Silvan

Koordinatlar: 38°08′32″K 41°0′05″D / 38.14222°K 41.00139°D

Silvan
—  İlçe  —
Silvan
Diyarbakır'ın idari bölümleri
Koordinatlar: 38°08′32″K 41°0′05″D / 38.14222°K 41.00139°D
Ülke	Türkiye
İl	Diyarbakır
Coğrafi bölge	Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Yönetim
- Kaymakam	Murat Kütük [1]
- Belediye başkanı	Murat Kütük (Kayyum)
Yüzölçümü
- Toplam	1,373 km^2 (0,5 mi^2)
Rakım	840 m (2.756 ft)
Nüfus (2015)[2]
- Toplam	84,841
- Kır	-
- Şehir	84,841
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
Posta kodu	21640
İl alan kodu	0412
İl plaka kodu	21
İnternet sitesi: www.Silvan.bel.tr

Silvan Diyarbakır'ın ilçelerinden biridir.

Tarihçe

Doğusunda bulunan Tigranakert antik Ermeni Krallığına başkentlik yapmıştır.

Coğrafya

Arazi yapısı

Silvan ilçesinin batısında Diyarbakır merkez ilçe ve Hazro ; kuzeyinde Lice ve Kulp ilçeleri ; doğusunda Batman ili, güneyinde Bismil ilçesi ile komşudur. Diyarbakır’a 82 km uzaklıktadır. Düz bir arazi yapısına sahip gibi görünsede dağlık yerleri de vardır. Keskin kayalıklara sahiptir. Yüz ölçümü 1.373 km'dir. Arazi genellikle engebelidir. 1500 metreyi bulan Albat Dağları Silvan'ın arkasındasır. Albat dağları ova boyunca ilçeyi doğudan batıya keser. Meyafarkin, Meyafarakini, Marturupolis, Farakini, Farkin, Silivan ve Silvan eski isimleridir.

Silvan ismini mitolojik ve coğrafya yer adları bakımından incelediğimizde "Silvanus" Roma mitolojisinde orman tanrısı demektir. ormanları ve korulukları koruduğuna inanılır. Yalnız erkekler tapabilir, kadınların tapması yasaktır. Dünya coğrafyası üzerinde çok farklı kıtalarda adının içinde "silvan" geçen bölge ve bir eyalete rastlamaktayız. örneğin, Romanya'nın batı ve orta bölgelerinde "Transilvanya" olarak adlandırılan oldukça yoğun yeşillik ve korulukların olan bir coğrafik yer vardır. Yine Amerika'nın doğu eyaletinden bir olan Pensilvanya, aynı şekilde bol yeşillikli bir bölgedir. Buraya bu ismin verilmesi "Pensilvanya adı İngiliz Amirali William Penn'in soyadı ve ormanlık alan (woodland) anlamındaki "sylvania" kelimesinin İngiliz kralı II. Charles tarafından birleştirilmesi ile türemiştir." Pensilvanya Diyarbakır'ın en yeşil ve bir zamanlar oldukça sık ormanları olan bu bölgeye "Silvan" adının verilmesi sanırım hem mitolojik hem de coğrafik anlamda incelenmesi gereken önemli bir konudur.

İklim

Silvan'da karasal iklim egemendir. Yazları çok sıcak geçer. Ama, kış soğukları Doğu Anadolu'da olduğu kadar şiddetli değildir. Bugüne değin ölçülen en yüksek sıcaklık 46,2° ile 21 Temmuz 1937'de, en düşük sıcaklık ise -24,2° ile 11 Ocak 1933 günü olmuştur. 496 milimetre olan yıllık ortalama yağış tutarının ancak yaklaşık %2'si yaz aylarında düşer. Yıllık yağış tutarı Silvan'da 729 mm dir. Silvan'daki barajdan dolayı nem biraz da olsa artış gösteriyor. Ortalama nem, en çok Aralık ve Ocak aylarında ölçülmüştür. Bu aylarda %77'ye çıkar. Temmuz-Ağustos aylarında ise nispi nem değerleri %20'ye düşmektedir.

