Ubuntu (işletim sistemi)

Başlığın diğer anlamları için Ubuntu (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Ubuntu Masaüstü (Desktop) sürümü
Geliştirici(ler)	Canonical Ltd. ve Ubuntu topluluğu
İşletim sistemi ailesi	Unix benzeri (Debian GNU/Linux)
Website	www.ubuntu.com
Üretim için hazır olduğu tarih	20 Ekim 2004[1]
Kaynak türü	Açık kaynak
Lisans	Başta GPL ve diğer özgür yazılım lisansları
Çekirdek türü	Monolitik (Linux)
Güncelleme yöntemi	APT (arayüz mevcut)
Platform desteği	IA-32, x86-64, lpia, SPARC, PowerPC, ARM, IA-64
Kullanıcı arayüzü	Unity
Paket yöneticisi	dpkg

Ubuntu, Linux tabanlı özgür ve ücretsiz bir işletim sistemi. Bilgisayarlar, sunucular ve akıllı telefonlara yönelik olarak geliştirilmektedir. Ubuntu projesi Linux ve özgür yazılımın, bilgisayar kullanıcılarının günlük yaşamının bir parçası haline gelmesi amacıyla başlatılmış^[2] olup ilk kararlı masaüstü sürümü Ekim 2004'te yayınlanmıştır. Ubuntu’nun masaüstü sürümü günümüzde 40 milyonu ^[3] aşkın kullanıcı sayısıyla dünyanın en yaygın kullanılan masaüstü Linux dağıtımı konumundadır.^[4] Akıllı telefon ve tabletlere yönelik Ubuntu Touch türevi ise ilk kez Şubat 2015'te piyasaya sürülmüştür.

Ubuntu, herkesin özgürce kullanabildiği; yayınlamakta, kopyalamakta ve kodlarını değiştirip geliştirebilmekte özgür olduğu yazılımlardan oluşur. Bunların çoğu GNU Genel Kamu Lisansı ile güvence altına alınmış, özgür yazılım / açık kaynak yazılımlardır.

Ubuntu Güney Afrika'lı girişimci Mark Shuttleworth ve şirketi Canonical Ltd. tarafından finanse edilmektedir. Canonical, Ubuntu'yu bireysel ve kurumsal tüm kullanıcılara tamamen ücretsiz olarak sunmakta, teknik destek almak isteyen kuruluşlara destek vererek gelir elde etmeyi amaçlamaktadır. Canonical Ubuntu'yu açık kaynak kodlu ve özgür yazılım olarak sunduğu için, dünya çapında bu işletim sistemini kullanan ve geliştiren gönüllü kullanıcıları sayesinde, tüm bir işletim sistemini tek başına geliştirmek zorunda kalmaz. Diğer Linux katkıcılarının yaptığı geliştirmeler, onu temel alan Ubuntu'yu da doğrudan geliştirir.

Ubuntu'nun altı ayda bir yeni sürümünü yayınlanmaktadır. Canonical, iki yılda bir yayınlanan LTS (Uzun Süreli Destek; Long Term Support) sürümlerine, hem masaüstü için hem de sunucu ortamlarında 5 yıl boyunca güncelleme desteği sunmaktadır. Ara sürümler için ise 9 ay boyunca güvenlik yamaları, geliştirmeleri ve yazılım güncelleştirmeleri desteği sunulmaktadır.^[5]

Canonical; Ubuntu Desktop, Ubuntu Server, Ubuntu Cloud, Ubuntu Touch türevlerini resmi olarak geliştirmekte ve kullanıcılarını desteklemektedir. Çin Halk Cumhuriyeti ile 2013 yılında yapılan anlaşma gereğince^[6][7] Çin'e yönelik olarak yerelleştirilmiş UbuntuKylin sürümünü yayınlamaktadır. Ayrıca Ubuntu benzeri Ubuntu GNOME, Ubuntu MATE, Kubuntu, Xubuntu, Lubuntu, Edubuntu, Ubuntu Studio ve Mythbuntu isimli masaüstü türevlerinin de geliştirmektedir. Bu türevler resmi olarak Canonical tarafından yayınlanmakla birlikte kullanıcıları resmi olarak desteklenmemektedir.^[8][9][10] Bu türevleri kullanan kullanıcılar ilgili gönüllü topluluklardan destek alabilirler.

Ubuntu sözcüğü, Zulu dilinde "insanlık" anlamına gelir, aynı zamanda "başkalarına karşı merhametli, şefkatli, iyiliksever" olmak gibi insani değerlerin temel alındığı bir dünya görüşüdür. Buradan hareketle Ubuntu, İnsanlık için Linux (Linux For Human Beings) sloganını kullanır.

Tarihçe

Ubuntu Projesi'nin kurucusu Mark Shuttleworth

Linux, sunucu pazarında 2004 yılına kadar zaten geniş bir yer edinmişti ancak özgür yazılım, bilgisayar kullanıcıları için günlük yaşamın bir parçası haline gelememişti. Bu nedenle Mark Shuttleworth Linux tabanlı Debian projesinde çalışan geliştiricilerden küçük bir grup oluşturarak kullanımı kolay Ubuntu Linux masaüstü sistemini oluşturmuştur.^[2]

Debian Linux dağıtımı temel alınarak yola çıkılan ilk Ubuntu sürümü, 20 Kasım 2004 tarihinde yayımlanmıştır. O zamandan beri her 6 ayda bir yeni sürüm yayımlanmaktadır.

MEPIS, Xandros, Linspire, Progeny ve Libranet gibi diğer Debian tabanlı işletim sistemlerinin aksine Ubuntu, Debian'ın felsefesine sadık kalmış ve özgür bir yazılım olarak yoluna devam etmiştir.

