Nasır el-Vuheyşi

Nasır el-Vuheyşi
Nasır el-Vuheyşi, 2012
Yemen el-Kaidesi lideri
Görev süresi Haziran 2007 - Ocak 2009
Yerine gelen	Makam kaldırıldı
1. Arap Yarımadası el-Kaidesi lideri
Görev süresi Ocak 2009 - Haziran 2015
Yerine geldiği	Makam oluşturuldu
Yerine gelen	Kasım er-Rimi
Kişisel bilgiler
Doğum	Nasır Abdulkerim Abdullah el-Vuheyşi 1 Ekim 1976 Yemen
Ölüm	12 Haziran 2015 (38 yaşında) El-Mukelle, Yemen
Milliyeti	Yemenli
Dini	Sünni İslam
Askerî hizmeti
Bağlılığı	El-Kaide
Çatışma/savaşları	Afganistan Savaşı Tora Bora Muharebesi Yemen'deki el-Kaide ayaklanması Yemen İç Savaşı

Nasır Abdulkerim Abdullah el-Vuheyşi (Arapça: ناصر عبد الكريم عبدهللا الوحيشي‎‎; d. 1 Ekim 1976 - 12 Haziran 2015, el-Mukelle), diğer bilinen adlarıyla Ebu Beşir^[1] veya Ebu Beşir el-Yemeni,^[2] silahlı İslamcı örgüt Arap Yarımadası el-Kaidesi'nin kurucusu ve ilk lideri olan Yemenli İslamcı.

1996 veya 1998'de Yemen'den Afganistan'a hareket ederek el-Kaide'ye katıldı ve örgütün lideri Usame bin Ladin'in sekreterliğini yaptı. 2001'de ülkeden ayrılmasının ardından 2003'te İran'da yakalanarak Yemen'e iade edildi ve burada tutuklanarak cezaevine kondu. Şubat 2006'da cezaevinden kaçarak Yemen'deki el-Kaide yapılanmasının başına geçti. Ocak 2009'da, Suudi Arabistan ile Yemen'deki el-Kaide yapılanmalarının Arap Yarımadası el-Kaidesi adı altında ve kendisinin liderliğinde birleştiğini duyurdu. 12 Haziran 2015'te, Amerikan insansız hava araçlarının gerçekleştirdiği hava saldırılarında öldürüldü.

İlk yılları ve el-Kaide'ye katılışı

Nasır Abdulkerim Abdullah el-Vuheyşi, 1 Ekim 1976'da, günümüzde Yemen'in el-Beyda ilinde alan bölgede doğdu.^[3][4] 1996^[1] veya 1998'de,^[5] Afganistan'a giderek el-Kaide'ye katıldı. Afganistan'daki yıllarında bin Ladin'in şahsi sekreterliğini yaptı.^[1] Aralık 2001'deki Tora Bora Muharebesi'nde yer alması sonrasında, aynı yıl içerisinde İran'a kaçtı.^[1] Burada İranlı emniyet birimleri tarafından yakalandı ve 12 Ekim 2000'de, Amerika Birleşik Devletleri Donanması'na bağlı USS Cole (DDG-67) muhribine düzenlenen bombalı saldırıyla bağlantısı olduğu gerekçesiyle tutuklandı.^[1] 2003 sonlarında Yemen'e iade edildi.^[5] Şubat 2006'da, başkent San'a'da tutulduğu hapishaneden 22 mahkûmla birlikte kaçtı.^[1] Bazı Amerikalı ve Yemenli yetkililerin söylemlerine göre kaçışta, el-Kaide sempatizanı Yemenli güvenlik birimlerinin yardımı da olmuştu.^[6]

Yemen'de el-Kaide ile faaliyetleri

21 Haziran 2007'de, Yemen el-Kaidesi tarafından İnternet'te yayınlanan sesli bir mesajda, el-Vuheyşi'nin örgütün yeni lideri olarak seçildiği bildirildi.^[7] 24 Ocak 2009'da İnternet'te yayınlanan bir videoda, el-Kaide'nin Suudi Arabistan ve Yemen'deki yapılanmalarının kendisinin liderliğinde birleşmesiyle Arap Yarımadası el-Kaidesi'nin kurulduğu duyuruldu.^[8] Şubat 2009'da, İslamcı bir web sitesinde yayınlanan el-Vuheyşi'ye ait ses kaydıyla, hükûmete karşı ayaklanması için Yemen halkına çağrıda bulunuldu.^[9] Örgüt üyesi biri tarafından Ağustos 2009'da, Suudi Arabistan Prensi Muhammed bin Nayif'e, başarısız bir suikast girişiminde bulunulmasıyla örgütün ilk silahlı faaliyeti gerçekleştirildi.^[10]

