Ova Kızılderilileri
Kuzey Amerika kültür dağılım haritası:
Arctic Arktik Eskimo kültür bölgesi
Subarctic Subarktik Kızılderili kültür bölgesi
Northeast Kuzeydoğu Kızılderili kültür bölgesi
Northwest Coast Pasifik Kuzeybatısı Kızılderili kültür bölgesi
Plateau Plato Kızılderili kültür bölgesi
Great Basin Büyük Havza Kızılderili kültür bölgesi
Plains Ova Kızılderili kültür bölgesi
California Kaliforniya Kızılderili kültür bölgesi
Southeast Güneydoğu Kızılderili kültür bölgesi
Southwest Güneybatı Kızılderili kültür bölgesi
Arctic Arktik Eskimo kültür bölgesi
Subarctic Subarktik Kızılderili kültür bölgesi
Northeast Kuzeydoğu Kızılderili kültür bölgesi
Northwest Coast Pasifik Kuzeybatısı Kızılderili kültür bölgesi
Plateau Plato Kızılderili kültür bölgesi
Great Basin Büyük Havza Kızılderili kültür bölgesi
Plains Ova Kızılderili kültür bölgesi
California Kaliforniya Kızılderili kültür bölgesi
Southeast Güneydoğu Kızılderili kültür bölgesi
Southwest Güneybatı Kızılderili kültür bölgesi
Ova Kızılderilileri ya da Ovalar Bölgesi Yerlileri[1] veya Buffalo Yerlileri[1], Kuzey Amerika'nın ortasında Büyük Ovalar bölgesinde Kuzey Amerika yerlileri kültür bölgesinden yerli kültürü oluşturan Kızılderililer. Kuzeyde Subarktik Kızılderilileri, batıda Plato Kızılderilileri, Büyük Havza Kızılderilileri, güneybatıda Güneybatı Kızılderilileri, güneydoğuda Güneydoğu Kızılderilileri, doğuda ise Kuzeydoğu Kızılderilileri kültür gruplarıyla çevrilidir. Algonkin dilleri, Siyu dilleri, Atabask dilleri gibi birbirinden oldukça farklı dilleri konuşsalar da aynı kültürde buluşurlar.
Sınıflandırma
İki ana kültür grubu olarak sınıflandırılır:
- Birinci grup, çoğu 18. ve 19 yüzyıllarda ata bağımlı tam göçebe olup bizon gibi büyük sürüleri avlayan avcı ve toplayıcı, ufak bir kısmı ise tütün ve mısır yetiştiren halklardır:
- Algonkin dillerini konuşanlar: Karaayaklar, Arapaholar, Atsinalar, Şayenler, Ova Krileri, Ojibvalar (Ova Ojibvaları)
- Atabask dillerini konuşanlar: Tsutinalar, Ova Apaçileri (Kiyova Apaçileri), Lipanlar
- Siyu dillerini konuşanlar: Apsalokeler, Nakotalar, Nakodalar, Lakota Siyuları
- Uto-Aztek dillerini konuşanlar: Komançiler
- Tano dillerini konuşanlar: Kiyovalar
- İzole dillerden: Tonkavalar
- İkinci grup, Büyük Ovaların asıl yerlilerini içerir. Bizon avlasalar da ayrıca hem tarım hem de ticaret yapan yarı yerleşik halklardır:
- Siyu dillerini konuşanlar: Hidatsalar, Mandanlar, Dakota Siyuları, Ayovalar, Otoeler, Misuriler, Omahalar, Ponkalar, Kansalar, Osageler, Kuapalar
- Kado dillerini konuşanlar: Arikaralar, Kiçaylar, Pavniler, Viçitalar
Bizon soykırımı
Amerika bizonu Ova Kızılderililerinin hem ana besin hem de ana geçim kaynağıdır. Yaşamlarını ve kültürlerini bunun üzerine kurmuşlardır
Amerika bizonunun Kuzey Amerika'daki nüfusu:[2]
| Tarih | Bizon nüfusu |
| Kızılderili zamanları | 60.000.000 |
| 1800 | 40.000.000 |
| 1850 | 20.000.000 |
| 1865 | 15.000.000 |
| 1870 | 14.000.000 |
| 1875 | 1.000.000 |
| 1880 | 395.000 |
| 1885 | 20.000 |
| 1889 | 1.091 |
| 1895 | 1.000 den az |
| 1902 | 1.940 |
| 1983 | 50.000 |
Kaynakça
- 1 2 AnaBritannica (1989, 17. cilt, sayfa: 264 madde: Ovalar Bölgesi Yerlileri)
- ↑ Thornton, Russell (1990). American Indian Holocaust and Survival: A Population History since 1492. Norman: University of Oklahoma Press. 312 pp.
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/10/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.