Mark Shuttleworth, 8 Temmuz 2005'te, Ubuntu'nun uzun vadede geleceğinin korunması ve gelişiminin sürdürülebilmesi için Ubuntu Vakfı'nı kurmuştur ve başlangıç fonu olarak 10 milyon dolarlık bir bağışda bulunmuştur.^[11][12]

Ubuntu logosu ilk sürümden beri değişmemiştir. Elde çizilmiş ve şimdi ubuntu-title adlı bir yazıtipi olan bu logo, Andy Fitzsimon tarafından yapılmıştır. Logoda işlenen tema, insanlar arasındaki eşitliğe ve kardeşliğe dikkat çekmektedir. Ubuntu logosu, el ele tutuşmuş insanları temsil eder. Ubuntu 10.04 Lucid Lynx sürümüyle birlikte logo güncellenerek yeniden tasarlanmıştır.

Ubuntu paketlerinin çoğunluğu Debian tasarısının kararsız bölümünden derlenir. Ubuntu ve tüm resmi türevleri .deb paketleri ve APT/Synaptic tabanlı paket yöneticisi kullanır.

Ubuntu tasarısı, paketlerle ilgili bazı konularda Debian ile ortak çalışmaktadır. Ubuntu'ya yüklenen paketler Debian'ın kararlılık seviyesi için bir deneme ortamı yaratmaktadır. Öte yandan Ubuntu ve Debian çok sayıda kişi tarafından yeterince beraber çalışmamakla suçlanmaktadır; zira Ubuntu .deb'leri ve Debian .deb'leri birbiriyle uyumlu değildir. Her ne kadar çok sayıda Debian geliştiricisi aynı zamanda Ubuntu'nun gelişimine yardım ediyor olsa da Debian'ın kurucusu Ian Murdock, Ubuntu'nun ayrı bir proje olduğunu ve Debian ile yeterince ortak noktaya sahip olmadığını belirtmiştir.

Ubuntu, 11.04 (Natty Narwhal) sürümüne kadar GNOME arayüzünü kullanmış, bu sürümle birlikte GNOME masaüstü ortamına, Ubuntu'ya özgü Unity kabuğu eklenmiştir.

Özellikler

Ubuntu, başta Linux işletim sistemi çekirdeği olmak üzere, çok sayıda yazılım paketinden oluşmaktadır. Büyük çoğunluğu bir özgür yazılım lisansı altında dağıtılan bu bileşenler içinde tek istisna, bazı özel donanım sürücüleridir.^[13] Ubuntu'da kullanılan ana lisans, GNU Genel Kamu Lisansı (GNU GPL) ile birlikte GNU Kısıtlı Genel Kamu Lisansı (GNU LGPL)'dır. Bu özgür lisanslar, yazılımın kullanıcısına ve yazılımın kodlarını kullanmak isteyen kimselere kopyalama, dağıtma, üzerinde çalışma, değiştirme, geliştirme gibi çeşitli hak ve özgürlükler vermektedir.

Ubuntu ile birlikte LibreOffice ofis seti, Mozilla Firefox İnternet tarayıcı, Mozilla Thunderbird e-posta istemcisi gibi yaygın kullanılan özgür yazılım araçlarının yanı sıra müzik çalar, video oynatıcı, sohbet iletişim aracı, CD/DVD yazdırıcı, PDF görüntüleyici, çeşitli hafif oyunlar (örneğin, sudoku ve satranç gibi) gibi geniş bir yazılım yelpazesi yüklü olarak gelmektedir. Ayrıca Ubuntu Software arayüzü üzerinden Ubuntu paket depolarında yer alan binlerce yazılım ücretsiz olarak kolayca indirilip kullanılabilir.

Ubuntu aynı zamanda canlı sistem (DVD/USB) özelliklidir. Bir başka deyişle, Ubuntu bilgisayara kurulmadan, bilgisayarınızdaki mevcut işletim sistemine ve belgelere zarar vermeden doğrudan DVD ya da USB bellek üzerinden çalıştırılarak denenebilir. Böylece kullanıcılar Ubuntu'yu kurmadan Ubuntu'nun genel işleyişi hakkında fikir sahibi olabilirler ve donanım uyumluluklarını kontrol edebilirler.

Ayrıca Ubuntu'nun sistem kurulum aracı olan Ubiquity yükleyicisi, kullanıcının canlı sistem ortamını terk etmeden Ubuntu kurulumuna başlatıp tamamlamasına da olanak vermektedir.

UNIX ve Linux tabanlı sistemlerde bu sistemlerin mimarisinden kaynaklanan nedenlerle virüslerin bilgisayarlar arasında yayılması çok güçtür. Ubuntu da Linux mimarisini kullanarak bu korunaklı ortamı kullanıcılara aynen sunmaktadır.

Sistem gereksinimleri

Ubuntu için tavsiye edilen minimum sistem gereksinimleri şöyledir:^[14]

• 2 GHz çift çekirdek işlemci
• 2 GB RAM bellek
• 25 GB boş sabit disk alanı
• İnternet erişimi tavsiye edilir

Gerekli minimum sistem gereksinimlerini karşılayamayan eski bilgisayarlar için, resmi olarak tanınan Ubuntu türevlerinden Lubuntu ya da Xubuntu kullanılabilir. Bu türevleri, hafif bir masaüstü ortamı (LXDE, Xfce) ile geldiklerinden dolayı epey düşük sistem kaynağı tüketirler.

Kurulum

Ubuntu, temel masaüstü kullanıcılarını hedefleyen bir işletim sistemi olması itibarıyla kurulum kolaylığına ayrıca önem vermektedir. Kurulum sırasında ihtiyaç duyulacak olan sabit disk yapısı, saat gurubu, kullanıcı adı ve şifresi gibi gerekli bilgileri kuruluma başlamadan önce girmenizi ister ve kurulum başladıktan sonra bitene kadar sizi oyalamaz. Böylece isterseniz kurulumu bir an önce başlattıktan sonra diğer ilgilenilmesi gereken işlerinize geri dönebilirsiniz.

