Takvîmü't-Tevârîh
Takvîmü't-Tevârîh (Osmanlı Türkçesi: تقويم التواريخ - "Tarihlerin takvimi" anlamına gelir) veya Takvim üt tevarih-i Katip Çelebi, Katip Çelebi tarafından yazılmış, yaratılıştan kitabın yazıldığı tarih olan 1648'e kadar olmuş olayların listesini içeren eserdir.
Takvîmü't-Tevârîh, Katip Çelebi'nin ikinci eseridir. Çelebi, eseri önce Farsça yazdığını, sonra girişi ve bazı eklemeleri Türkçeye çevirdiğini belırtmiştir. Kitap, Adem'in yaratılışı ile başlar (yazar bu olayın hicretten önce 6216 yılında olduğu belirtir). Kitaptaki tablolar arasında Ramazan aylarının başlagıç ve bitiş tarihleri, tarihin başlıca hanedanlarının isimleri ve tarihleri, Osmanlı İmparatorluğu'nda IV. Murad'a kadar padişah, sadrazam ve diğer devlet büyüklerinin ad ve tarihleri bulunmaktadır.[1]
Takvîmü't-Tevârîh, ilk defa İbrahim Müteferrika tarafından 1733'te basılmıştır, kitabın başına yazarın hayatı da eklenmiştir. Eserin ilk yazılmasından sonra başkaları tarafından geliştirilmiştir. Mehmed Şeyhi 1649-1731 yılları arası, İbrahim Müteferrika 1733 yılına kadar ve Ali Suavi 1734'den 1812'ye kadar birer bölüm yazmışlardır.[2]
Takvîmü't-Tevârîh'in nüshalarının bir kısmı Avrupa'ya ulaşmış ve çevirileri yapılmıştır. Dresden kütüphanesinde bulunan bir örneği Koehler tarafından kopyalanmış ve ona bir Latince çeviri ve bir yorum bölümü eklenmiştir. Johann Jakob Reiske, Abu el Fida'nın Muhtasir Tarik Al Başar adlı eserinin çevirisine (Laypzig, 1768) Takvîmü't-Tevârîh'in tablolarını da eklemiştir. Katip Çelebi'nin tarih tabloları Rinaldo Carli tarafından "Cronologia historica..." olarak İtalyancaya çevrilmiş ve 1697'de Venedik'te yayımlanmıştır. Antoine Galland da Fransızca bir çeviri yapmıştır.[3][4]
Kaynakça
- ↑ Stanford J. Shaw (1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Empire of the Gazis: The Rise and Decline of the Ottoman Empire, 1280-1808. Cambridge University Press. s. 286. http://books.google.com/books?id=Xd422lS6ezgC.
- ↑ Hatice Oruç. "TARİH-İ BOSNA". http://www.ankara.edu.tr/kutuphane/TarihArastirmalari/TarihArastirmalari_2002_c20_s32/11_hatice_oruc.pdf. Erişim tarihi: 29 Ocak 2009.
- ↑ Joseph Fr Michaud, Louis Gabriel Michaud (1987). Biographie universelle, ancienne et moderne, ou Histoire, par ordre alphabétique, de la vie publique et privée de tous les hommes qui se sont fait remarquer par leurs écrits, leurs actions, leurs talents, leurs vertus ou leurs crimes. chez Michaud frères. s. 287. http://books.google.com/books?id=AK8FAAAAQAAJ&pg=PA288&lpg=PA288&dq=biblioth%C3%A8que+historique+de+Struvius&source=bl&ots=_hh0tkwTEO&sig=TS9zikdIrPNoM2ZKx4qFnrozFfc&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=5&ct=result#PPA287,M1.
- ↑ Martijn Theodoor Houtsma (1987). E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936. BRILL. s. 205. http://books.google.com/books?id=xd5VonTOppMC&pg=PA205&lpg=PA205&dq=Carli+dragoman&source=web&ots=gJmrMrAruy&sig=91bSmviqkiJOTySM43Z1quAHciA&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=10&ct=result.