Yemeni askerî yetkililer, 28 Ağustos 2011'de, ülkenin güneyinde gerçekleşe çatışmalarda el-Vuheyşi'nin öldürüldüğünü iddia etti.^[11] Ancak örgütün üst düzey askerî komutanlarından Fehd el-Kuso'nun Eylül ayında el-Kuds el-Arabi gazetesinde yayınlanan röportajında ve örgütün 25 Ekim'de yayınlanan açıklamasında el-Vuheyşi'nin öldüğüne dair iddiaların gerçeği yansıtmadığı belirtildi.^[12]

Yemenli emniyet yetkililerinin açıklamasına göre 12 Haziran 2015'te, Yemen'in el-Mukelle şehri civarında Amerikan insansız hava araçlarınca gerçekleştirilen hava saldırılarında ölenler arasında el-Vuheyşi de bulunmaktaydı.^[13][14] Birkaç gün sonra örgüt tarafından İnternet'te yayınlanan bir bildiriyle kendisinin ölümü doğrulandı ve örgütün liderliğine Kasım er-Rimi geçti.^[15]

Kaynakça

• Gunaratna, Rohan; Oreg, Aviv (2015) (İngilizce). The Global Jihad Movement. Rowman & Littlefield. ISBN 1442245425. 

1. Gunaratna & Oreg 2015, s. 153.
2. Gunaratna & Oreg 2015, s. 60.
3. "El-Kaide ile bağlantılı tüzel kişi, kuruluş veya organizasyonlar" (PDF). TBMM. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160406113457/http://www.masak.gov.tr/userfiles/file/BKK_Guncel_Liste.pdf. 
4. "Profile: Al-Qaeda in the Arabian Peninsula" (İngilizce). BBC News. 16 Haziran 2015. 22 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160722160333/http://www.bbc.com/news/world-middle-east-11483095. 
5. Johnsen, Gregory D. (24 Temmuz 2012). "A profile of AQAP's upper echelon" (İngilizce). Terörizmle Savaş Merkezi. 19 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160119154054/https://www.ctc.usma.edu/posts/a-profile-of-aqaps-upper-echelon. 
6. Raghavan, Sudarsan (3 Ocak 2010). "Al-Qaeda benefits from a decade of missteps to become a threat in Yemen" (İngilizce). The Washington Post. San'a. 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20161001144351/http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/01/02/AR2010010201934_2.html?sid=ST2010010202434. 
7. Johnsen, Gregory D. (10 Temmuz 2007). "Yemen Attack Reveals Struggle Among Al-Qaeda's Ranks" (İngilizce). Terrorism Focus (The Jamestown Foundation) 4 (22). 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. https://web.archive.org/web/20150930191510/http://www.jamestown.org/single/?tx_ttnews%5Btt_news%5D=4291&no_cache=1. 
8. "Al-Qaeda in the Arabian Peninsula: who are they?" (İngilizce). Channel 4 News. 8 Mayıs 2012. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160610225606/http://www.channel4.com/news/al-qaeda-in-the-arabian-peninsula-who-are-they. 
9. "New al-Qaida message urges Yemenis to fight gov't" (İngilizce). Kahire: Associated Press. 19 Şubat 2009. 5 mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/query?url=http%3A%2F%2Fwww.google.com%2Fhostednews%2Fap%2Farticle%2FALeqM5jyZ4yhVqAu5yqaNFXVY9748IMsNwD96EKC980&date=2009-03-05. 
10. "Bizarre tale of Saudi bomber" (İngilizce). Reuters. 30 Ağustos 2009. 1 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/query?url=http%3A%2F%2Fwww.reuters.com%2Farticle%2FlatestCrisis%2FidUSLU594154&date=2009-09-01. 
11. Roggio, Bill (28 Ağustos 2011). "AQAP chief Nasir al Wuhayshi reported killed in southern Yemen" (İngilizce). The Long War Journal. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160920193330/http://www.longwarjournal.org/archives/2011/08/aqap_chief_nasir_al.php. 
12. Roggio, Bill (26 Ekim 2011). "AQAP denies emir Nasir al Wuhayshi killed in US airstrike" (İngilizce). The Long War Journal. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160920202410/http://www.longwarjournal.org/archives/2011/10/aqap_denies_emir_nas.php. 
13. Ford, Dana (15 Haziran 2015). "Top al Qaeda leader reported killed in Yemen" (İngilizce). CNN. 2 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160702015431/http://edition.cnn.com/2015/06/15/middleeast/yemen-aqap-leader-killed/index.html. 
14. Riedel, Bruce (12 Temmuz 2015). "Al-Qaida's Hadramawt emirate". Brookings Institution. 30 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160930193337/https://www.brookings.edu/blog/markaz/2015/07/12/al-qaidas-hadramawt-emirate/. 
15. "Al Qaeda in Yemen says leader killed in U.S. bombing" (İngilizce). Reuters. 16 Haziran 2015. 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20161001144358/http://www.reuters.com/article/yemen-security-qaeda-us-idUSL5N0Z20FA20150616. 

Dış bağlantılar

• Kenner, David (8 Ocak 2010). "Yemen's Most Wanted" (İngilizce). Foreign Policy. 29 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151029161910/http://foreignpolicy.com/2010/01/08/yemens-most-wanted/.