Aynı bilgisayarda Windows ve Ubuntu'nun bir arada kullanılması da mümkündür. Aynı bilgisayara Windows ve Ubuntu kurulması durumunda bilgisayarın açılış ekranında, kullanıcıya hangi işletim sistemini açmak istediğini soran bir menü eklenir. Böylece kullanıcılar bilgisayarı her yeniden başlattığında bu menü üzerinden dilediği işletim sistemini seçip kullanabilir. Bu şekilde çift işletim sistemi kullanıldığında iki sistem aynı anda çalışmadığı için bilgisayarın çalışma performansına herhangi bir olumsuz etkisi olmaz.

Ubuntu kalıp dosyası, bir DVD'ye yazdırılarak DVD üzerinden kurulabileceği gibi bir DVD sürücüsü olmayan bilgisayarlar için, kurulum kalıp dosyası bir USB belleğe yazdırılarak USB bellek üzerinden de kurulum gerçekleştirilebilir.

Ubuntu'nun ücretsiz olarak nasıl indirileceği, bir DVD ya da USB belleğe nasıl yazdırılacağı ve bilgisayara nasıl kurulacağı konuları, Ubuntu Türkiye Wiki sayfalarında detaylı olarak yer almaktadır.

Ubuntu'da yazılım kurma

Ubuntu Software paket yöneticisi üzerinden binlerce uygulama kurulabilir ve kaldırılabilir.

Ubuntu'da yazılımlar Windows'tan farklı olarak, *.exe değil, *.deb uzantılı paketler/dosyalar halinde sunulur.

Ubuntu'da yazılım kurmak için Ubuntu Software paket yöneticisi kullanılır. Bu aracın arayüzünde yer alan arama kutucuğu kullanılarak ya da listelenen kategoriler (Örn. eğitim, grafik, internet gibi) arasında gezinerek ihtiyaç duyulan bir program bulunur ve ardından Kur düğmesine tıklanır. Bu şekilde indirme ve yükleme işleme işlemi başlatılmış olur. Seçilen paket (yani aslında *.deb uzantılı bir dosya) internetteki sunuculardan indirilir ve otomatik olarak bilgisayara kurulur.

Ticari lisanslı yazılımlar

Ubuntu, özgür olmayan ticari ve kapalı kaynaklı bazı yazılımları doğrudan bünyesinde barındırmamaktadır.^[13] Bunların bir kısmı aşağıda sıralanmıştır:

• Bölge ayarı yapılmış DVD'leri çözebilen yazılımlar. Her ne kadar özgür libdvdcss kütüphanesi bu işlevi yerine getirebiliyorsa da kimi ülkelerde yasadışı sayıldığı için Ubuntu ile hazır olarak gelmemektedir.
• WMV ve MP3 gibi bazı ticari ses biçimlerinin çözücüleri.
• Adobe Flash gibi çeşitli ticari tarayıcı eklentileri.
• WinRAR vb. yazılımların sıkıştırdığı "rar" uzantılı dosyaları açmak için gerekli unrar paketi.
• Microsoft Webcore TrueType yazıtipleri.

Lisans kısıtlamaları nedeniyle Ubuntu ile birlikte gelmeyen bu yazılımlar kurulumdan sonra ubuntu-restricted-extras paketinin yüklenmesiyle kolayca edinilebilir.

Paket sınıflandırılması

	Özgür yazılım	Sahipli yazılım
Desteklenen	Main (ana depo)	Restricted
Desteklenmeyen	Universe (evrensel)	Multiverse

Ubuntu yazılım depoları, dört sınıfa ayrılmaktadır.

Main: Canonical tarafından destekli özgür yazılımları barındıran depodur. Ana depo niteliğindedir.

Universe: Ubuntu topluluğu tarafından bakılan özgür yazılımları barındıran depodur.

Restricted: Bazı donanımlar için gerekli kapalı kaynak sürücüleri barındıran paketler bu depoda yer almaktadır.

Multiverse: Telif haklarıyla veya yasal sorunlar nedeniyle kısıtlanmış olan yazılımlar bu depoda yer almaktadır.

Tüm bu depolar Ubuntu'nun resmi yazılım depoları olmakla birlikte "Main ve Restricted" depolarındaki yazılımlar Ubuntu tarafından desteklenirken "Universe ve Multiverse" depolarındaki yazılımlar Ubuntu tarafından desteklenmemektedir. Bir yazılımın "desteklenmiyor" olması o yazılımın "önerilmediği" anlamına gelmez. Bir yazılımın Ubuntu tarafından desteklenmiyor olması o yazılımın güncelleştirmelerinin resmi olarak Ubuntu tarafından, ancak Ubuntu toplulukları tarafından sunulabileceği ile ilgilidir.

Sürümler

Ubuntu'nun eski sürümlerinden Ubuntu 6.10'dan bir görüntü

Ubuntu'nun altı ayda bir yeni sürümünü yayınlanmaktadır, ayrıca Canonical iki yılda bir yayınlanan ve LTS (Uzun Süreli Destek; Long Term Support) sürümlere, hem masaüstü için hem de sunucu ortamlarında 5 yıl boyunca güncelleme desteği sunmaktadır. Altı ayda bir yayınlanan ara sürümler için ise 9 ay boyunca güvenlik yamaları, geliştirmeleri ve yazılım güncelleştirmeleri desteği sunulmaktadır.^[5]

Ubuntu'nun sürüm numaraları, çıktığı yıl ve ayı işaret eder. Örnek olarak Ubuntu 4.10, 2004 yılının 10'uncu ayında sunulmuştu.

