Maça kızı (opera)

Maça Kızı

Özgün ismi: Пиковая дама, Pikovaya dama
Müzik: Peter İlyiç Çaykovski
Libretto: Modest Çaykovski
Galası: 19 Aralık 1890
İlk gösterim yeri: Mariiniski Tiyatrosu, St Petersburg, Rusya
Oyuncular: * Hermann (Герман): tenor
  • Kont Tomsky (Граф Томский): bariton
  • Prens Yeletsky (Князь Елецкий): (bariton
  • Chekalinsky (Чекалинский ; ténor
  • Sourine (Сурин): bas
  • Chaplitsky (Чаплицкий): tenor
  • Naroumov (Нарумов): bas
  • Tören idarecisi (Распорядитель): tenor
  • Kontes (Графиня): mezzo-soprano
  • Lisa (Лиза): kızı: soprano
  • Polina Полина) : Lisa'nın arkadaşı: kontralto
  • Dadı (Гувернантка) :mezzo-soprano
  • Masha Маша ; , Lisa'nin hizmetcisi: soprano
  • Komutan (Мальчик-командир):Sessiz rol
  • Koro, Sessiz roller: Çocukbakıcıları, dadılar, sütanneleri, yürüyenler, çocuklar, kumarcılar

Maça Kızı (Rusça: Пиковая дама, Pikovaya dama) Op.68 Peter İlyiç Çaykovski tarafından bestelenmiş bir operadır. Eserin librettosu Rusça olarak bestecinin kardeşi "Modest Çaykovski" tarafından şair ve yazar Aleksandr Puşkin tarafından yazilmis bir öyküden uyarlanarak hazırlanmıştır. Eserin prömiyeri 19 Aralık 1890'da St Petersburg'da Mariinski Tiyatrosu'nda yapılmış ve daha sonra 31 Aralık 1890'da Kiev'de ve 4 Kasım 1891'de Moskova'da prömiyerler yapılmıştır. Bir zamanlar bu opera yapımlamlarında librettonun Fransızca tercümesi kullanılmış ve opera Pike Dam olarak hala hatırlanmaktadır. Fakat sonraki yapımlarda Rusça kullanılmıştır. Birçok ses ve video kayıtları bulunmakta ve dünya opera evlerinde çok kere sahnelenmektedir.

Roller

Rol Ses tipi St. Petersburg prömiyeri,
19 Aralık, 1890
(Orkestra şefi:Eduard Nápravník)
Kiev prömiyeri,
31 Aralık, 1890
(Orkestra şefi: Iosif Pribik)
Bolshoy Tiyatrosu, Moskova prömiyeri,
4 Kasım 1891
(Orkestra şefi: Ippolit Altani])
Hermann tenör Nikolay Figner Mikhayil Medvedev Mikhayil Medvedev
Kont Tomski bariton Ivan Melnikov Dementyev Bogomir Korsov
Prens Yeletski bariton Yakovlev Tartakov Pavel Khokhlov
Çekalinski tenör Vasilyev II
Surin bas Frey
Çaplitski tenör Kondraki
Narumov bas Sobolev
Toner idarecisi tenör Yefimov
Kontes mezzo-soprano Mariya Slavina Mariya Smirnova Aleksandra Krutikova
Liza soprano Medeya Mey-Figner Aleksandra Matsuleviç Mariya Deysha-Sionitskaya
Polina kontralto Mariya Dolina Gnucheva
Dadı mezzo-soprano Maria-Wilhelmina Pilz (Pilts)
Masha soprano Yunosova
komutan Sessiz
Prilepa soprano Olga Olgina
Milovzor kontralto Fride
Zlatogor bariton Klimov II
Koro, Sessiz roller: Çocukbakıcıları, dadılar, sütanneleri, yürüyenler, çocuklar, kumarcilar
II. Perde Intermezzo
Prilepa veya Kloe] soprano
Milovzor veya Dafnis kontralto
Zlatogor veya Plutus bariton
Koro, Sessiz roller: Cupid, Himen, erkek and kiz çobanlar

Not: Milovzor ve Polina kontralto sesli rolleri ve Zlatogor ve Tomski bariton sesli roller ayni sarkicilar tarafindan oynanabilir. Bazan Prilepa ve Liza ayni sarkici tarfindan oynanir.

