Yerköy

Koordinatlar: 39°37′N, 34°28′E

Yerköy
—  İlçe  —
Yozgat'ın Türkiye'deki yeri
Koordinatlar: 39°37′K 34°28′D / 39.617°K 34.467°D
Ülke	Türkiye
İl	Yozgat
Coğrafi bölge	İç Anadolu Bölgesi
Yönetim
- Kaymakam	Nevzat Şengök
- Belediye başkanı	Mehmet Ağaoğlu (AK Parti)
Yüzölçümü [1]
- Toplam	1.265 km^2 (488,4 mi^2)
Rakım	768 m (2.520 ft)
Nüfus (2015)[2]
- Toplam	36,507
- Kır	8,072
- Şehir	28,435
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
Posta kodu	66900
İl alan kodu	354
İl plaka kodu	66
İnternet sitesi: Belediye

Yerköy, Yozgat ilinin güneybatısında yer alan Kırşehir, Kırıkkale ve Çorum’a sınırı olan, il merkezine 39 km uzaklıktaki ilçedir.

Deniz seviyesinden 774 m yükseklikte bulunan Yerköy'ün nüfusu 38.925'dir. 1.245 km² yüzölçümüne sahip ilçenin 1 Salmanlı Bucağı ve Saray ve Sekili olmak üzere 2 belde belediyesi ve 58 köyü vardır. Karasal iklimin görüldüğü ilçenin büyük bir kısmı bozkır'dır. Akarsu kenarları ise genelde ağaçlıktır.

Osmanlı döneminde ufak bir köy olan Yerköy, cumhuriyet döneminde Ankara Kayseri demiryolu hattının hizmete açılmasından sonra gelişmeye başladı. 1935'te bucak olan yerköy 1945 yılında Yozgat'ın ilçesi oldu.

İlçe halkının büyük bir kısmı geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlar. Buğday, arpa, nohut, ayçiçeği, şeker pancarı, patates, soğan, elma, kavun ve karpuz yetiştirilen ürünlerin başında gelmektedir. Küçük ve büyükbaş hayvancılığı hem mera hayvancılığı hem de besi hayvancılığı şeklinde yapılmaktadır. Ayrıca ilçede çeşitli sanayi tesisleri de bulunmaktadır.

Konumu

İl topraklarının batısında yer alan ilçenin, doğusunda; Yozgat, ilçe güneydoğusunda; şefaatli, güneybatısında; Kırşehir-Çiçekdağı, batısında; Kırıkkale, kuzeyinde ise Çorum-Sungurlu yer almaktadır.

Nüfus

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1965[3]	34.656	11.962	22.694
1970[4]	41.489	18.208	23.281
1975[5]	43.125	19.927	23.198
1980[6]	44.979	21.026	23.953
1985[7]	49.256	26.062	23.194
1990[8]	48.462	26.248	22.214
2000[9]	48.889	32.228	16.661
2007[10]	42.219	31.197	11.022
2008[11]	40.733	30.335	10.398
2009[12]	40.246	30.231	10.015
2010[13]	39.624	30.092	9.532
2011[14]	39.272	29.984	9.288
2012[15]	38.687	29.571	9.116
2013[16]	37.915	29.042	8.873
2014[17]	37.247	28.802	8.445
2015[18]	36.507	28.435	8.072

Coğrafya

İlçedeki geniş düzlükler ve aşınmış tepeler, yer şekillerinin genel hatlarını oluşturmaktadır. Arazinin büyük bir kısmını, Delice Irmağının taşıdığı alüvyonlarla üzerini örttüğü Yerköy Ovası kaplamakta olup, doğu ve güneyden Çiçekdağı ve Orta Dağı ile, diğer kenarlarda da aşınmış tepeler kuşatılmıştır. En önemli akarsuyu Karanlıkdere vadisinden sonra ilçe sınırlarına giren Delice Irmağıdır. Suları yazın azalıp, baharda kabaran Delice Irmak, ilçedeki küçük dere ve çayları da toplayarak, Sekili sınırlarında Ankara-Yozgat karayolunu keserek, ilçe ve il topraklarını terk eder.

Karasal iklimin egemen olduğu ilçede yazlar; sıcak ve kurak, kışlar; soğuk ve sert geçmekte, yıllık yağış tutarının büyük bir bölümü ilk ve sonbaharda düşmektedir.