Sürümün kod adları belirlenirken birinci sözcük sıfat, ikinci sözcük de kimi zaman mitolojik özellikler taşıyan bir hayvan adı olarak belirlenmektedir. Ayrıca sıfat ve isim aynı harfle başlamaktadır. Birkaç örnek: Hoary Hedgehog (Saygıdeğer Kirpi), Breezy Badger (Umursamaz Porsuk), Hardy Heron (Cüretkâr Balıkçıl), Natty Narwhal (Zarif Denizgergedanı). Bu isimler, sıralamayı hatırlamayı kolaylaştırmak amacıyla, her bir sürümde alfabenin bir sonraki harfiyle başlamaktadır.

Sürüm no	Kod adı	Sürüm tarihi	Son destek tarihi	Özellikler ve bazı değişiklikler
4.10	Warthy Warthog (Siğilli Domuz)	20 Ekim 2004 [1]	30 Nisan 2006 [15]	İlk sürüm GNOME 2.8 masaüstü ortamı Mozilla Firefox 0.9 Shipit üzerinden ücretsiz Ubuntu CD'si dağıtımına başlandı[1][16][17]
5.04	Hoary Hedgehog (Saygıdeğer Kirpi)	8 Nisan 2005 [18]	31 Ekim 2006 [19]	Güncelleme Yöneticisi ve Güncelleme Uyarıcısı Dizüstü bilgisayarlar için uyku ve bekleme modu desteği İşlemciler için dinamik frekans ölçümü Ubuntu donanım veritabanı Kickstart kurulum desteği USB'den kurulum desteği UTF-8 öntanımlı APT kimlik doğrulama[20][21]
5.10	Breezy Badger (Umursamaz Porsuk)	13 Ekim 2005 [22][23]	13 Nisan 2007[24]	Grafiksel açılış ekranına geçildi (Usplash) Basit "Ekle/Kaldır..." uygulama yükleme aracı Serpentine CD yazma uygulaması Akıllı bölüm yönetimi desteği Hewlett-Packard yazıcı desteği OEM yükleme desteği Launchpad entegrasyonu [16][23]
6.06 LTS	Dapper Drake (Zarif Suna)	1 Haziran 2006 [25][26]	Temmuz 2009 (masaüstü)	İlk LTS (Uzun Süreli Destek; Long Term Support) sürümü Kurulum CD'si ile canlı CD sürümü tek bir CD'de birleştirildi Ubiquity sayesinde canlı CD ortamı terkedilmeden kurulum yapabilme Usplash kapanışlarda aktif hale getirildi Kablosuz ve kablolu ağlar arasında kolay geçiş için Ağ Yöneticisi Clearlooks temeline dayanan ve kahverengi yerine turuncu renkler içeren Tango tabanlı 'Humanlooks' teması LAMP yükleme seçeneği USB disklere yüklenebilme [16][26]
			Temmuz 2011 (sunucu)
6.10	Edgy Eft (Huysuz Semender)	26 Ekim 2006 [27][28]	25 Nisan 2008	Ubuntu 'Human' teması büyük ölçüde yenilendi Upstart özelliği eklendi Otomatik hata raporlama Tomboy not alma uygulaması F-spot resim yöneticisi[28]
7.04	Feisty Fawn (Atılgan Karaca)	19 Nisan 2007 [29]	Ekim 2008	Windows kullanıcılarının Ubuntu'ya geçişi için Göç Sihirbazı Kernel tabanlı sanal makine desteği Kapalı-kaynak çoklu ortam çözücüleri ve sürücüler için kolay kurulum Compiz efektleri desteklenmeye başladı Wi-Fi korunaklı(WPA) erişim desteği eklendi PowerPC desteği kaldırıldı Sudoku ve satranç oyunları eklendi Baobab disk kullanım yöneticisi GNOME Kontrol Merkezi[21]
7.10	Gutsy Gibbon (Yürekli Jibon)	18 Ekim 2007 [30][31]	Nisan 2009	NTFS desteği eklendi (okuma ve yazma)[16] Compiz efektleri öntanımlı yüklü geliyor [32] AppArmor güvenlik altyapısı[33] Hızlı masaüstü arama[34] Çabuk kullanıcı değişimi[34] Mozilla Firefox eklentileri için geliştirilmiş destek Ubufox[35] X.org için grafiksel yapılandırma aracı PDF çıktısı da almayı sağlayan yeni bir yazıcı yönetimi aracı[35]
8.04 LTS	Hardy Heron (Cüretkâr Balıkçıl)	24 Nisan 2008 [36]	Nisan 2011 (masaüstü)	İkinci LTS (Uzun Süreli Destek; Long Term Support) sürümü[37][38] Yenilenmiş tema ve görünüm, daha yüksek Tango uyumluluğu[39] Tracker entegrasyonu[40] Brasero CD/DVD yazma uygulaması Transmission BitTorrent istemcisi ve Vinagre VNC istemcisi[41] PulseAudio öntanımlı ses denetleyicisi[42]
			Nisan 2013 (sunucu)
8.10	Intrepid Ibex (Yılmaz Dağ Keçisi)	30 Ekim 2008	Nisan 2010	Canlı USB oluşturma aracı eklendi Dinamik Çekirdek Modülü desteği Masaüstü teması yenilendi Mobil İnternet bağlantısı kurma sihirbazı[16]
9.04	Jaunty Jackalope (Neşeli Antilop Tavşanı)	23 Nisan 2009	Ekim 2010	X.Org server 1.6 Ext4 dosya sistemi desteği Bulut depolama için Eucalyptus Wacom Tablet desteği
9.10	Karmic Koala (Karma Keseli Ayı)	29 Ekim 2009	Nisan 2011	Varsayılan olarak Ext4 dosya sistemine geçildi Program ekleyip kaldırmak için Ubuntu Yazılım Merkezi Ubuntu One bulut depolama hizmeti öntanımlı geliyor GRUB 2 destekleniyor Açılış süresini kısaltan Ubuntu'ya özgü Upstart yazılımı Pidgin yerine Empathy sohbet ve iletişim aracı Netbook bilgisayarlar için "Netbook Edition" sürümü Sunucu sürümünde Ubuntu Enterprise Cloud (UEC) Sunucu sürümü Amazon EC2'de yer alıyor