Enstrümentasyon

Çaykovski'nin orijinal partisyon notaları şu çalgıları kapsayan bir orkestra öngörmektedir. [1]

Konu özeti

Zaman: 18. yüzyıl sonları Mekan: St. Petersburg, Rusya

I. Perde

1. Sahne

Bir güneşli yaz günü bir gezinti yeri olan bahçe yürüyüş yapanlarla doludur. Orduda subay olan Surin ve Çekalınski subay arkadaşları olan Herman'ın alışılmadık davranışları üzerinde konuşmaktadırlar. Herman boş vaktini bir kumarhanede geçirmektedir ama hiç oynadığı oyunlaarda hiç riziko üzerine almak istememktedir. Sahneye Albay Tomski ile Herman birlikte girer. Herman Tomski'ye çok samimi şekilde problemini açar. Uzaktan gördüğü ve ismini bile bilip öğrenemediği bir kadına sırımsıklam aşık olmuştur. Başka subaylar da onların yanına gelirler. Prens Yeletski yakında olacak düğününden söz acar. "Bu güzel melek kaderini benimkiyle birleştirmeye razı oldu." Herman prensin evlenmek üzere olduğu kadının kendinin aşık olmuş olduğu kadın olduğunu dehşete uğrayarak anlar.

Kontes ve torunu bir kız sahneye girerler. Her iki kadın da Herman'ın gounusune hayran olmuşlardır. Tomsky kontesin hikâyeşini anlatmaya başlar. Kontes Moskova'da bir genç dışı aslan iken bütün servetini Faro adlı bir kumar oyunu oynarken kaybetmiştir. Fakat "Kont Sen Germain" ile birleşip seviştikten sonra ondan bu oyundan bulunan üç kardin sırları hakkında bilgileri kapmış ve böylece servetini tekrar elde elde etmiştir. Bu sırları önce kocasına ve sonra da çok yakışıklı bir genç adama vermiştir. O akşam odasına bir hayelt girmiş ve bu sırlarai verdiği üçüncü kişiden kendini öldürecek bir darbe yiyeceğini bildirmiştir.

Herman bu hikâyeyi çok ilgi ile dinler. Surin ve Çekalışkı alaylı bir şekilde bu yaşlı kadının sırlarını kard oyunu masasında öğrenmesini tavsiye ederler. Bir gökgürültülü fırtana başlar ve bahçe boşalır. Fakat Herman tek başına bu öfkeli doğaya sanki karşı koyarak bahçede açıkta ayakta durur ve kendinin hayatta oldukça, uzaktan sevmiş olduğu kadının prensle evlenmesini önleyeceğini bağırarak and içer.

2. Sahne

Güneş batmaktayken Lisa'nın odasında kızlar, prensle nişanlanmış olmasına rağmen üzgün görünen arkadaşlarını eylendirmek için müzik çalmaktadır. Tek başına kaldığında Lisa gözlerinde yakıcı ihtiras alevi gördüğü gizemli yabancıyı sevdiğini kendine itiraf eder. Birdenbire balkonda Hermann görünür. Kendini öldürmeden önce son bir daha sevdiği kızı görmeye gelmiştir. Onun çok istekli davranışları Lisa'nın da heyecanlanmasına neden olur. Odanın kapısının çalınması Hermann'ı yerinde durdurur ve Hermann odanın köşesinde saklanır. İçeri giren ihtiyar kontesin bir ölü hayelet gibi görünüşü Hermann'ın istekelerini daha da canlandırır. O gittikten sonra Lisa artık kendi hislerini saklayamaz olur ve kendini Hermann'a teslim eder.

II. Perde

1. Sahne

Baloyu vermekte olan zengin bir mevki sahibi beydir. Lisa'nın kendine karşı soğuk davranmasından rahatsız olan Yeletsky ona karşı olan aşkının ne kadar çok olduğundan emin olmasını istediğini belirtir. Maske takmış olan Chekalınsky ve Surin, Herman'ı alaya alırlar ve ona üç kardin sırrını öğrenecek olan üçüncü kişi olduğunu hala düşündüğünü mü sorarlar. Bu laflar Hermann'ın hayal gücüne sanki bir kıvılcım tesiri yapar.

