Three Saints Koyu

Three Saints Koyu'ndaki Şelihov'un 1784 yılında kurulan yerleşimi ve ticaret karakolu. Sitkalidak Adası'nın karşındadır ve ikisinin arasında Sitkalidak boğazı yer alır. Gavriil Sarıçev'in Atlas'ında (1802) bulunan litograf, Alaska and Polar Regions Archives, Rasmuson Library, University of Alaska, Fairbanks.

Three Saints Koyu[1] (Supikçe Sun’alleq, İngilizce: Three Saints Bay, Rusça Бухта Трёх Святителей Buhta Tryoh Svyatiteley), Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinde Kodiak Adası'nın güneydoğu kıyılarında Eskimo halkı Supiklerin topraklarında bulunan ve 14 km uzunluğunda olan koy (inlet). Koyun güneyinde Sitkalidak adası bulunur ve ikisi birbirinden Sitkalidak Boğazı ile ayrılır. Burası, 1784 yılında Grigoriy Şelihov önderliğindeki Rus kürk tüccarları ve yerleşimcileri olan promışlenniklerin Alaska'da kurmuş olduğu ilk yerleşim yeridir. Bu yerleşim kalıntılarının bulunduğu alan günümüzde Three Saints Bay Site (KOD-083) arkeolojik sitidir.

57°8′57″N 153°29′17″W

Adlandırma

İngilizce Three Saints («Üç Aziz[ler]») adı Rusça Трёх Святителей adının harfiyen çevirisisidir ve Şelihov'un bayrak gemisinin adına ithafendir. Geminin adı önce Гавань Трёх Святителей (Three Saints Harbor) limanına verilmiş, sonraki yıllarda bu liman yok olsa bile bulunduğu koyun adı olarak kullanılmaya devam etmiştir. Geminin «Üç Aziz[ler]» anlamına gelen adı Ortodoks hristiyanlıktaki Three Holy Hierarchs (Rus. Собор трёх святителей) adı verilen üç aziz hiyerarşisine dayanır[2].

Lyahik Koyu (Rus. Zaliv Lyakhik İng Lyakhik Bay) adı kaptan Tebenkov tarafından 1852 yılında kullanılmıştır[3]. "Aleutça" adı Liakik[4] olup, muhtemelen liak (Kanada kazı) kelimesinden gelir[5][6]. Ruslar hem Aleutları hem de Supikleri "Aleut" ortak adıyla anmışlardır ve bunun "Alutiiq" versiyonu günümüzde İngilizcede Supikler ve dilleri için kullanılmaktadır. Supikçede Kanada kazına lagiq adı verilir.

Tarih

Rusya İmparatorluğu adına keşif gezisine çıkan Vitus Bering ile Aleksey Çirikov'un 1741 yılında Aleut Adaları'nın Rusya'ya en yakın kısmı olan Komandor Adaları'nı keşfetmeleriyle birlikte Rus Amerikası ([1733 -] 1741 - 1867) dönemi başlamış oldu. Batıdaki Aleut Adalarından doğuya uzanan Rusların Supik topraklarına 1762-63, 1776 ve 1779-1780 yıllarında düzenledikleri üç keşif seferinde yerli Supiklerden direniş görmüş, Supik savaşçılar Şelihov'un dört gemisini yıkmışlardı. Yerlilerle yüzleşmek ve bu direnişin intikamını almak isteyen Şelihov'un bizzat kendisinin tutmuş olduğu kayıtlara göre, 130 Rus ve Sibirya yerlisi, Fox Adaları'ndan getirdiği Qawalangin kabilesinden 12 Aleut ile tercüman olarak kulandığı ve adı Qaspeq[7] (ya da Kashpak[8]; harfiyen anlamı «qaspeq») olan Kodiak Supiği (Alutiiq[7] / Aleut[8]) köle ile birlikte 1784 yazında Kodiak Adasının güneydoğusuna gemilerini yanaştırır. Yanaştığı bu kıyıda Rusların Alaska'daki ilk limanı olan Гавань Трёх Святителей (Gavan’ Tryoh Svyatiteley, İng. Three Saints Harbor) limanını kurar. Aynı zamanda ilk yerleşimleri olan bu liman daha sonra ilk Rus ticaret karakolu olarak da kullanılmıştır. Yerleşimi kuran Şelihov, yerli Supiklerden intikam almak ve Rus otoritesini kabul ettirmek için koyun karşısında bulunan Sitkalidak adasının orta güney ucunda korunaklı bir sığınak olan Awa’uq kayalığına sığınan 4000 kadar Supiğin üzerine savaş topu ve misket tüfekleri ile ateş emri verir ve yüzlercesini vahşice katleder, kurtulan yetişkin erkeklerin büyük bir kısmını sonradan idam ettirir, her adamına Supik kabile reislerinin ve iyi avcıların çocuklarını köle ve rehine olarak verir. Awa’uq Katliamı olarak bilinen bu saldırı, Supik tarihinin en karanlık döneminin başlangıcıdır. Ruslar sonraki yıllarda da yerli Supiklere karşı terör saltanatı (reign of terror) sürdürmüştür[7].

Yerleşim 1792 yılında bir deprem ve tsunami tarafından tahrip olduğundan, yerleşimcileri için daha sonra Saint Peter Koyu'nda Pavlovskaya adıyla yeniden bir yerleşim kurulmuştur ve bu yeni yerleşim bügünkü Kodiak şehridir.

Sit

Alaska'daki ilk Rus yerlişiminin bulunduğu Three Saints Harbor Site (KOD-083) arkeolojik siti 1-1,5 m kalınlığında ve dik sahil sırtı üzerindedir[9]. Three Saints Harbor arkeolojik siti 1978 yılında National Historic Landmark olarak kabul edilmiştir[10].

Kaynakça

  1. ↑ AnaBritannica (yıl: 1986, cilt: 1, sayfa: 313 madde: Alaska)
  2. ↑ Petroff, 1893, p. 32.
  3. ↑ 1852, map 23.
  4. ↑ Baker, 1906, p. 625.
  5. ↑ Geoghegan, R.H. Notes. He proposes it as a dual form, meaning "pair of geese".
  6. ↑ Three Saints Bay. Geographic Names Information System, U.S. Geological Survey
  7. 1 2 3 Ben Fitzhugh (2003), The Evolution of Complex Hunter-Gatherers: archaeological evidence from the North Pacific, Kluwer Academic/Plenum Publishers, New York, 2003
  8. 1 2 John Enders (1992), Archaeologist May Have Found Site Of Alaska Massacre, The Seattle Times, Sunday, August 16, 1992
  9. ↑ Ian Hutchinson & Aron L. Crowell, Great Earthquakes and Tsunamis at the Alaska Subduction Zone: Geoarchaeological Evidence of Recurrence and Extent
  10. ↑ "Three Saints Bay Site". National Historic Landmark summary listing. National Park Service. http://tps.cr.nps.gov/nhl/detail.cfm?ResourceId=1298&ResourceType=Site. Erişim tarihi: 2008-01-04.

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 7/5/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.