Megrelce

Megrelce
Telaffuz margaluri nina
Bölge Megrelya
Etnik köken Megreller
Konuşan sayısı 500,000  (1989)[1]
Dil aileleri
Yazı sistemi Gürcü alfabesi
Resmî durumu
Resmî dil  Gürcistan
Dil kodları
ISO 639-3 xmf

Megrelce'nin konuşulduğu yerler.

Megrelce (Megrelce: მარგალური ნინა / Margaluri nina ; Abhazca: Агыршәа / Agırşwa), Güney Kafkas dillerinden biridir. Gürcistan'ın güneybatısındaki antik Kolhis halkıyla ilişkili olduğu sanılan yaklaşık 500.000 Megrel tarafından konuşulur. Megrelce, Güney Kafkas dil ailesinden Lazca ile akrabadır.

Dağılım

Megrelce konuşan nüfusun büyük çoğunluğu, Gürcistan’ın Samegrelo bölgesinde yaşar. Küçük bir grup da Gürcistan’ın ayrılıkçı bölgesi Abhazya’da bulunur. Abhazya’da Megrelce konuşan nüfusun çoğunluğu göç ettirilmiştir.

Megrelce, yaygın olarak Gürcü alfabesiyle yazılır; ama bu dil aslında yazılı bir dil değildir ve belli bir yazı standardı da oluşmamıştır. Megrelce konuşan nüfus ikidillidir ve asıl dilleri dışında Gürcüce konuşurlar. Gürcüce aynı zamanda Megrelce konuşan nüfusun yazı ve eğitimi dilidir.

Tarih

Megrelce, Güney Kafkas dillerinden biridir. En yakın akrabası Lazcadır ve bu iki dilin yaklaşık 500 yıl önce ayrılmaya başladığı kabul edilir. Aynı dili konuşan nüfusun kuzeyinde kalanlar Megrelce ve Osmanlılar'ın fethettiği bölgede kalanlar Lazca konuşan halk olarak ikiye ayrıldılar. Bu iki dil Gürcüceye yakın olmakla birlikte Gürcüceyle ayrışmanın İÖ 1. bin yılda başladığı kabul edilir. Güney Kafkas dillerinden olan Svanca ise akrabası olan bu dillere daha az benzer ve diğer dillerden İÖ 2. bin yılda ayrıştığı sanılır.

Bazı dil bilimciler, Megrel ve Laz dillerinin Zan dilinin birer diyalekti olduğunu ileri sürer. Zan dilinin yakın çağlarda Megrel ve Laz dillerine ayrıldığını ve günümüzde Zan dili’nin ayrıca konuşulan bir dil olmadığına dikkat çekerler.

En eski yazılı Megrelce metinler 19. yüzyıla tarihlenir. Bu metinler daha çok etnografya içeriklidir. İlk Megrelce dilbilimsel çalışmalar da 19. yüzyılın sonlarında yapıldı. 1930-1938 arasında Kazahişi Gazeti, Komuna, Samargaloş Çai, Narazeniş Çai ve Samargaloş Tutumi gibi gazete ve dergiler yayımlandı.

Diyalektleri

Megrelce’nin başlıca diyalektleri ve alt diyalektleri şunlardır:

Karşılaştırma

Türkçe Lazca Megrelce
HaberAmbai[2] Ambe
YeniAğani Axali
İhtiyarBadi Badidi
SütMja Bja
DutMjoli Bjoli
Erkek KardeşCuma Cima
PazarMjaçxa Jaşxa
TavukKotume Kotomi
GeldikKomoptit Kumoprtit
SaymakǨoroʒxu Ǩoroʒxua
AileOcaği Ocaxi
SekizOvro Ruo
MegrelyaMargalona Samargalo
DoğruMtini Tini
GüvercinŤoroci Ťoronci
KalpsizUgure Ugure
ÖnceǮoxle Ǯoxole

Notlar

Kaynakça

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/17/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.