Hititçe
Hititçe | |
---|---|
Bölge | Anadolu |
Etnik köken | Hititler |
Ölü dil | M.Ö'den önce 20. ve 13. yüzyıllarda. |
Dil aileleri |
Hint-Avrupa
|
Dil kodları | |
ISO 639-2 | hit |
ISO 639-3 |
Variously: oht – Büyük Hititçe hit – (Klasik) Hititçe htx – Orta Hitiitçe nei – Neo-Hititçe |
Hitit dili (Hitit dilinde: nešili veya nešaumnili), Hititlerin veya tabletlerinde kendilerini adlandırdıkları gibi Neşalıların dili, Hint-Avrupa Dillerinin Anadolu'nun alt grubuna dâhildir.
Bunun yanında farklı yazılar da kullanımdaydı. Resmî diplomatik yazışmaları ve saray arşivleri Âsur (Akad) çivi yazısıyla yazılırken kayalardaki kabartmalar ve yazıtlar için Hiyeroglif denilen yazı kullanılırdı. Bugün, bu harflerle yazılan dilin bir Luvca lehçesi olduğu bilinmektedir. Hurrice de önemli bir diplomatik yazışma diliydi ve bilhassa Mittani İmparatorluğu'yla yapılan yazışmalarda kullanılırdı.
Dil, Çek bilim adamı Bedřich Hrozný'nin çalışmaları sonunda çözümlenmiş, kendisi 1917'de ilk Hitit gramerini yayınlamıştır.
Hititçe kelime örnekleri
Türkçe | Hititçe | Okunuşu |
---|---|---|
ana, anne | an - na - aş (aš) | annaş |
baba | at - ta - aş (aš) | attaş |
büyükbaş hayvan | par - za - han - naş | parzahannaş |
çok | mekk | mekk |
ekmek | NINDA | ninda |
gece | ne - kuz | nekuz |
gök | ne - pi- iş (iš) | nepiş |
göz yummak | maz - zal - la - şa | mazzallaşa |
hilekâr | mar - şe | marşe |
isim | la - man | laman |
karaciğer | liş - şi | lişşi |
kil tuğla | pu - rut - teş - şar | purutteşşar |
mayalanmış | mar - ha - nu - wam - man | marhanuwamman |
mühür | par - za - ki | parzaki |
parlak | la - luk - ki - want | lalukkiwant |
sevgili | pu - pu | pupu |
soyunmak | ne - ku - man - da - ri - ya | nekumandariya |
su | va, a - tar | ua, vatar |
süslü | baş - tant | baştant |
toparlamak | leş - şa- i | leşşai |
ülke | ut - ne - e | utne |
yemek (fiil) | ed-/-ezza | ed, ezza |
yemin | lin - ga - i | lingai |
yeni | ne - wa | newa |
zina | pu - pu - wa - la - tar | pupuwalatar |
Kaynaklar
1. Editör: İlker KOÇ, Hititler, ODTÜ Yayıncılık,Ekim 2006, sayfa 18-19 2. Editörler: Hans GÜTERBOCK, Harry HOFFNER, Theo van den HOUT, The Hittite Dictionary
|