Bitki örtüsü

Doğal bitki örtüsünü, genellikle otsu bitkilerin ağır bastığı bozkır bitkileri oluşturur. Bunlar ilkbaharda kısa bir süre içinde yeşerip çiçeklenir, ama yağışların kesilmesiyle yaz başında kururlar. Orman bakımından çok yoksul olan dağlarında yer yer meşe topluluklarına rastlanır. Ama ormanlar, ilçenin toplam yüzeyinin onda birini bile bulmaz.

Hidrografyası

Silvan'dan bir görünüm (Haziran 2010)

İlçe sınırlarında 'Ambar' çayı bulunmaktadır. Malabadi Köprüsü, Silvan ilçe sınırlarında olup Silvan'ın tarih envanterine kayıtlıdır. Silvan merkezde bulunan doğal kaynak sularıda ilçenin su ihtiyacını karşılamaktadır .

Ekonomi

Sanayi

Silvan'da bir adet orta ölçekli sanayi sitesi vardir.

Ekonomik coğrafya özellikleri

Sosyo-ekonomik birçok nedenden dolayı tarımla iştigal eden Silvan nüfusu %65’lerden aşağıya hızla düşmektedir. İlçede tarıma uygun arazilerin %85’i ekilmektedir. Bu da toplam arazimizin % 45’ne tekabül eder. Silvan’ın ormanlık alan ortalaması %23'dür ve Ülke ortalaması olan %26’ya yakındır. Bu ormanların büyük bölümü planlara göre bozuk baltalık ormanlardır. Buna rağmen ormana dayalı sanayisi yoktur.

Tarımsal faaliyetleri

Yer şekilleri engebeli olduğundan tarımda makine kullanımı fazla gelişmemiştir. Çok verimli toprakları olmasına rağmen sulanılabilen toprak oranı çok azdır. Tarımsal ürünlerimiz tütün, buğday, nohut, pamuk yetiştirilir. Son yıllarda mısır üretimiçok yüksek bir hızla artmaktadır.

Hayvancılık faaliyetleri

Hayvancılık faaliyetleri tarıma dayalıdır. İlçede küçükbaş ve büyükbaş hayvancılık görülür. Hayvancılık fazla yer kaplamıyor, genelde kırsal kesimlerde görülür.

Nüfus

Diyarbakır'ın en çok nüfus barındıran ilçesidir. Silvan Diyarbakır'ın kırsal nüfusu şehir nüfustan orantılı olan tek ilçesidir. İlçede köyler yol boyunda ve ilçenin orta kesiminde toplanmıştır. 100 km²'ye ortalama 5 köy düşer. İlçede nüfus yoğunluğu 70 kişi/kilometrekare'dir. Ortalama mahalle nüfusu 712'dir. Silvan’ın nüfusu son sayımda 104.807 kişi gösteriyor.

Silvan sosyoyapı bakımından Kurmançlardan^[3] oluşmaktadır.

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1965[4]	42.785	12.158	30.627
1970[5]	52.196	18.592	33.604
1975[6]	68.143	29.599	38.544
1980[7]	82.699	43.624	39.075
1985[8]	90.808	45.825	44.983
1990[9]	109.953	59.865	50.088
2000[10]	116.298	64.136	52.162
2007[11]	87.851	47.105	40.746
2008[12]	86.256	42.736	43.520
2009[13]	84.807	41.484	43.323
2010[14]	84.842	41.451	43.391
2011[15]	85.561	42.694	42.867
2012[16]	86.450	43.676	42.774
2013[17]	86.093	86.093	veri yok
2014[18]	86.633	86.633	veri yok
2015[19]	84.841	84.841	veri yok

Kültür

Kültürel faaliyetler

Her yıl Hicri takvim e göre 1 Mayıs'ta günümüz takvimi 14 mayıs baharın gelişi anlamına gelen seregulan kutlanır. Burada tüm halk piknik yapar konserler olur. Bir de Silvan'daki bir aşirete özgü olmasına rağmen daha sonra tüm Silvan'lıların çoşkuyla kutladığı geleneksel Murat şenlikleri Kumgölü’nde kutlanır.