10.04 LTS	Lucid Lynx (Berrak Vaşak)	29 Nisan 2010	Nisan 2013 (masaüstü)	Üçüncü LTS (Uzun Süreli Destek; Long Term Support) sürümü Pencere kontrol düğmeleri sola alındı Usplash yerine Plymouth açılış ekranı Gimp artık ön tanımlı yüklü gelmiyor Pitivi video düzenleme uygulaması ön tanımlı geliyor Sosyal ağları takip etmek için "Me Menu" ve Gwibber eklendi Xsane yerine sade bir tarama yazılımına geçildi
			Nisan 2015 (sunucu)
10.10	Maverick Meerkat[43] (Asi Mirket)	10 Ekim 2010	Nisan 2012	Netbook sürümü bünyesinde Unity arayüzü sunulmaya başlandı Varsayılan yazıtipleri Ubuntu Font ailesi olarak değiştirildi Ubuntu Yazılım Merkezi geliştirildi F-Spot yerine Shotwell fotoğraf yönetim aracı Arka plan duvar kağıtları Ubuntu topluluğu tarafından en beğenilen duvar kağıtları arasından seçildi
11.04	Natty Narwhal[44] (Süslü Deniz Gergedanı)	28 Nisan 2011	Ekim 2012	Masaüstünde ön tanımlı olarak Unity arayüzüne geçildi Netbook Edition sürümüne son verilerek özellikleri masaüstü sürümü ile birleştirildi OpenOffice.org yerine LibreOffice ofis seti Rhythmbox yerine Banshee müzik çalar uygulaması OpenStack bulut bilişim altyapısı
11.10	Oneiric Ocelot[45] (Cüce Leopar)	13 Ekim 2011	Nisan 2013	Ubuntu Yazılım Merkezi geliştirildi 32-bit'lik paketlerin 64-bit'lik sistemlerde kullanılmasını sağlayan Çoklu mimari (Multiarch) desteği Unity'de bazı geliştirmeler yapıldı Evolution yerine Mozilla Thunderbird e-posta istemcisi LightDM kullanıcı giriş ekranı yöneticisi Deja Dup yedekleme aracı Alt + Sekme geçişleri geliştiridi
12.04 LTS	Precise Pangolin[46] (Hassas Pangolin)	26 Nisan 2012 [47]	Nisan 2017	LTS masaüstü sürümlerin desteklenme süresi 3 yıldan 5 yıla çıkarıldı Unity'ye yeni özellikler eklendi, panel seçenekleri arttırıldı, HUD (akıllı arama) özelliği eklendi Sistem Ayarlarına "Gizlilik" seçeneği eklendi Banshee yerine tekrar Rhythmbox'a dönüldü Performans iyileştirmeleri yapıldı, Ubuntu Yazılım Merkezi hafifledi Çoklu monitör desteği geliştiridi
12.10	Quantal Quetzal[48] (Tutarlı Kuetzal)	18 Ekim 2012 [47]	Nisan 2014	Unity 2B kaldırıldı. 3B destekli olmayan donanımlarda Unity 3B hızlandırılmış masaüstünün çalışır hale getirilmesi sağlandı. Ubuntu kalıp dosyası CD boyutuna sığmadığı için DVD olarak yayınlanmaya başlandı OpenGL performans iyileştirmeleri Web uygulamaları bütünleştirmesi Unity seçke önizlemesi Python 3
13.04	Raring Ringtail[49] (Can Atan Halkalı Kuyruk)	25 Nisan 2013 [47]	Ocak 2014 [50]	LTS olmayan sürümlerin desteklenme süresi 18 aydan 9 aya indirildi Wubi’nin desteklenmesine son verildi Unity 7 Seçke düğmesi, Ubuntu Yazılım Merkezi simgesi ve diğer birkaç simge değiştirildi Yeni çıkış ekranı penceresi LibreOffice 4.0 CUPS 1.6.2
13.10	Saucy Salamander (Şımarık Semender)	17 Ekim 2013	Haziran 2014	Yeni "Smart Scopes" özelliği sayesinde; seçke menüsü üzerinden internette arama yapılabiliyor Sistem çekmecesine klavye dili değiştirme düğmesi eklendi 64bit sürümü, tavsiye edilen sürüm haline geldi Ubuntu for phones 1.0 [16][51]
14.04 LTS	Trusty Tahr (Güvenilir Keçi)	17 Nisan 2014 [52]	Nisan 2019	Beş yıl destekli LTS (Uzun Süreli Destek) sürüm Ubuntu One kaldırıldı Yüksek piksel yoğunluklu ekranlar için HiDPI desteği Evrensel menüyü kapatabilme (pencere menü çubuklarını aktif hale getirebilme) Canlı pencere boyutlandırma
14.10	Utopic Unicorn (Ütopik At)	23 Ekim 2014 [53]	Temmuz 2015	Linux çekirdeği 3.16 Geliştiriciler için "Ubuntu Developer Tools Center"
15.04	Vivid Vervet [54] (Hayat Dolu Maymun)	23 Nisan 2015 [55]	Ocak 2016	Açılış için systemd başlatma sistemi kullanıldı LibreOffice 4.4
15.10	Wily Werewolf (Kurnaz Kurt Adam)	22 Ekim 2015	Temmuz 2016	Linux çekirdeği 4.2 LibreOffice 5.0 GCC 5 derleyici Öntanımlı Python 3.0 desteği
16.04 LTS	Xenial Xerus (Misafirperver Zemin Sincabı)	21 Nisan 2016	Nisan 2021	Beş yıl destekli LTS (Uzun Süreli Destek) sürüm Snappy paket desteği Ubuntu Yazılım Merkezi yerine GNOME Software IBM LinuxONE ve z Systems desteği Bulut yapılar için ZFS ve CephFS dosya sistem desteği Brasero ve Empathy çıkarıldı, Cheese ve Gnome Takvim eklendi Başlatıcı çubuğu sol kenardan alt kenara taşıyabilme özelliği geldi
16.10	Yakkety Yak (Boşboğaz Tibet Sığırı)	20 Ekim 2016	Temmuz 2017	Linux çekirdeği 4.8 Nautilus 3.20 Unity 7.5, Unity 8 önizleme oturumu Kurulum dosyası hacmi 100 MB kadar artırılarak daha fazla sayıda dil paketi eklendi
17.04	Zesty Zapus (Lezzetli Zıplayan Fare)	13 Nisan 2017	Ocak 2018	Linux çekirdeği 4.10

