Rinaldo (opera)
Rinaldo | |
---|---|
| |
Özgün ismi: | Rinaldo HWV 7 |
Müzik: | George Frideric Handel |
Libretto: | Aaron Hill |
Galası: | 24 Şubat 1711 |
İlk gösterim yeri: | Haymarket Kraliyet Tiyatrosu, Londra |
Oyuncular: | * Rinaldo - kastrato |
Rinaldo (özgün ismi: Rinaldo HWV 7), 1711 yılında George Frideric Handel tarafından hazirlanan 3 perdelik İtalyan operası. Aaron Hill librettosunu, Giacomo Rossi senaryosunu yapmıştır. Operanın promiyeri 24 Şubat 1711 yılında Londra`daki Haymarket Kraliyyet Tiyatrosu`nda olmuştur.
Roller
Bu liste bu eserin 24 Şubat 1711'de promiyer temsili içindir. Handel daha sonraki temsil ve yapimlanmalarda rollerin iceriklerini degistirmis; yeni roller koymus ve birkac ilk temsil rolunu kaldirmistir. Gunumuz temsillerinde ise kastrato ses bulunmadigi için tenor, soprano veya orijinale daha uygun sekilde kontr-tenor sesi kullanilmaktadir.
Rol | Ses tipi | Prömiyer, 24 Şubat 1711 (Orkestra şefi: - ) |
---|---|---|
Goffredo Birinci Hacli Seferi bas lideri 1096–1099 | kontralto | Francesca Vanini-Boschi |
Rinaldo, Este sulalesinden bir asil sovalye | kastrato | Nicolò Grimaldi |
Almirena, Gofferdo'nun kizi | soprano | Isabella Girardeau |
Eustazio, Gofferdo'niun kardesi | kastrato | Valentino Urbani |
Armida, Buyucu. Sam'in Arap kralicesi | soprano | Elisabetta Pilotti-Schiavonetti |
Argante, Kudüs'ün Arap krali | bas | Giuseppe Boschi |
Enstrumentasyon
Rinaldo'nun promiyer temsili icin partitur notalari su muziksel calgilar icin hazirlanmistir: yaylı çalgılar (kemanlar, viyolalar, viyolonseller, kontrobas), klavsen, pikolo, blokflütler, fagotlar, obua, trompetler, timpani
Konu özeti
Zaman: Birinci Haçlı Seferi 1099
Mekan: Filistin
Uvertur. Giriste "fa-major" (yayas-hizli-yavas) ritmiyle baslar ama yeni bir "allegro" ile sona erer. Bu parcaya kemanin kullanilmasi ile Italyan havasi verilmistir.
I. Perde
Hristiyan Haclilar Birinci Haçlı Seferi sonlarina dogru Kudus onleri erismisler ve o sehri kusatmaya almislardir. Bu opera, gayet tarihsel ve cografi gerceklerden uzak olarak, Haclilar bu kusatma sirasinda gecmektedir.
Birinci Hacli Seferi'nde bas liderlerden olan Goffredo eger Rinaldo Kudus'u eline gecirirse ona kizi Almira'yi karisi olarak vermeye soz vermistir. Cok tantanali bir muzikle sahaneye giris yapan Arap asilli Kudus Krali olan Argente ile uc gun sureli bir ateskes ister. Bu ateskese anlasma yapildiktan Argente'den baskalari sahneden ayrilir. Argente aevgilisi olan ve ayni zamanda bir buyucu olan Arap asilli Sam Kralicesi Armida'nin bu ateskes sirasinda Rinaldio'yu kandirip onun savas gucunu azaltacagini ummaktadir. Armida goklerden atesten harp arabasi icinde sahneye iner. Armida, Araplarin Haclilarin kusatmasini kirmak icin tek caresinin Rinaldo'yu yenmek oldugu kehanetini Argente'ye bildirir ve kendisinin bunu basarabilecegini de ovunme ile aciklar.