Meskenleri

Evler genelde siyah taş denilen çok sağlam kesme taşlardan veya modern yapı malzemelerinden yapılmıştır. Damları da betonarmeden yapılmış olup taş dokusuyla uyum güstermiştir. Bazı evlerde ise alt katta yazın serin olan oturma salonları hala revaçtadır. Yeni yapılan binalar artık taş olmaktan çıkmış yeni modern araçlarla yapılıyor. dağ köylerindeki muazzam taş işçiliği birbiriyle adeta yarışırcasına ermeni ustalarının ellerinden çıkan birer sanat eseri gibi bugun bile tüm ihtişamıyla zamana meydan okurcasına dimdik ayakta duruyor. Pencereler genelde geniş ve süslemeler bulunuyor.ova köylerinde haberleşme amaçlı kullanılmak üzere insan gücü ile toprak taşınarak oluşturulan yüksek tepeler tüm havzayı birbirine bağlayarak iletişim sağlayan doğal bir ağ oluşturmuştur

Malabadi Köprüsü

Malabadî Köprüsü

Malabadi Köprüsü Silvan-Bitlis karayolu üzerinde, Silvan'a 18 km. mesafededir. Silvan'dan rahatlıkla ulaşım imkânı vardır. Artuklular döneminde 1147 yılında Timurtaş bin İlgazi bin Artuk tarafından yaptırılmıştır. 7 m. eninde ve 150 m. uzunluğunda bir köprüdür. Yüksekliği, su seviyesinden kilit taşına değin 19 m.'dir. Renkli taşlarla inşa edilmiş, onarımlarla günümüze kadar ulaşmıştır.

Malabadi Köprüsü dünyada taş köprüler içerisinde kemeri en geniş olandır. Köprü, Diyarbakır il sınırları içerisindedir. Kemerin her iki yanında, iç tarafta kervan ve yolcular tarafından, özellikle kışın zorlu günlerinde barınak olarak kullanılan iki oda bulunmaktadır. Köprü nöbetçileri tarafından da kullanılan bu odaları daha önceleri dehlizlerle yolun dipleri ile bağlantılı olduğu, gelen kervanların ayak seslerinin bu dehlizler vasıtası ile daha uzaklarda iken duyulduğu söylenir.

Her biri başka uzunluklarda ve kırık hatlar halinde üç bölümden oluşan köprü, doğu ve batıda hafif eğimlerle yollara bağlanmıştır. Orta bölüm kayalıklar üzerine oturtulmuş bir kitle halindedir. Burada sivri şekilde ve 38.60 m açıklıkta çok büyük bir kemer ile sepet kulpu şeklinde, 3 m açıklıkta küçük bir kemer vardır. Üçüncü bölüm fark edilir derecede birinci kısma paralel bir durum arz eder.

Burada sivri kemerli iki açıklık ve ayrıca yola bağlanan yer yakınında da bir açılık görülür. Böylece köprü, biri çok büyük olmak üzere beş gözlüdür. Köprünün boyu 150 m, eni 7 m, yüksekliği ise alçak su seviyesinden kilit taşına kadar 19 m'dir. köprü renkli taşlarla inşa olunmuştur. Büyük kemerin iki tarafında 4.5-5.3 m ölçüde, iki hafif kemerli odacıklar, büyük kemerin üstü ortasında, gelip geçişin kontrol edildiği 5 m genişlikte kargir bir kapı ve bunun iki tarafında da ayrıca iki kapı vardır. Bunlardan Batman tarafındaki kalmış, diğeri yıkılmıştır. Bunların sol taraflarından birer merdivenle odacıklara inilir. Bu odalar yüksek tavanlı ve tuğla örtülüdür. Pencereleri geniş ve büyüktür.