Renkler ve anlamları:

Eski sürüm; desteklenmiyor

Eski sürüm; hâlâ destekleniyor

Güncel sürüm

Gelecek sürüm

Türevleri

• Ubuntu Desktop, masaüstü/dizüstü bilgisayar kullanıcıları için tasarlanmıştır. "Ubuntu" denilince genellikle Ubuntu'nun standart sürümü olan "Ubuntu Desktop" kastedilir. Dell^[56], System76^[57], HP^[58] ayrıca Lenovo, Asus^[59] markaları bazı dizüstü bilgisayar modellerini Ubuntu yüklü olarak piyasaya sürmüştür. Bu firmalardan System76, ürettiği tüm bilgisayarları Ubuntu işletim sistemi ile piyasaya sürmektedir.^[57][60]

Ubuntu Desktop, öntanımlı olarak Unity kullanıcı arayüzü ile gelir. Ubuntu Desktop'ın ayrıca Canonical Ltd. tarafından resmi olarak yayınlanan fakat resmi olarak desteklenmeyen türevleri bulunur. Bu türevleri kullanan kullanıcılar, ilgili gönüllü topluluklardan destek alabilirler.^[8][9][10]

Edubuntu

Xubuntu

Ubuntu Touch

• Ubuntu GNOME: GNOME masaüstü ortamını kullanan türevi.
• Ubuntu MATE: MATE masaüstü ortamını kullanan türevi.
• Kubuntu: KDE masaüstü ortamını kullanan türevi.
• Lubuntu: Düşük sistem kaynağı tüketen LXDE masaüstü ortamını kullanan türevi.
• Xubuntu: Düşük sistem kaynağı tüketen Xfce masaüstü ortamını kullanan türevi.
• Edubuntu: Eğitim amaçlı olarak okul ortamına ve ev kullanıcılarına yönelik olarak geliştirilen türevi.
• Ubuntu Studio: Profesyonel video ve ses düzenleme işlerine yönelik olarak hazırlanan türevi.
• Mythbuntu: MythTV yayınlarını Ubuntu ile birleştirmeyi amaçlayan türevi.

• Ubuntu Server: Sunucu bilgisayarlar için özelleştirilmiş türevidir. Diğer Ubuntu türevlerinde olduğu gibi ücretsiz olarak dağıtılmaktadır. Kullanıcıları, isterlerse belli bir ücret ödeyerek resmi danışmanlık ve teknik destek hizmetleri alabilirler.
• Ubuntu Touch: Akıllı telefonlar ve tabletler için tasarlanmış türevidir. İlk olarak 2 Ocak 2013'te Mark Shuttleworth tarafından duyurulmuştur. İlk kez Şubat 2015'te BQ firmasının "Aquaris E4.5 Ubuntu Edition" model telefonu ile Avrupa'da piyasaya sürülmüş olup BQ ve Meizu firmalarının çeşitli telefonlarında kullanılmaktadır.^[61] Tablet sürümü ise ilk kez Şubat 2016'da BQ'nun "Aquaris M10 Ubuntu Edition" cihazı ile piyasaya sürülmüştür.^[62]
• Ubuntu Cloud:
• UbuntuKylin: Ubuntu masaüstü sürümünün Çin'e yönelik olarak geliştirilen türevidir. Canonical ile Çin Halk Cumhuriyeti Sanayi Bakanlığı arasında 2013 yılında yapılan anlaşma ile hayata geçmiştir.^[6][7]
• Ubuntu TV, akıllı televizyonlar için tasarlanmış türevidir. Canonical tarafından 2012 Tüketici Elektroniği Fuarı'nda tanıtılarak sunulmuştur. Ancak herhangi bir TV üreticisi tarafından kullanılmamıştır. Launchpad sayfasında 2011 yılında beri herhangi bir etkinlik yoktur.^[63]

Kullanım oranı

Ubuntu resmi web sitesinde Ubuntu'nun 40 milyonu aşkın kullanıcıya sahip olduğu yazmaktadır.^[3] Alttaki kaynaklarda, Ubuntu'nun dünya çapında en yaygın kullanılan Linux dağıtımı olduğunu doğrulayan bazı istatistikler bulabilirsiniz:

• Clicky.com'un işletim sistemi pazar payları verileri; başlıca Linux dağıtımlarının dünya çapında güncel pazar payı verileri.
• Wikimedia.org (Haziran 2015); Wikimedia.org'un site trafik analiz raporu.
• Google arama istatistikleri; Google arama motorunda Ubuntu, Fedora, Debian, Suse ve Linux Mint işletim sistemleri aranma değerleri.