Rinaldo ve Almirenda bir kuslarla ve ciceklerle dolu bir bahcede bulusup birbirine evlenme yemini ederler. Birden bu bahceye Armida gelir ve yaptigi buyuler ile Armida'yi Rinaldo'nun kollari arasindna alip bir siyah bulut icinde oradan kacirir. Bu Rinaldo'yu buyuk bir yeise dusurur. Onu teselli icin gelen Goffredo ve kardesi Eustazio Rinaldo'nun sevgilisine tekrar kavusabilmesi icin bir Hristiyan buyucuden yardim istemesini tavsiye ederler.
II. Perde
Akdeniz kiyisinda Rinaldi, Godfredo ve Eustazio uygun bir buyucuyu nasil bulbileceklerini ve bulurlarsa ondan neler isteyebilcekleri hakkinda gorusmektedirler. Bu sirada karaya yakinda capa atmis durmakta bir gemiden bir kadin Rinaldo'yu nisanlisi Almirena hakkinda yeni haberler vermek icin gemiye cikmayi davet eder. Goffredo ve Eustazio buna itirazlari olmakla beraber onlari dinlemeyen Rinaldo kadinin bulundugu gemiye biner ve gemi hemen oradan ayrilir.
Armida'nin Sam'daki sarayina getirilmis olan Armirena gayet uzguundur. Kudus Krali olan Argante Armirena'yi sahsen gorur; ona asik olmustur; ona askini ona ifade eder fakat Armirena onun askini red eder. Buna ragmen Argente buyucu Armida'nin gcucunu kirarak Armirena'yi serbest biraktiracagina soz verir ve boylece Armirena'nin kendi askina karsilik verecegini dusunmektedir.
Diger taraftan Rinaldo gemide kendini tutuklatmis olan Armida'nin huzuruna getirilir. Rinaldo kendinin serbest birakilmasini talep eder. Onun bu mertce hareketerleri Armida'nin kendine bir askla baglamaya neden olmustur. Armida Rinaldo'ya askini ifade eder; ama Rinaldo gayet kizgin bir tavirla bunu red eder. Buna ragmen Almira buyuculuk gucunu kullanarak Almirante kiligina girer. Ama bu sefer de Rinaldo'yu aldatamaz ve Rinaldo Almira'yi her ne kilikta olursa olsun ret etmekte devam eder. Almiara tekrar kendi sekline doner. Askinin red edildigi icin cok kizgindir ama yine de Rinaldo'ya karsi askindan vazgecmez.
Almira bir diger tesebbuse girismek icin tekrar Almirena kiligina girer. Ama bu sefer Argante ile karsilasir. Algente karsilastigi kadini Almirena zanneder. Ona daha onceki gibi askini bildirir ve onu merhametsiz buyucu Argente'nin elinden kurtaracagina soz verdigini tekrar eder. Almira hemen kendi sekline doner. Argante'yi kendine sadakasizlikle itham eder ve ondan intikam alacagina yemin verir. Buna ragmen Argante Almirena'ya olan askinin sona ermiyecegini bildirir ve bundan sonra Almira'nin yardimini istemedigini de belirtir. Almira oradan buyuk bir kizginlikla ayrilir.
III. Perde
Bu perde bir senfonieta ile acilir.
Goffredo ve Eustazio canavarlar tarafindan savunulmakta olan buyucu Armida'nin sarayinin uzerinde bulundugu dagina altinda bulunan bir Hristiyan buyucunun magarasini aramaktadirlar. Bu Hristiyan buyucu bu iki kisiye kotuluklere karsi gelmek icin kullanabilecekleri iki sihirli degnek verir.
Armida'nin sarayinda Rinaldo Armirena'yi tam buyucu Armida onu oldurmek uzereyken buyucunun elinden kurtarir. Sam Kralicasi Almirada'da destek saglayan kotu ruhlar Rinaldo tarfindna tehdit edilirler ve bu ruhlar sarayin ustunde bulundugu dagdaki bir magara deligine cekilirler. Sihirli degneklerini kullanan Goffredo ve Eustazio gelirler ve bu sihirli degnekleri kullanarak satoyu ortadan kaldirirlar. Ortadan kalkan sato yerine Kudus sehri surlari ile gorunur.
