Mekkizade Mustafa Asım Efendi

Mekkizade Mustafa Asım Efendi
Doğum	1762 İstanbul
Ölüm	1846 İstanbul
Meslek	Şeyhülislam, kazasker, müderris.

Mekkizade Mustafa Asım Efendi, (d. 1762, İstanbul - ö. 1846, İstanbul) Osmanlı Devleti şeyhülislamı, kazasker, müderris. 1818-1819, 1823-1825 ve 1833-1846 dönemlerinde 3 kez şeyhulislamlık görevi yapmıştır. II. Mahmud ve Abdülmecid dönemlerideki şeyhülislâmlığı toplam olarak yaklaşık 17 yıl 6 aydır.

Yaşamı

Yüzüncü Osmanlı Şeyhülislamıdır. I. Abdülhamid ve III. Selim devri şeyhülislâmlarından olan Mekkî Mehmet Efendi'nin oğludur.^[1] İstanbul'da doğdu, tahsilini özel olarak tamamladıktan sonra 1785'te genç yaşta hâriç derecesiyle ilmiye mesleğine girdi.

1797'de Galata kadısı, 1809'da İstanbul kadısı, 1812'de Rumeli kazaskeri oldu.

27 Ocak 1818'de ise birinci kez şeyhülislâm oldu. Fakat I. Abdulhamit'in baş danışmanı olan Hâlet Efendi'nin isteklerine tam olarak yerine getirmeyip, gelecekte ortaya çıkabilecek mahzurları olduğunu hissederek bu isteklere karșı çekingen bir tutum gösterdi. Bu nedenle 3 Eylül 1819'da bu görevden azledildi.

25 Eylül 1823'te ikinci kez şeyhülislâmlığa getirildi ve II. Mahmud tarafından takdir edilmeye başlandı. Fakat padişah Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmaya karar vermişti. Bu nedenle meşihat makamında daha sert ve kararlı birinin bulunmasını istemekteydi. Halbuki şeyhülislâm olan Mustafa Asım Efendi yeniçeri ocağına yakınlığı ile bilinmişti. Bu nedenle padişah 3 Eylül 1825'te Mustafa Asım Efendi'yi görevinden azletti.

Asım Efendi, sekiz yıllık bir aradan sonra 8 Şubat 1833'te II. Mahmut onu üçüncü defa şeyhülislâmlifa getirdi. Sultan Abdülmecid tahta çıktığında onu görevinde bıraktı. Bu üçüncü şeyhülislâmlığı 19 Kasım 1846 tarihinde vefatına kadar devam etti.

Ölünce Fatih'te babasının yanına defnedildi.

Mustafa Asim Efendi çok tutumlu olduğu için öldüğünde büyük bir servet miras bırakmıştir. Fakat bir varis çocuğu bulunmadığı için bu geride bıraktığı servet, vasiyeti üzerine, Ayasofya Cami'nin tamirine harcanmıştır.

Değerlendirme

Mustafa Âsim Efendi siyasal olayları yakından takip eden ileri görüşlü bir devlet adamı idi. On üç yıl sürenüçüncü şeyhülislâmlığı sırasında yenilikleri benimsemiştir. Ama, hem Tanzimatçılarla hem de Tanzimat aleyhtarı olanlarla iyi geçinmiştir. Ölümünden sonra yerine Ârif Hikmet Efendi'nin tayini münasebetiyle Sultan Abdülmecid çıkardığı fermanda Mustafa Asim Efendi'nin iffet ve ahlâk sahibi bir şahsiyeti olduğunu takdirle belirtmiştir.

Önce gelen: Mehmet Zeynelabidin Efendi	Osmanlı Şeyhülislamı 1. kez 1818-1819	Sonra gelen: Hacı Halil Efendi

Önce gelen: Sıtkızade Ahmet Reşit Efendi	2. kez 1823-1825	Sonra gelen: Kadızade Mehmet Tahir Efendi

Önce gelen: Yasincizade Abdülvehhap Efendi	3. kez 1833-1846	Sonra gelen: Ahmet Arif Hikmet Efendi

Kaynakça

↑
- İpșirli, Mehmet, (1999) "Mustafa Asım Efendi (Mekkizade)", Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, C.2 s.288, ISBN 975-08-0073-7

Dış bağlantılar

İpșirli, Mehmet, (1999) "Mustafa Asım Efendi (Mekkizade)", Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, C.2 s.288, ISBN 975-08-0073-7
Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C. s.1
Meşihat-i Celiye-i İslamiyye Heyeti,
- Osmanlıca: (1334/1916) Ìlmiyye Salnamesi, Ìstanbul:Matbaa-i Amire s.590
- Yeni Türkçe (Haz. Seyit Ali Kahraman, Ahmed Nezih Galitekin, Cevdet Dadaş) (----) İlmiyye Salnamesi, İstanbul:İşaret Yayınları, ISBN 975-350-064-5

Osmanlı şeyhülislamları

15. yüzyıl	Molla Şemsüddin-i Fenari Molla Fahrettin Acemi Molla Hüsrev Molla Gürâni Molla Abdülkerim Alaeddin Çelebi Efdalzade Hamideddin