Malabadi Köprüsü, Silvan-Bitlis yolu üzerindedir. Evliya Çelebi köprüyü şu şekilde tanıtmaktadır: “Köprünün iki tarafında kale kapıları gibi demir kapıları vardır. Bu kapıların içinde, sağ ve solda köprünün temeli beraberliğinde, kemerin altında hanlar vardır ki gelip geçen, sağdan ve soldan geldikleri vakit misafir olurlar. Köprünün kemeri altında birçok odalar vardır. Demir pencereler şahneşinlerine misafirler oturup, kemerin karşı tarafındaki adamlarla kimi sohbet eder, kimi ağ ve oltalarla balık avlarlar. Bu köprünün sağ ve solunda da nice pencereli odalar vardır. Köprünün sağ ve solundaki bütün korkuluklar Nehcivan çeliğindendir. Ama demirci ustası da var kudretini sarf ederek bir türlü sanatlı kafesli korkuluklar yapmış ve doğrusu elinin ustalığını göstermiştir. Doğrusu, üstad mühendis var kuvvetini sarfederek bu köprüde öyle sanatlar göstermiştir ki, bu işçiliği geçmiş mimarlardan hiç birisi göstermemiştir.

Albert Gabriel de köprü içine şöyle demektedir: “Modern statik hesabının olmadığı devirde bu açıklıkta o zaman için böyle bir eser hayranlık ve takdiri muciptir. Ayasofya’nın kubbesi köprünün altına rahatlıkla girer. Balkanlarda, Türkiye’de, Orta Doğu’da bu açıklıkta, bu yaşta köprü yoktur.”

Hasuni Mağaraları

Diyarbakır Silvan ilçesinin 7 km. doğusunda bulunan Hasuni Mağaraları Malabadi Köprüsü ile Hasankeyf yakınındadır. Anadolu’nun en eski mağara yerleşim yerlerinden biri olan Hasuni Mağaraları Prof.Dr.İ.Kılıç Kökten tarafından araştırılmıştır. Aynı zamanda Prof.Dr.Kılıç Kökten Diyarbakır çevresinde 1.161’i yapay, 2.418’i doğal olmak üzere toplam 3.579 mağara ve kaya sığınağını tespit etmiştir.

Hasuni Mağaraları Mezolitik dönemde ilk defa yerleşime sahne olmuş, daha sonra Hıristiyanlığın ilk yıllarında ve Ortaçağda da yerleşim özelliğini sürdürmüştür. Bu mağaraların aralarındaki kayalar düzleştirilerek yollar ve merdivenler yapılmıştır. Ayrıca sarnıçlar, su havuzları, kaya kiliseleri ile atölye gibi yapılarla da burada yaşayanların sosyal yaşamları kolaylaştırılmıştır.

Hasuni Mağaraları Kültür ve Tabiat Varlıkları Kurulunca koruma altına alınmıştır.

Temtemburg Mağaraları

Tem-temburg ilçemize sırt olmuş Albat dağlarını, yaran boşat yolunun sağında ve solunda bulunan üç mağara niteliğinde ve her mağara birer odadan oluşmaktadır. Harbat dağına oyularak oluşturulan mağaraların hangi tarihte yapıldığı ve adının nereden geldiği bilinmemektedir. Mağaralardan büyük olanının içinde yatak niteliğinde iki yükselti vardır. Mağaraların yolları dağa işlenmiş merdivenlerden ibarettir.

