Normandiya
Normandiya (Fransızca: Normandie), Kuzey Fransa'da coğrafi bir bölge. Yukarı Normandiya (Haute-Normandie) Seine-Maritime ve Eure, Aşağı Normandiya (Basse-Normandie) Orne, Calvados ve Manche departmanından oluşur. Normandiya Dükalığı eskiden aşağı Seine departmanı, Pays de Caux ve batıda Cotentin yarımadasına kadar olan bölgeyi içine alan kuzey Fransa'da bağımsız bir dükalıktı.
Coğrafya
Bölge kuzey sahilinde Manş Denizi, batıda granit, doğuda kireçtaşı tepeleriyle çevrili bir bölgedir. Bölgenin merkezinde uzun sahili bulunmaktadır. Yüksek çalılar arasında küçük tarlalar Normandiya Çıkarmasındaki işgalci güçlere önemli sorunlar çıkarmıştır.
Tarih
Normandiya Orta Çağ'ların başında İngiltere'yi başarılı bir şekilde işgal eden son halk olan Normanların ana vatanıydı. Normanlar yerli Gal halkı ile Rollo liderliğindeki işgalci Vikinglerin karışımından oluşmaktaydı. Rollo Paris'i işgal etmiş ve kendisine Normandiya bölgesi verilmişti (St.-Claire-sur-Epte Antlaşması, 911)
Rollo'nun soyundan gelen Normandiya Dükü William 1066'da İngiltere'yi işgal etmiş ve İngiltere Kralı I. William olmuştu. Normandiya 1087'ye kadar ve 1106-1144 ile 1154-1204 yılları arasında İngiltere ile bağını korumuştu. 1346-1360 ve 1415-1450 yılları arasındaki Yüz Yıl Savaşı sırasında İngiliz güçleri Normandiya'yı işgal etmişlerdi. Bölgede Yüzyıl Savaşlarından Fransız Din Savaşlarına kadar geçen sürede barış hakim olmuş ancak Fransız Din Savaşları sırasında bölgenin Protestan Reformasyon'a katılmasıyla pek çok Norman kentinde savaşlar hüküm sürmüştü. Fransız Devrimi sırasında ise bölge Paris'teki merkezi Jakoben güçlere karşı Federal Cumhuriyeti desteklemiştir.
II. Dünya Savaşı'nda, Müttefikler Avrupa'ya asker çıkarmak için bu bölgeyi seçmiştir. Tarihte, Normandiya Çıkarması olarak geçen çıkarma esnasında Alman birlikleri ile Müttefik birlikleri arasında çok şiddetli çatışmalar yaşanmıştır. Savaşın kaderini belirleyen çatışmalardan biridir.
Nüfus
Normandiya bölgesinde 3.2 milyon kişi yaşamaktadır. Kilometrekare başına 107 kişinin yaşadığı ve Fransa'nın ulusal ortalamasının altında olan bölgenin kuzeyinde rakam 145 kişiye yükselmektedir. Yukarı Normandiya'nın başkenti Rouen'in nüfusu 385 bin kişidir.
Bölgenin diğer kentleri: Alençon; Arromanches; Avranches; Bayeux; Caen (nüfus 370,851); Cherbourg (nüfus 117,855); Coutances; Dieppe; Doudeville; Évreux; Falaise; Honfleur; Houlgate; Le Havre (nüfus 296,773); Lisieux; Mortain; Rouen (nüfus 518,316); Saint-Lô; Saint-Sauveur-le-Vicomte; Sainte-Mère-Église ve Villers-Bocage.
Kültür
Bölgede konuşulan dil Normancadır. Normanca Hint-Avrupa dil grubunda Latin kökenli Roman dillerinden biridir ancak resmi bir statüsü yoktur. Normanca ülkeye gelen nordik halklardan biri olan Vikingler'in Nors dilinden önemli ölçüde kelime almıştır. Normanca Vikinglerin dilinin etkisi altında yerli halkın konuştuğu Roma-Gal dilinden oluşmuştur.
Nors dili asıllı Normanca sözcüklerden örnekler:
| Normanca | İngilizce | Nors | Fransızca |
|---|---|---|---|
| bel | court, yard (cf. bailey?) | bæli | cour (cf. bal) |
| bète | bait (Normanca'dan alınma) | beita | appât (cf. bête, bestial) |
| canne | can (Normanca'dan alınma) | kanna | cruche |
| cat | cat (Germanik kökenli) | katte | chat |
| gardîn | garden | garðr | jardin |
| gradile | (black)currant | gaddr | cassis |
| graie | prepare | greiða | préparer |
| hardelle | girl | hóra (whore) | fille (cf. hardi) |
| hèrnais | cart (cf. harness) | járnaðr (shod (horse)) | charrette (cf. harnais, harnâcher) |
| hougue | mound ( cf. howe, high) | haugr | monticule |
| mauve | seagull | mávar | gaviote (Pre-Normanca) / mouette (Post-Normanca) |
| mielle | dune | mellr | dune |
| mucre | damp (cf. muggy) | mygla | humide |
| nez | headland or cliff (cf. Sheerness, vb.) | nes | falaise (cf. nez) |
| pouque | pouch, bag (cf. İngiltere'nin kuzeyi poke, atasozu "pig in a poke"; ayrıca pocket) | poki | sac (cf. poche) |
| viquet | wicket (Normanca'dan alınma) | víkjask | guichet (Normanca'dan alınma) |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
| ||||||||||||||||||||||||