16. yüzyıl	Zenbilli Ali Efendi Kemalpaşazade Ahmet Şemsettin Efendi (İbn-i Kemal) Sadullah Sadi Efendi Çivizade Muhiddin Mehmed Efendi Abdülkadir Hamidî Çelebi Fenarîzade Muhyiddin Çelebi Ebussuud Efendi Çivizade Damadı Hamid Efendi Kadızade Ahmed Şemseddin Efendi Malûlzade Mehmed Efendi Çivizade Hacı Mehmed Efendi Abdülkadir Şeyhî Efendi Bostanzade Mehmed Efendi Bayramzade Zekeriya Efendi Hoca Sadeddin Efendi Cafer Mustafa Sunullah Efendi

17. yüzyıl	Hocazade Mehmed Efendi Ebülmeyamin Mustafa Efendi Hocazade Esad Efendi Zekeriyazade Yahya Efendi Ahizade Hüseyin Efendi Ebusaid Mehmed Efendi Muid Ahmet Efendi Hacı Abdürrahim Efendi Bahai Mehmet Efendi Karaçelebizade Abdülaziz Efendi Hüsamzade Abdurrahman Efendi Memikzade Mustafa Efendi Hocazade Mesud Efendi Hanefi Mehmet Efendi Balizade Mustafa Efendi Bolevi Mustafa Efendi Esiri Mehmet Efendi Sunizade Seyit Mehmet Emin Efendi Minkarizade Yahya Efendi Çatalcalı Ali Efendi Ankaravi Mehmet Emin Efendi Debbağzade Mehmet Efendi Hacı Feyzullah Efendi Ebusaitzade Feyzullah Feyzi Efendi Sadık Mehmet Efendi İmam Mehmet Efendi

18. yüzyıl	Paşmakçızade Ali Efendi Yekçeşm Hüseyin Efendi Sadık Mehmet Efendi Ebezade Abdullah Efendi Mehmed Ataullah Efendi İmam Mahmud Efendi Mirza Mustafa Efendi Menteşzade Abdürrahman Efendi Ebu İshak İsmail Naim Efendi Yenişehirli Abdullah Efendi Mirzazade Şeyh Mehmed Efendi Paşmakçızade Abdullah Efendi Damatzade Ebulhayr Ahmet Efendi Ebuishakzade İshak Efendi Dürri Mehmed Efendi Feyzullahzade Mustafa Efendi Pirizade Mehmed Sahib Efendi Hayatizade Mehmet Emin Efendi Seyit Mehmet Zeynelabidin Efendi Ebuishakzade Mehmed Esad Efendi Mehmed Said Efendi Seyyid Murtaza Efendi Abdullah Vassaf Efendi Damatzade Feyzullah Efendi Dürrizade Mustafa Efendi Mehmed Salih Efendi Çelebizade İsmail Asım Efendi Veliyyüddin Efendi Ebubekirzade Ahmed Efendi Pirizade Osman Sahib Efendi Mirzazade Seyit Mehmet Sait Efendi Şerifzade Seyit Mehmet Şerif Efendi Dürrizade Mustafa Efendi İvazpaşazade İbrahim Bey Efendi Salihzade Mehmet Emin Efendi Vassafzade Mehmet Esat Efendi Mehmet Şerif Efendi Seyit İbrahim Efendi Dürrizade Seyit Mehmet Ataullah Efendi İvazpaşazade İbrahim Bey Efendi Arapzade Ahmet Ataullah Efendi Dürrizade Seyit Mehmet Arif Efendi Müftizade Ahmet Efendi Mekki Mehmet Efendi Seyit Mehmet Kamil Efendi Hamitzade Mustafa Efendi Seyit Yahya Tevfik Efendi Mustafa Aşir Efendi

19. yüzyıl	Sâmânizade Ömer Hulusi Efendi Salihzade Ahmed Esad Efendi Şerifzade Mehmed Ataullah Efendi Arapzade Mehmed Arif Efendi Dürrizade Abdullah Efendi Mehmed Zeynelabidin Efendi Mekkizade Mustafa Asım Efendi Çerkez Halil Efendi Yasincizade Abdülvehhab Efendi Ahmed Reşid Efendi Kadızade Mehmed Tahir Efendi Ahmed Arif Hikmet Bey Efendi Meşrepzade Mehmed Arif Efendi Mehmed Sadeddin Efendi Atıfzade Hüsameddin Efendi Mehmed Refik Efendi Hasan Fehmi Efendi Ahmed Muhtar Molla Bey Efendi Turşucuzade Ahmed Muhtar Efendi Hasan Hayrullah Efendi Hasan Fehmi Efendi Hasan Hayrullah Efendi Kara Halil Efendi Uryanizade Ahmed Esad Efendi Bodrumlu Ömer Lütfi Efendi Cemaleddin Efendi

20. yüzyıl	Mehmed Ziyâeddin Efendi Mehmed Sahib Efendi Çelebizade Hüseyin Hüsnü Efendi Musa Kazım Efendi Abdurrahman Nesib Efendi Mehmed Esad Efendi Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi Ömer Hulusi Efendi Haydarizade İbrahim Efendi Mustafa Sabri Efendi Dürrizade Abdullah Beyefendi Medeni Mehmed Nuri Efendi

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/9/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.