Boşat Kalesi

Boşat kalesi Silvan'ın kuzeyinde bulunmaktadır. Birçok tarihi eserlere sahip bir bölgedir. Fars hüedilmiştir. Eski dönemlerde Zindan olarak kullanılmıştır. Az sayıda insanla bile savunulabilir ama fetih edilmesi hükümdarlığı döneminde Boşat kalesinde ilk hükümdarı 1. Ardişir dönemine ait bir figür bulunmaktadır. Ayrıca boşat kalesinin en büyük özelliği dünyada bir eşi ve benzerinin bulunmamasıdır. Tek parça kaya üzerinde inşa zor bir yapıdır.

Kırık Minare

Silvan şehrinin 400-500 metre güneydoğusunda bulunan bu minare Eyyubi'lerden kalmadır. Üç kardeş tarafından yaptırılan bu minare 5 katlıdır. Eskiden rasathane olarak ta kullanılmıştır. Ayrıca eskiden kilise çanının bulunduğu yermiş. Kırık Minare denilmesinin nedeni, söylentilere göre beş kattan daha fazla olduğu ve yıkıldığıdır. Fakat şu anki son katının restorasyon yapılmasından dolayı kırık olduğu anlaşılmamaktadır.

Aslanlı Burç

Kare planlı burcun ön yüzündeki kitabenin üzerinde; bir gül bezeğinin iki kenarında karşılıklı duran aslan kabartmaları yer almaktadır. Kitabeyi Eyyubi sultanlarından Melik Evhad Eyyub tarafından yaptırılmıştır.

Eğitim durumu

İlçede 5 lise ve 13 ilköğretim okulu vardı son yıllarda kurulan Anadolu ve Anadolu öğretmen lisesi ile lise sayısı 7'ye çıktı. İlçe'de 3 tane anaokulu, 3 tane de dershane bulunmaktadır . Ayrıca bir de özel kolej bulunmaktadır. ÖSS de başarı oranı %5,5 tir. Okul Öncesi Eğitimde Okullaşma Oranı %18, İlköğretimde Okullaşma Oranı %96, Ortaöğretimde Okullaşma Oranı %50, Mesleki ve Teknik Liseler Okullaşma Oranı %4 dür. Okur Yazar Oranı %79.57 (Türkiye %87,3) (erkek %87, Türkiye %94), (Kadın %77, Türkiye %81)'dir. Ortalama Sınıf Mevcudu İlköğretimde 51 (Türkiye 38), ortaöğretimde 47 (Türkiye 32)'dir.

Yerel yönetim

Eylül 2016'da, "PKK-KCK'ya yardım ve destek verdiği gerekçesiyle 23 Ağustos 2015 tarihinde tutuklanan ve daha sonra 17 Mart 2016 tarihinde tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılan belediye başkanı Yüksel Bodakçı'nın yerine 1 Eylül 2016 tarihinde yürürlüğe giren 674 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca kaymakam Murat Kütük kayyum olarak atandı.^[20]

Kaynakça

1. http://www.silvan.gov.tr/
2. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFChtx0E. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
3. Reşat Kasaba, The Cambridge History of Turkey: Volume 4, Turkey in the Modern World, Cambridge University Press, 2008, ISBN 978-0-521-62096-3, p. 348.
4. "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bspcwo4i. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
5. "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btn5e8FH. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
6. "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtpW1bfX. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
7. "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtuT28O2. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
8. "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwRAdKB. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
9. "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bty7e8lV. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
10. "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu09tmgZ. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
11. "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu1pKmDk. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
12. "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3bopEm. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
13. "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCoeH30. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
14. "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEttNh9. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
15. "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGlw18W. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
16. "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxV4kqL. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
17. "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUmL9Bi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
18. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFChtx0E. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
19. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
20. "28 belediyeye kayyum atandı" Birgün. 11 Eylül 2016. En son 11 Eylül 2016 tarihinde erişildi.

Dış bağlantılar

• Silvan Belediyesi resmî sitesi
• Silvan Kaymakamlığı Resmi Sitesi