Pastoral Intermezzo: Çoban Kızın İçtenliği

İntermezzo'nun bitmesinden sonra Hermann Kontes'i görür. Lisa kontesin yatak odasının yanında olan ve ona bağlı olan kendi yatak odasının anahtarını Hermann'a verince Hermann bunun bir iyi alamet olduğuna inanır. Bu gece hem üç kardın sırrını öğrenecek hem de Lisa'yı kendine bağlayacaktır.

2. Sahne

Hermann kontesin yatak odasında saklanır. Kontes girer. Zamanın davranış şekillerinden çok hoşnutsuzdur ve geçmiş zamanı bir melenkolik hava ile hatırlamaktadır. Koltukta otururken uykuya dalar. Hermann saklandığı yerden çıkar ve onun önüne gelerek üç kardın sırrını kendine vermesnie yalvarmaya başlar. Fakat Kontes bundan çok korkmuş, korkudan sanki buz kesilmiştir ve tekbir söz bile soyklecek takatte değildir. Hermann tabancasını çekip onu tehdit etmeye başlayınca korkusundan şok geçirip ve hayatını terk eder. Lisa bu ölümün kabahatini Hermann'da bulur ve onun oradan ayrılmasını ister. Bu perdede eski bir Fransız şarkısı olan "Vive Henri İV (Yaşa Dördüncü Henri)" şarkısını duyarız ve bunun yanında Getry'nin Aslan Yürekli Rişar operasından Laurette'in Aryası, yani "Je crains de lui parler la nuit(Ben onun geceden konuşacağından korkuyorum)" aryası duyulur.

III. Perde

1. Sahne

Hermann kışladadır. Kendini affediğini bildiren ve rıhtımda onunla buluşmayı istediğini bildiren Lisa'nın mektubunu okur. Hayalinde yaşlı kadının cenaze töreni görüntüleri belirir. Ağır matem şarkıları duymaktadır. Bir beyaz kefene sarılmış olan Kontes'in hayaleti görünür. "Lisa'yı kurtar. Onunla evlen. O zaman elindeki üç kardın arka arkaya seni kazandıracaktır. Hatırla! Üç! Yedi! Aş!"

2. Sahne

Lisa şüpheler içinde Hermann'ı beklemektedir. Saat geceyarısını bulduğundda Hermann'in kendini göstermesi sonunda onu ferahlatır. Fakat, Hermann ona aşık olduğunu itiraf ettikten sonra, aklını hep üç kardın sırrını kullanma fikrine takmıştır. Lia onunla kumarhane'ye gitmeyi reddediğini bildirince Hermann kızı bir kenara itip hemen oradan ayrılır. Lisa hiç kaçınılmaz sonucun ortaya çıktığını anlayıp kendini nehire atar.

3. Sahne

Kard oyuncusu kumarbazlar kumarhane-gazinoda kumar oynamaktadırlar. Tomsky onları eğlendirmek için şakacı ve eğlenceli bir şarkı söylemektedir. Hermann girer ve önce üç ve sonra yedi üzerine bahse para yatırarak iki büyük miktarda kazanç sağlar. Bir intikam almak için fırsat arayan Prens Yelentsky bahisedilen miktarı karşılayabilecek tek kişidir. Ama beklediği aş yerine Hermann'a iskambil kardların dağılımı sonuda bir kupa kızı kardı gelir. Herman bu kupa kızı resminde yaşlı ölü kadının hayaletini görür gibidir ve hayalet ona gülerek alay etmektedir. Hermann'a bu cok fena tesir etmistir ve hemen kendini öldürmeye karar verir. Son nefesini vermekte iken Prens'den kendini affetmesini ister; Lisa'nın da hayaletini görür; kız kendini affetmiştir.

