Arap sümbülü
 | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Dış bağlantılar | ||||||||||||
|
Arap sümbülü (Muscari), Hyacinthaceae (sümbülgiller) familyasından bataklık alanlar ve tarlalarda yaşayan soğanlı ve otsu bitki cinsi. Dağ sümbülü, misk sümbülü, üzüm sümbülü gibi adlarlada bilinmektedir. Anavatanının Akdeniz, Kuzey Afrika, Güney Afrika ve Güney Doğu ve Orta Asya ülkeleri (Türkiye, Yunanistan'da dahil) olduğu sanılmaktadır. Çiçeğin boyu 35 cm'ye kadar olabilir. Genelde şubat-mayıs aylarında çiçek açarlar. Çiçek açıp, tohum verdikten sonra üst kısmı ölen bitkinin alt kısmı her bahar ayında tekrar filizlenip çiçek açar. Çiçekleri türüne göre mavi renk başta olmak üzere beyaz, sarı, soluk pembe renklerde olabilir. Bazı türleri kokulu iken bazı türleri kokusuzdur.
Gruplar hâlinde bulunurlar. 20-40 çiçek tek bir salkımda toplanır. Bu bitkinin çiçekleri çok miktarda balözü salgıladığından arılar için çok değerlidirler.
Türleri
World Checklist of Selected Plant Families adlı türler ansiklopedisinde 42 türü olduğundan bahsedilmektedir[1]
- Muscari adilii M.B.Güner & H.Duman
- Muscari albiflorum (Täckh. & Boulos) Hosni
- Muscari alpanicum Schchian
- Muscari anatolicum Cowley & Özhatay
- Muscari armeniacum Leichtlin ex Baker
- Muscari aucheri (Boiss.) Baker
- Muscari babachii Eker & Koyuncu
- Muscari baeticum Blanca
- Muscari botryoides (L.) Mill.
- Muscari bourgaei Baker
- Muscari cazorlanum C.Soriano & al.
- Muscari commutatum Guss.
- Muscari discolor Boiss. & Hausskn.
- Muscari dolichanthum Woronow & Tron
- Muscari fertile Ravenna
- Muscari filiforme Ravenna
- Muscari hermonense Ravenna
- Muscari hierosolymitanum Ravenna
- Muscari kerkis Karlén
- Muscari kurdicum Maroofi
- Muscari latifolium J.Kirk.
- Muscari lazulinum Ravenna
- Muscari longistylum (Täckh. & Boulos) Hosni
- Muscari macbeathianum Kit Tan
- Muscari macrocarpum Sweet (Sarı dağ sümbülü-güzel kokulu çiçekleri ile bilinir.
- Muscari massayanum C.Grunert
- Muscari matritensis Ruíz Rejón & al.
- Muscari microstomum P.H.Davis & D.C.Stuart
- Muscari mirum Speta
- Muscari neglectum Guss. ex Ten., syn. Muscari racemosum (L.) Medik. nom. illeg.
- Muscari olivetorum Blanca
- Muscari parviflorum Desf.
- Muscari pulchellum Heldr. & Sart.
- Muscari racemosum Mill., syn. Muscari muscarimi Medik. nom. illeg., Muscarimia muscari (L.) Losinsk., Muscari moschatum Willd.
- Muscari salah-eidii (Täckh. & Boulos) Hosni
- Muscari sandrasicum Karlén
- Muscari sivrihisardaghlarensis Yild. & B.Selvi
- Muscari spreizenhoferi (Heldr. ex Osterm.) H.R.Wehrh.
- Muscari stenanthum Freyn
- Muscari tavoricum Ravenna
- Muscari turcicum Uysal et al.
- Muscari vuralii Bagci & Dogu
Bazı türleri benzerlikleri nedeniyle birbiri ile karıştırılmaktadır.Bununla birlikte M. racemosum türü için kimi halde M. neglectum M. muscarimiya da M. moschatum adı kullanılmakla gerçekteki adı M. racemosumdur.[2]
Türler ve kültivarlar
- M. armeniacum en bilinen türüdür.'Blue Spike',iki çiçekli gövdeye sahip formu, veya 'Cantab' adlı varyasyonları ile yabancı ülkelerde bilinmektedir. Soluk mavi bir rengi vardır.[2] Others are 'Album', 'Côte d'Azur', 'Peppermint', 'Fantasy Creation' and 'Saffier'.
- M. aucheri Üst kısmı hafif beyaz dişli koyu maviden, parlak maviye varan bir renge sahiptir.M. tubergenianumadı ile de bilinen bir tür bunun ya hibrit bir türüdür veya varyasyonudur.[2] 'Blue Magic', 'White Magic', 'Mount Hood' ve kimi zaman M. armeniacum or M. botryoides türleri ile de ilişkilendirilen'Dark Eyes' varyasyonu bu kültür türü içinde bilinmektedir.
- M. botryoides M. neglectum'a göre daha az işgalci beyaz çiçekli türü.[2]
- M. latifolium genellikle soğan başına sadece bir oldukça geniş yaprağa sahiptir, çiçeklerin altı koyu menekşe rengi üst kısmı ise açık menekşe rengidir.[2]
- M. neglectum Koyu maviden siyahımsı maviye değişen üst kısmı beyaz aşırı yayılıcılığı ile çok bilinen bir başka kültür türüdür.[2]
- M. 'Pink Surprise' 2011 'de tanımlanan;soluk pembe çiçekli yeni bir türdür. -10–15 cm (4–6 in
)
lik bir gövdeye sahiptir..[3]
- M. macrocarpum türü sarı çiçekli ve güzel kokusu ile bilinen bir türdür.
- Bazen Leopoldia ailesi içine de dahil edilen M. massayanum ve M. muscarimi diğer önemli kültür türleridir.
Galleri
Ermenistan'da doğal ortamda yetişen bir Muscari armeniacum türü mavi dağ sümbülü.
Dağ Sümbülünün sütünde bir kara sinek
Detroit Michigan,ABDdeki bir dağ sümbülü.
Cambridge, Massachusetts,ABD'de kültüre alınmış bir dağ sümbülü.
Vegetativ çoğalmasına ilişkin resim.
Indiana ABD'ye sonradan getirilip,yabani ortama giren buranın koşullarına uyum sağlamış üzüm sümbülleri.
Kaynakça
- ↑ WCSP (2011), World Checklist of Selected Plant Families, The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, http://apps.kew.org/wcsp/home.do, erişim tarihi: 2011-11-14, search for "Muscari"
- 1 2 3 4 5 6 Mathew, Brian (1987), The Smaller Bulbs, London: B.T. Batsford, ISBN 978-0-7134-4922-8, pp. 124–130
- ↑ Anon. (October 2011), "Plant forum: new and interesting plants", The Garden 136 (10): 11