Kudus Krali Argente ve Sam Kralicesi Almira birbirleriyle barisip Kudus'u kusatan Hristiyan ordusuna karsi birlikte harekata gecerler. Hacli ordusuyka yapmaya basladiklari catismalarda once Haclilara karsi galip gelmisler gibi gorulur. Fakat Rinaldo gelip de Haclilara katildigi zaman catisma durumu birden degisir ve carpisama Haclilar lehine sonuc verir.
Argante ve Armide Haclilar eline gecerler. Haclilar onlari affederler. Onlar da dinlerinden donerek Hristiyanligi kabul ederler. Rinaldo Almirena ile evlenir. Finalde koro erdemin her zaman galebe calacagina ait bir koro sarkisi soyledikden sonra perde kapanir.
Seçilmiş müziksel parçalar
1711'de promiyer temsilde kullanilan liberettodaki secilmis muziksel parcalar verilmektedir ve 1717 ve 1730 verziyonlarindaki degismeler verilmekte.
|
|
|
Seçilmiş ses kayıtları
Yil | Roller (Rinaldo, Almirena, Armida, Goffredo, Argante) |
Orkestra sefi , Operaevi ve kori ve orkestra |
Marka |
---|---|---|---|
1977[1] | Carolyn Watkinson, Ileana Cotrubaș, Jeanette Scovotti, Paul Esswood, Ulrik Cold] |
Jean-Claude Malgoire, La Grande Écurie et la Chambre du Roy |
Sony Music Entertainment |
1992[2] | Marilyn Horne, Cecilia Gasdia, Christine Weidinger, Ernesto Palacio, Natale de Carolis |
John Fisher, La Fenice korosu ve orkestrasi |
Nuova Era. (Kayit:1989. 1.defa:1989, 2.defa:2009) |
1999[3] | David Daniels, Cecilia Bartoli, Luba Orgonášová, Bernarda Fink, Gerald Finley |
Christopher Hogwood, Academy of Ancient Music |
Decca Records |
2001[4] | Vivica Genaux, Miah Persson, Inga Kalna, Lawrence Zazzo, James Rutherford |
René Jacobs, Freiburg Barok Orkestrasi |
Harmonia Mundi |
2005[5] | Kimberly Barber, Laura Whalen, Barbara Hannigan, Marion Newman, Sean Watson |
Kevin Mallon, Aradia Ansambl |
Naxos Records |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ↑ Thomas, Christopher J. "Rinaldo and Rinaldo highlights" Opera Quarterly C.3 No. 3 s.183–288
- ↑ Sadie, Stanley (2003) "Handel: Rinaldo" Gramophone 2003 (Mayis) s.78 [ http://www.gramophone.net/Issue/Page/May%202003/78/807973/HANDEL#header-logo]
- ↑ "Handel: Rinaldo" Garmaphone (2000 Ocak) s.96
- ↑ Sadie, Stanley (2003) "Handel: Rinaldo" Gramophone 2003 (Mayis) s.78 [ http://www.gramophone.net/Issue/Page/May%202003/78/807973/HANDEL#header-logo]
- ↑ Quinn, Michael (2004) "Session Report: The Aradia Ensemble's Rinaldo" Gramaphone 2004 (Eylul) s.11
Dış bağlantılar
- "Haendel" websitesinde "Rinaldo" liberettosu http://www.haendel.it/composizioni/libretti/pdf/rinaldo.pdf (İtalyanca)
- IMSLP websitesinde "Rinaldo, HWV 7a (Handel, George Frideric)" maddesinde 1711 verziyonu partitur notalari Rinaldo, HWV 7a (Handel, George Frideric) - IMSLP/Petrucci Music Library: Free Public Domain Sheet Music
- IMSLP websitesinde "Rinaldo, HWV 7b (Handel, George Frideric)" maddesinde 1731 verziyonu partitur notalari Rinaldo, HWV 7b (Handel, George Frideric) - IMSLP/Petrucci Music Library: Free Public Domain Sheet Music
- Boyden, Matthew; Kimberley, Nick ve Staines, Joseph (2007). The Rough Guide to Opera. London: Rough Guides. ISBN 1-84353-538-6 (İngilizce)
- "YouTube" websitesine "Rinaldo" 2012 basrolde Marilyn Horne tum video kaydi rinaldo de Handel marilyn horne completa - YouTube
|