Eleştiriler

Canonical, Unity arayüzünde yer alan bazı seçke menüsü (Dash) bileşenleri yüzünden Richard Stallman ve Özgür Yazılım Vakfı tarafından eleştirilmektedir. Ubuntu'nun seçke menüsü aracılığıyla aradığınız herhangi bir bilgi, anonimleştirilerek de olsa, Amazon'a gitmektedir.^[64] Ancak seçke menüsü çevirimiçi arama özelliğinin Ubuntu 16.04 LTS sürümü ile beraber varyasılan olarak kapalı konumda geleceği bildirilmiştir.^[65]

Ayrıca bakınız

• Linux
• Linux dağıtımları
• Debian
• APT

Dış bağlantılar

Ubuntu resmi web sitesi Ubuntu Türkiye - Gönüllü topluluk sitesi Ubuntu Türkiye Viki'si - Gönüllü belgelendirme sitesi Ubuntu Türkiye forum sayfaları Windows'tan Ubuntu'ya geçiş rehberi

Help.ubuntu.com - Resmi Ubuntu belgeleri (İngilizce) Help.ubuntu.com/community - Topluluk belgeleri (İngilizce) Ubuntu El Kitabı - Topluluk tarafından hazırlanmış kılavuz (İngilizce) OMG! Ubuntu! - Ubuntu hakkında haberler (İngilizce) insights.ubuntu.com - Ubuntu hakkında haberler (İngilizce) Full Circle Magazine - E-dergi (İngilizce)