Önemli müziksel parçalar

I. Perde

Arya: "Ismini bile bilmiyorum" «Я имени ее не знаю» (Herman)
Aryoso: "Bu gozyaslari nicin" «Откуда эти слезы» (Lisa)
Arya: «Прости, небесное созданье» (Herman)

II. Perde

Arya: «Я вас люблю» (Yeletsky)
«Ах, истомилась я горем» (Lisa)

III. Perde

Şarkı: «Если б милые девицы» (Tomsky)
Aleksandr Puşkin
(1799—1837)

Seçilmiş ses ve video kayıtları[2]

Yıl Roller
(Herman, Lisa, Kontes, Kont Tomski, Prens Yelentski, Pauline, Çekalinski)
Opera evi ve Orkestra,
Orkestra şefi
Marka
1942Nikander Khanayev,
Xenia Derzhinskaya,
Bronislava Zlatogorova,
Alexandr Baturin,
Panteleimon Nortsov,
Maria Maksakova,
Sergei Ostraumov
Bolshoi Tiyatrosu orkestra ve korosu
Samuil A Samosud
3 CD (2002):Opera d'Oro OPD 1329 ve 2 CD (2006) Cantus Classics 50075
1949-50Georgi Nelepp,
Eugenia Smolenskaya,
Eugenia Verbitskaya,
Aleksey Petrovich Ivanov,
Pavel Lisitsian,
Ivanova Borisenko,
Alexander Peregudov
Bolshoi Tiyatrosu orkestra ve korosu
Alexander Melik-Pasheyev
2CD (2001) :Preiser Records 90470 ve 2 CD (2003) Great Wall MVTCD 041/2
1961Antonio Annaloro,
Leyla Gencer,
Mariana Radev,
Ivo Vinco,
Sesto Bruscantini,
Adriana Lazzarini,
Walter Gullino
Teatro alla Scala orkestra ve korosu
Nino Sanzogno
2 CD (2007)Gala GL 100 792
1992Vladimir Atlantov,
Mirella Freni,
Martha Mödl,
Sergei Leiferkus,
Vladimir Chernov,
Veselina Kasarova,
Wilfried Gahmlich
Wiener Staatsoper orkestra ve korosu
Seiji Ozawa
DVD (2004): Premiere Opera Ltd. 5099
1992Yuri Marusin,
Nancy Gustafson,
Felicity Palmer,
Sergei Leiferkus,
Dmitri Jaritonov,
Marie-Ange Todorovitch,
Graeme Matheson-Bruce
London Filarmonik Orkestra ve Glyndebourne Festival korosu
Andrew Davis
CD: Pioneer PLMCC 00841 ve DVD (2002): ArtHaus Musik 100 272
1992Gegam Grigorian,
Maria Guleghina,
Irina Arkhipova,
Nikolai Putilin,
Vladimir Chernov,
Olga Borodina,
Vladimir Solodovnikov
Kirov Tiyatrosu orkestra ve korosu,
Valery Gergiev
3 CD: Philips 438 141-2
1999
(2003)
Plácido Domingo,
Galina Gorchakova,
Rita Gorr,
Sergei Leiferkus,
Dmitri Hvorostovsky,
Svetlana Serdar,
Herwig Pecoraro
Wiener Staatsoper orkestra ve korosu
Seiji Ozawa
2 CD: House of Opera CDBB 585
2000
(2001)
Vitaly Tarastchenkoe,
Susan Chilcott,
Susan Gorton,
Robert Hayward,
Gary Magee,
Emma Selway,
Peter Hoare
Welsh National Opera orkestra ve korosu
Wladimir Jurowski
CD: House of Opera CD 658 (2001)
2001
(2003)
Plácido Domingo,
Kristina Goracheva,
Elena Obraztsova,
Sergei Leiferkus,
Vladimir Chernov,
- Susanna Poretzky,
Jonathan Mack
Los Angeles Opera Okestra ve korosu
Valery Gergiev
2 CD: House of Opera CDBB 586
2001
(2003)
Vladimir Galouzine,
Karita Mattila,
Josephine Barstow,
Nikolai Putilin,
Ioan Hvorov,
Viktoria Vizin,
Robin Leggate
Royal Opera Covent Garden orkestra ve korosu
Bernard Haitink
2 CD: House of Opera CDBB 589.
2003 Gabriel Sadè,
Solveig Kringleborn,
Elena Obraztsova,
Nikolai Putilin,
Markus Eiche,
Marina Domashenko,
Francisco Vas
Gran Teatro del Liceo Orkestra ve korosu
Kirill Petrenko
DVD: House of Opera DVDBB 2515

Dipnotlar

  1. Kaynak: www.tchaikovsky-research.net
  2. Uyarlanan kaynak: "Operadis-opera discography" internet sitesi

Dışsal kaynaklar

Ayrıca bakınız

This article is issued from Vikipedi - version of the 9/16/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.