Tenrekgiller
 | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Küçük kirpi tenreği (Echinops telfairi) | ||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||
| ||||||||||||
| | ||||||||||||
| ||||||||||||
Tenrekgiller (Tenrecidae) Madagaskar'da ve Afrika'nın orta kısmında yaşayan bir memeli familyası. Familyanın üyeleri dış görünüşleri ile birbirinden farklıdır. Örneğin kirpi, sivrifare veya su samuruna benzeyenleri vardır. Uzun zaman Böcekçillere ait oldukları kabul edilmiş ama molekülergenetik araştırmalardan sonra bugün ayrı bir familyaya koyulmuşlardır. Altın köstebek (Chrysochloridae) familyası ile birlikte Tenreksiler (Afrosoricida) takımını oluştururlar.
Özellikleri
Birbirinden çok farklı yaşam alanlarını feth etmiş olan Tenrekler vucut ölçüleri açısından da gayet farklıdır. Uzunlukları 4 cm - 40 cm arası, ve ağırlıkları 5 gram ile 2,4 kg arası değişir. Kuyruk bazı türlerde çok kısa diğerlerinde ise vucut uzunlukları kadardır. Renkleri gri, kahverengi veya siyahımsı olur. Kirpi tenrekleri (Tenrecinae) cinsine ait iki türün üst ve yan tarafında bulunan dikenleri ile Kirpilere benzerliği çok şaşırtıcıdır. Aynı Kirpilerde olduğu gibi tehdit anında dikenli top şekline girip korunurlar.
Ayaklarında daima beş parmakları vardır. Kafatasları uzun ve yassı olur. Kulaklar büyük, gözler ise küçük olur.
Yayılım ve yaşam alanı
Türlerin çoğu Madagaskar ve daha küçük olan komşu adalarda endemiktir, sadece Potamogalinae alt ailesine ait olanlar batı ve orta Afrika'da (Gine ve Kongo'dan Angola ve Zambiyaya kadar) bulunur. Yaşam alanlarında çok sayıda birey bulunurken öncelikle ormanlarda görülürler. Bazen çalılık alanlar ve hatta yarı çöllerde de bulunurlar
Yaşam şekli ve beslenme
Tenrekler genelde yerde yaşar, ama ara sıra ağaçlara tırmanan birkaç türlerde vardır. Samur sivrifaresi ve Su tenrekleri gibi bazı türler suda yaşar. Bazı Pirinç tenrekleri kısmen yeraltında yaşarlar. Tenrekler daima gece aktif olur ve yalnız yaşarlar. Gündüzleri kendi kazdıkları bir deliğin içinde uyurlar.
Tenrekler genelde böcek ile beslenir, Solucan ve bazı diğer omurgasız hayvanlarıda yerler. Suda yaşayan türler yengeç gibi sucul eklembacaklılar ile de beslenir. Bazıları küçük omurgalıları da avlar veya leş yer. Seyrek olarak meyve gibi bitkisel gıda da alırlar.
Sınıflandırma
Dış sınıflandırma
Tenrekgiller birçok benzerliklerinden dolayı uzun zaman Böcekçillere mensub sayılmış ve ancak molekülergenetik araştırmalardan sonra bunlarla akrabalıkları olmadığı ortaya çıkarılıp Afrotheria üst takımına koyulmuştur. Afrotheria, Afrika kıtasının diğer kıtalardan kopuk olduğu bir dönemde diğer memelilerden uzun süre ayrı kalmış ve gelişmiş olan bir memeli grubudur. Tenreklerin en yakın akrabası, yine uzun süre Böcekçil sanılan diğer bir tür olan Altın köstebek'tir. Tenrekgiller, Altın köstebek familyası ile birlikte Tenreksiler (Afrosoricida) takımını oluşturur.
İç sınıflandırma
Tenrekgiller 4 alt familyaya bölünür:
- Kirpi tenrekleri (Tenrecinae) Familyanın en büyük temsilcileridir. Dikenleri ile Kirpilere benzerler.
- Büyük tenrek (Tenrec ecaudatus)
- Çizgili tenrekler (Hemicentetes), 2 tür
- Büyük kirpi tenreği (Setifer setosus)
- Küçük kirpi tenreği (Echinops telfairi)
- Pirinç tenrekleri (Oryzorictinae) Görünüşleri ile Sivrifareler'e benzerler.
- Oryzorictes, 2 tür
- Küçük tenrekler (Microgale), yaklaşık 20 tür
- Su tenrekleri (Limnogale mergulus)
- Yer tenreği (Geogale aurita)
- Samur sivrifareleri (Potamogalinae) Su samuruna benzerler..
- Büyük samur sivrifaresi (Potamogale velox)
- Küçük samur sivrifareleri (Micropotamogale), 2 tür
Kitaplar
- Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. The Johns Hopkins University Press, Baltimore 1999, ISBN 0-8018-5789-9.
- Don E. Wilson, DeeAnn M. Reeder (Hrsg.): Mammal Species of the World. 3. Ausgabe. The Johns Hopkins University Press, Baltimore 2005, ISBN 0-8018-8221-4.
- Christophe Douady et al.: Molecular Evidence for the Monophyly of Tenrecidae (Mammalia) and the Timing of the Colonization of Madagascar by Malagasy Tenrecs. In: Molecular Phylogenetics and Evolution Vol. 22 (2002) S. 357–363 PDF