Kaynakça

1. "Ubuntu 4.10 announcement". Ubuntu E-posta listeleri. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160310142452/https://lists.ubuntu.com/archives/ubuntu-announce/2004-October/000003.html. 
2. "About Ubuntu". Canonical. 8 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160708091935/http://www.ubuntu.com/about/about-ubuntu. 
3. "About Canonical". Canonical. 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160629162550/http://insights.ubuntu.com/about/. Erişim tarihi: 05.02.2016. 
4. "İşletim sistemleri pazar payı verileri". Clicky.com. 28 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160528182728/https://clicky.com/marketshare/global/operating-systems/linux/. 
5. "Ubuntu 13.04 Release Notes". Ubuntu Wiki. 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160315200209/https://wiki.ubuntu.com/RaringRingtail/ReleaseNotes. 
6. "Ubuntu to become the offical OS of China". OMG! Ubuntu!. http://www.omgubuntu.co.uk/2013/03/ubuntu-to-become-the-official-os-of-china. 
7. "Chinese government builds national OS around Ubuntu". 22 Mart 2013. 12 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141012224521/http://www.zdnet.com/chinese-government-builds-national-os-around-ubuntu-7000012994/. 
8. "16.04 ReleaseNotes / Official flavours". 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160617035520/https://wiki.ubuntu.com/XenialXerus/ReleaseNotes. 
9. "http://releases.ubuntu.com". Canonical. 8 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160708181732/http://releases.ubuntu.com/. 
10. "Ubuntu derivatives". Canonical. 30 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130330030057/http://www.ubuntu.com:80/project/about-ubuntu/derivatives. 
11. "Announcing Launch of ($10m) Ubuntu Foundation". Ubuntu E-posta listeleri. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303203618/https://lists.ubuntu.com/archives/ubuntu-announce/2005-July/000025.html. 
12. "Ubuntu Foundation Announced". Canocical. 30 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150530205718/http://www.ubuntu.com:80/news/UbuntuFoundation. 
13. "Ubuntu lisansı". Canonical. 15 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151215133325/http://www.ubuntu.com:80/about/about-ubuntu/licensing. 
14. Sistem gereksinimleri
15. "Ubuntu 4.10 reaches end of life on 30 April 2006". 2006-03-28. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303183638/https://lists.ubuntu.com/archives/ubuntu-announce/2006-March/000061.html. Erişim tarihi: 2007-09-25. 
16. "The History of Ubuntu (First 9 years)". OMG! Ubuntu!. http://www.omgubuntu.co.uk/2013/10/happy-birthday-ubuntu-worlds-popular-linux-distro-turns-9-years-old. Erişim tarihi: 2013-10-20. 
17. "ShipIt hizmeti kapatıldı". Canonical. 7 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140907050516/http://www.ubuntu.com/shipit. Erişim tarihi: 2012-11-21. 
18. "5.04 Release Notes". 8 Nisan 2005. 30 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20080430232054/http://www.ubuntu.com/getubuntu/releasenotes/504. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2008. 
19. "Ubuntu 5.04 reaches end-of-life on 31 October 2006". 2006-10-23. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304050409/https://lists.ubuntu.com/archives/ubuntu-security-announce/2006-October/000418.html. Erişim tarihi: 2007-09-25. 
20. "Ubuntu 5.04 Released". Canonical. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150610193710/http://www.ubuntu.com/news/504Released. 
21. "The road to Jaunty: a look back at Ubuntu's history". Tux Radar. 23 Nisan 2009. http://www.tuxradar.com/content/road-jaunty-look-back-ubuntus-history. 
22. "Ubuntu 5.10 announcement". 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150906121523/https://lists.ubuntu.com/archives/ubuntu-announce/2005-October/000038.html. Erişim tarihi: 2006-10-11. 
23. "Ubuntu 5.10 release notes". 14 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20070314235953/http://www.ubuntu.com:80/download/releasenotes/510. Erişim tarihi: 2006-12-21. 
24. "Ubuntu 5.10 reaches end-of-life on April 13th 2007". 2007-03-14. 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160611023548/https://lists.ubuntu.com/archives/ubuntu-security-announce/2007-March/000504.html. Erişim tarihi: 2007-09-25. 
25. "Ubuntu 6.06 LTS announcement". 11 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150611183851/http://www.ubuntu.com/news/606released. Erişim tarihi: 2006-12-21. 
26. "Ubuntu 6.06 LTS release notes". 25 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20080725073403/http://www.ubuntu.com/download/releasenotes/606. Erişim tarihi: 2006-12-21. 
27. "Ubuntu 6.10 announcement". 16 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150616025541/http://www.ubuntu.com:80/news/610released. Erişim tarihi: 2006-10-26. 
28. "Ubuntu 6.10 sürüm notları". 6 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20080706000324/http://www.ubuntu.com/download/releasenotes/610. Erişim tarihi: 2006-12-21. 
29. "Ubuntu 7.04 announcement". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303203133/https://wiki.ubuntu.com/FeistyFawn. Erişim tarihi: 2007-02-06. 
30. "GutsyReleaseSchedule". Ubuntu Wiki. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160422083116/https://wiki.ubuntu.com/GutsyReleaseSchedule. Erişim tarihi: 2007-04-12. 
31. "Introducing the Gutsy Gibbon". 9 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160409091900/https://lists.ubuntu.com/archives/ubuntu-devel-announce/2007-April/000276.html. Erişim tarihi: 2007-05-06. 
32. http://www.ubuntu.com/testing/tribe2
33. http://www.ubuntu.com/testing/tribe3
34. http://www.ubuntu.com/testing/tribe4
35. http://www.ubuntu.com/testing/tribe5
36. "HardyReleaseSchedule". 8 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160608120015/https://wiki.ubuntu.com/HardyReleaseSchedule. Erişim tarihi: 2007-09-25. 
37. "Ubuntu Weekly Newsletter: Issue 36". Ubuntu Wiki. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160410193406/https://wiki.ubuntu.com/UbuntuWeeklyNewsletter/Issue36. 
38. "Ubuntu's new Linux sports debugging tool". news.com. http://news.com.com/2100-7344_3-6175365.html?part=rss&tag=2547-1_3-0-5&subj=news. 
39. "Hardy Heron Artwork". Ubuntu Wiki. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303171544/https://wiki.ubuntu.com/Artwork/Incoming/Hardy. Erişim tarihi: 2007-10-19. 
40. "Ubuntu developer summit Boston". 24 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090124022720/http://arstechnica.com:80/news.ars/post/20071101-ubuntu-developer-summit-lays-out-vision-for-strong-hardy-heron-release.html. 
41. "Accepted: ubuntu-meta 1.87 (source)". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303183029/https://lists.ubuntu.com/archives/hardy-changes/2008-January/004677.html. Erişim tarihi: 2008-01-21. 
42. "Blueprint: "Fix the Linux audio mess once and for all"". 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160408021038/https://blueprints.launchpad.net/ubuntu/+spec/cleanup-audio-jumble. Erişim tarihi: 2008-02-01. 
43. http://www.markshuttleworth.com/archives/336
44. http://www.markshuttleworth.com/archives/478
45. http://www.markshuttleworth.com/archives/646
46. http://www.markshuttleworth.com/archives/784
47. "Ubuntu sürüm notları". Canonical. 5 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150505003617/http://www.ubuntu.com/getubuntu/releasenotes. 
48. http://www.markshuttleworth.com/archives/1121
49. http://www.markshuttleworth.com/archives/1195
50. "Ubuntu To Halve Support Window for ‘Regular’ Releases". OMG! Ubuntu!. http://www.omgubuntu.co.uk/2013/03/ubuntu-to-halve-support-window-for-regular-releases. 
51. "Ubuntu 13.10 Release Notes". Ubuntu Wiki. 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160315200144/https://wiki.ubuntu.com/SaucySalamander/ReleaseNotes. 
52. "Ubuntu 14.04 LTS Release Schedule Revealed". http://www.omgubuntu.co.uk/2013/08/ubuntu-14-04-lts-release-schedule. 
53. "Ubuntu 14.10 Release Schedule". http://www.omgubuntu.co.uk/2014/04/ubuntu-14-10-release-date. 
54. "V is for Vivid". 31 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160531223511/https://www.markshuttleworth.com/archives/1425. 
55. "This is the name of Ubuntu 15.04 And It’s Not Versatile Velociraptor". http://www.omgubuntu.co.uk/2014/10/ubuntu-15-04-named-vivid-vervet. 
56. Dell/ubuntu
57. system76.com/ubuntu
58. Ubuntu for HP client products
59. "5 of the Best Ubuntu Pre Installed Laptops in 2014". 16.01.2015. 15 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151215163440/http://www.htpcbeginner.com:80/ubuntu-pre-installed-laptops-2014/. Erişim tarihi: 05.02.2016. 
60. "System 76 brings Sandy Bridge to Ubuntu with Gazelle and Serval laptops". Engadget. 25.01.2011. 26 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160426165630/http://www.engadget.com/2011/01/25/system-76-brings-sandy-bridge-to-ubuntu-with-gazelle-and-serval/. Erişim tarihi: 12.06.2012. 
61. "Ubuntu phone/devices". 8 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160708091148/http://www.ubuntu.com/phone/devices. Erişim tarihi: 19.08.2015. 
62. "The World’s First Ubuntu Tablet". OMG!Ubuntu!. http://www.omgubuntu.co.uk/2016/02/bq-aquaris-m10-ubuntu-tablet-announced-specs?utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+d0od+%28OMG!+Ubuntu!%29. Erişim tarihi: 04.02.2016. 
63. "Launchpad üzerinde Ubuntu TV". 8 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160108223155/https://bazaar.launchpad.net/~ubuntutv-dev-team/ubuntutv/trunk/files. 
64. Free Software Foundation'daki Ubuntu Spyware: What to do? (İngilizce)
65. "Ubuntu ‘Spyware’ Will Be Disabled In Ubuntu 16.04 LTS". OMG!Ubuntu!. http://www.omgubuntu.co.uk/2016/01/ubuntu-online-search-feature-disabled-16-04. Erişim tarihi: 3.02.2016.