Mengüçlü Beyliği
Mengüçlü Beyliği ya da Mengücekliler (1080-1228), Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu'da Erzincan merkez olmak üzere, Kemah, Divriği, Şebinkarahisar yöresinde kurulmuş bir beyliktir. Kurucusu Malazgirt Savaşı'na Selçuklu Sultanı Alp Arslan'ın komutanı olarak katılmış Mengücek Gazi'dir.
Mengücek Gazi, Anadolu'nun fethi sırasında Erzincan, Kemah, Divriği ve Karahisar'ı zaptetmişti. Kendisi bu çarpışmalarda şehit düştü. 1142 yılında Mengücek Gazi'nin oğlu İshak'ın iktidara gelmesiyle Erzincan kolu ve Divriği kolu olmak üzere ikiye bölündüler. Erzincan kolunu 1228 yılında Erzincan'ı alan I. Alaeddin Keykubad ortadan kaldırdı. Divriği kolu da 1252 yılında Türkiye Selçuklu Devleti'nin yönetimi altına girdi.
Divriği'de bulunan bazı eserleri zamanımıza kadar gelmiştir. Divriği'deki Kale Câmii bunlardandır ve 1180'de Şâhin-şâh Süleymân tarafından yaptırılmıştır. Yine Divriği'deki Ulu Câmii ve Darüşşifası Mengücüklerden Ahmed Şâh tarafından 1228-29 yılında inşâ ettirilmiştir. Bu câmiin kapıları sanat tarihi bakımından oldukça değerli kabul edilir. Ulu Câmii'n minberini ve hisarın kapılarından birini de Ahmed-şâh yaptırmıştır. Behrâm Şâh'ın kızı Turan Melek tarafından Ulu Camii'ye bitişik olarak yaptırılan Dârüşşifâ da önemli Mengücekli eserlerindendir. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası 1985 yılında UNESCO Dünya Miras Listesine alınmıştır.[1]
Beyler
Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu'da Erzincan, Gümüşhane, Kemah, Divriği, Şebinkarahisar yörelerinde 1071-1228 tarihleri arasında merkezi Erzincan olarak ve Türkiye Selçuklu Devleti'ni metbu tanıyarak hüküm süren Türkmen beyliğinin beyleri sırasıyla şu şekildedir:
| Bey |
Hüküm Süresi |
Notlar |
| Mengücek Gazi | 1071-? | Beyliğin kurucusu. |
| Emir İshak Bey | ?-1142 |
|
| Erzincan-Kemah Kolu |
| Bey |
Hüküm Süresi |
Notlar |
| Melik Davud | 1142-1168 | |
| Melik Fahreddin Behramşah | 1168-1225 | |
| Melik Alaeddin Davud | 1225-1228 | |
|
| Divriği Kolu |
| Bey[2] |
Hüküm Süresi |
Notlar |
| Melik Süleyman | 1142-1170 | |
| Melik Seyfüddin Ebu'l-Muzaffer Şehenşah | 1170-1205 | |
| Melik II. Süleyman | 1205-1220 | |
| Melik Hüsamüddin Ebu'l-Muzaffer Ahmed Şah | 1220-1245 | |
| Melik Müeyyed Salih | 1245-1252 | |
|
Kaynakça