mint ekibi tarafından geliştirilen Cinnamon masaüstü ortamını içeren sürümü yayınlanmaya başladı. Yahoo öntanımlı arama motoru olarak ayarlandı.[28]
14	Nadia	Ubuntu 12.10	2012.11.20[29]	Cinnamon, MATE, KDE, Xfce
15	Olivia	Ubuntu 13.04	2013.05.29[30]	Cinnamon, MATE, KDE, Xfce
16	Petra	Ubuntu 13.10	2013.11.30[31]	Cinnamon, MATE, KDE, Xfce	Kullanıcı yönetimi geliştirmeleri, yeni USB biçimlendirme aracı, ses efektlerini ayarlama arayüzü, Görüntü Yöneticisi (MDM) geliştirmeleri.[32]
17 LTS	Qiana	Ubuntu 14.04 LTS	2014.05.30[33]	Cinnamon, MATE, KDE, Xfce	Uzun süreli destek (LTS) sürümü, son destek tarihi: Nisan 2019
17.1 LTS	Rebecca	Ubuntu 14.04 LTS	2014.11.29[34]	Cinnamon, MATE, KDE, Xfce	Uzun süreli destek (LTS) sürümü, son destek tarihi: Nisan 2019. Nemo dosya yöneticisine klasör renklendirme özelliği eklendi. Güncelleme Yöneticisi (ve içinde yer alan çekirdek seçim ekranı), Dil Ayarları ve Giriş Ekranı Tercihleri geliştirilerek arayüzleri yenilendi.[35]
17.2 LTS	Rafaela	Ubuntu 14.04 LTS	2015.06.30[36]	Cinnamon 2.6, MATE 1.10, KDE 4.12.4, Xfce 4.12	Uzun süreli destek (LTS) sürümü, son destek tarihi: Nisan 2019. Cinnamon masaüstü 2.6 sürüm ile daha iyi performans için çekirdek iyileştirmeleri yapıldı, çoklu monitör ve ekran koruyucu desteği ve ayar yöneticisi iyileştirildi, efekt yönetimi daha iyi kontrol edilebilir hale getirildi. Nemo dosya yöneticisi için eklenti yöneticisi eklendi, dosya kopyalama ile ilgili iyileştirmeler yapıldı.[35] Güncelleme Yöneticisine sistem çekmesi ile ilgili otomatik gizleme özelliği ve Yazılım Kaynakları aracında PPA depolarının yönetimleri ve paketlerin sürüm düşürülmesi ile ilgili yeni özellikler eklendi. Daha iyi Nvidia Optimus desteği için, MDM görüntü yöneticisi iyileştirilerek Nvidia Prime ile sistemi yeniden başlatmadan GPU değiştirilmesi özelliği eklendi.[37]

Renkler ve anlamları:

Eski sürüm; desteklenmiyor

Eski sürüm; hâlâ destekleniyor

Güncel sürüm

Gelecek sürüm

Kaynakça

1. "About Linux Mint". 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160204185521/http://www.linuxmint.com/about.php. Erişim tarihi: 11.01.2015. 
2. DistroWatch'da 2011 yılı sayfa tıklanma değerleri
3. "Download Linux Mint 17.1 Rebecca". 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160121220419/http://linuxmint.com/release.php?id=23. 
4. Update Pack 8 Feedback Thread
5. "Linux Mint Debian Edition (LMDE) 2014.03 Kararlı Sürümü Yayınlandı". 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151018003840/https://forum.linuxmint.net.tr/index.php?topic=137.0. 
6. http://blog.linuxmint.com/?p=2808
7. "Linux Mint FAQ: What about proprietary software?". 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151122214944/http://linuxmint.com/faq.php. 
8. "DistroWatch.com'da Linux Mint sayfası". 10 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160110002406/http://distrowatch.com/table.php?distribution=mint. 
9. Linux Mint Türkiye Forum sayfaları
10. "Teknoseyir.com - Linux Mint 17.1 incelemesi, dk: 9.15-22.00 arası". 20 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150420095400/http://teknoseyir.com:80/linux-mint-incelemesi. 
11. Github.com'da Linux Mint sayfası
12. Wikia.com / Linux Mint
13. "LinuxMint Çeviri Sayfası". 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150906131324/https://translations.launchpad.net/linuxmint/latest. Erişim tarihi: 11.01.2015. 
14. "Linux Mint Blog- Monthly News – April 2014". 
15. "About Betsy". 
16. "Release Notes for Linux Mint 4.0 Daryna". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151208204901/http://www.linuxmint.com/rel_daryna.php. Erişim tarihi: 09.07.2008. 
17. "Release Notes for Linux Mint 5 Elyssa". 31 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150731000203/http://www.linuxmint.com:80/rel_elyssa.php. 
18. "Release Notes for Linux Mint 6 Felicia". 8 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20100208051239/http://www.linuxmint.com/blog/?p=492. Erişim tarihi: 15.12.2008. 
19. "What’s new in Linux Mint 6 Felicia?". 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160113101007/http://linuxmint.com/rel_felicia_whatsnew.php. 
20. "Linux Mint 7 "Gloria“ released!". 1 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20100501064644/http://www.linuxmint.com:80/blog/?p=847. Erişim tarihi: 27.05.2009. 
21. "Linux Mint 8 "Helena“ released!". 1 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20100801101846/http://www.linuxmint.com:80/blog/?p=1155. Erişim tarihi: 28.11.2009. 
22. "Linux Mint Releases". 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160130033035/http://www.linuxmint.com/oldreleases.php. Erişim tarihi: 11.07.2013. 
23. "Linux Mint 9 "Isadora“ released!". 20 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20100820171717/http://www.linuxmint.com:80/blog/?p=1403. Erişim tarihi: 18.05.2010. 
24. "Linux Mint 10: "Julia“". 29 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20100729032937/http://www.linuxmint.com:80/blog/?p=1485. 
25. "Linux Mint 11: "Katya“ released!". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151208034048/http://blog.linuxmint.com/?p=1760. Erişim tarihi: 26.05.2011. 
26. Linux Mint 11: Neues Ubuntu-Derivat mit alter Gnome-Version
27. "Linux Mint 12 Preview". 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160127183033/http://blog.linuxmint.com/?p=1851. Erişim tarihi: 5.11.2011. 
28. "About Linux Mint 13". 14 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160114062825/http://blog.linuxmint.com/?p=1974. Erişim tarihi: 03.05.2012. 
29. "Linux Mint 14 “Nadia” released!". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151208214755/http://blog.linuxmint.com/?p=2216. Erişim tarihi: 20.11.2012. 
30. "Linux Mint 15 “Olivia” released!". 2 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150802005441/http://blog.linuxmint.com:80/?p=2366. Erişim tarihi: 29.05.2013. 
31. "Linux Mint 16: Neue Features übertrumpfen Windows" (Almanca). 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151208211148/http://www.chip.de/news/Linux-Mint-16-Neue-Features-uebertrumpfen-Windows_65492461.html. Erişim tarihi: 29.11.2013. 
32. "New features in Linux Mint 16 Cinnamon". 31 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150731071346/http://www.linuxmint.com:80/rel_petra_cinnamon_whatsnew.php. Erişim tarihi: 24.11.2013. 
33. "Linux Mint 17 “Qiana” Cinnamon RC released". 31 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151231171100/http://blog.linuxmint.com/?p=2615. Erişim tarihi: 16.05.2014. 
34. "Linux Mint 17.1 “Rebecca” Cinnamon released". 17 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160117085350/http://blog.linuxmint.com/?p=2714. 
35. "Cinnamon 2.6". 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150905191748/http://segfault.linuxmint.com/2014/07/update-manager-more-kernel-info/. Erişim tarihi: 15.09.2014. 
36. "Linux Mint 17.2 “Rafaela” Cinnamon released!". 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150814073900/http://blog.linuxmint.com:80/?p=2863. 
37. "The Linux Mint Blog". 12 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150812044017/http://blog.linuxmint.com:80/?p=2864. Erişim tarihi: 25.07.2015. 

Dış bağlantılar

• Türkiye Topluluk Sitesi
• Resimli Kurulum Rehberi
• Linux Mint 16 MATE masaüstü Kullanıcı Kılavuzu
• Güncel Kullanıcı Kılavuzu (İngilizce)
• Linux Mint Türkçe E-posta Listeleri (Üyelik gerektirir)
• DistroWatch sayfası (İngilizce)
• Geliştici günlükleri (İngilizce)
• Günlük sayfası (İngilizce)