Deniz seviyesinden yüksekliği az olduğu için yaz sıcaklığı merkez ilçe ve çevresine göre daha yüksektir. Bozkırların yaygın olduğu ilçede orman örtüsü yok denecek kadar azdır. (% 4.81)Orman örtüsü olarak ilçenin kuzeybatısında yer alan Salmanlı nahiyesi köylerini kapsayan ,Aygar dağı üzerinde Prestep meşe ormanlarından oluşan baltalık ormanlar vardır. Tepeler çıplaktır ve Delice Irmak boylarında Karanlıkdere vadisinde olduğu gibi, söğüt, kavak ve meyve ağaçları bulunmaktadır.

Ayrıca bağlı olduğu il olan Yozgata 37 km uzaklıktadır .

Ekonomi

Yerköy doğudan başlayıp batıya doğru uzanan 60 kilometre mesafeye sahip Delice Irmağı ve bu ırmağa çeşitli yerlerden karışan dere yatakları ile bir ova kentidir. Delice Irmağı ve bu ırmağa karışan dere yatakları kenarlarında yaklaşık olarak sulanabilir 85.000 dekar tarım arazisi mevcuttur. Bu sulu tarım arazisinde daha çok hububat, şeker pancarı, kuru soğan, ay çiçeği, kuru fasulye ve çeşitli sebzeler ekilmektedir. Kısacası Yerköy'ün ekonomik yaşantısı tabii yapısına uygun bir gelişme göstermiştir

Mera ve besi hayvancılığının geliştiği Yerköyde sanayii kuruşları da yer almaktadır. Yerköy-Saray'da Yibitaş Çimento, Yem, Kraft Torba Fabrikaları ile Gen-Taş Tuğla Fabrikaları, un fabrikaları ve Yibitaş Entegre Tesisleri başlıca büyük ölçekli sanayii işletmeleridir. Ayrıca 2007 yılında Çanakkale Seramik Fabrikası açılarak ilçe ekonomisine büyük katkıda bulunmuştur.

Son zamanlarda gelişen sanayileşme faaliyetleri Yerköy'ün ekonomisine büyük ölçüde katkıda bulunmuştur. Organize Sanayiide çalışan yaklaşık 2000 kişi ve bu sanayide üretilen malların çoğu Yerköy Pazarını yakından etkilemiştir.

Ayrıca, ilçenin Harkaşan Mevkiinde kurulan ve alt yapısı tamamlanan "Yozgat Organize Sanayi Bölgesi" de il ve ilçe ekonomisine büyük bir canlılık kazandırmaktadır.

Yerköy'de genel olarak entansif dediğimiz tarımda mekanizasyona ağırlık veren bir çiftçilik yapılmaktadır. Yerköy'ün arazi varlığı toplam nüfusa oranlandığında kişi başına ortalama 20 dekar kültür arazisi düşmektedir. Özellikle ilçe merkezi ile Delice Köyü'nde yaygın olan sebzecilik ilçe ekonomisinde hatırı sayılır bir yere sahiptir. Başta biber, domates, taze fasulye, salatalık, ıspanak, lahana, marul, turp, patates, pırasa, yeşil soğan olmak üzere yaklaşık 312 hektarlık bir alanda sebze üretimi yapılmaktadır.

Yerköy'de meyvecilik ve bağcılık arzu edilen bir seviyede değildir. Bunda en önemli faktör ilkbaharda gece donlarının olumsuz etkisi ile pazarlamanın yeterince yapılamamasıdır. Bağcılıkta yapılan demostrasyonlarda yüksek bağcılık teşvik edilmiş ve Yerköy'e uyum sağlayan üzüm çeşitleri getirilmiştir.

İş ve çalışma hayatı açısından bakıldğında ilçe nüfusunun %70'inin tarımla uğraştığı görülür. Diğer bir ifadeyle halkın temel geçim kaynağı tarımdır. Geriye kalan nüfus ise ticaret ve küçük el sanatları içerisinde 1'i çimento, 2'si yem, 1'i kraft torba, 2'si tuğla, 1'i konfeksiyon, 4'ü un, 1'i biriket ve 1'i ise ayçiçeği yağ fabrikası olmak üzere toplam 13 fabrika bulunmaktadır. Bu fabrikalarda çalışan işçilerin büyük bir kısmı daimi ise de geçici olarak çalışan işçi sayısı da hayli kabarıktır. Tüm yurdumuzda olduğu gibi işsizlik Yerköy'ün de temel problemlerinden biri olmaya devam etmektedir

Yerköy'de halen 6 Banka şubesi faaliyet halindedir;

• Ziraat Bankası
• Halk Bankası
• Akbank (Atm)
• Vakıflar Bankası
• İş Bankası
• Yapı Kredi Bankası

Tarım alet ve makinası olarak Yerköy'de 9 adet selektör, 1780 adet traktör, 1314 traktör pulluğu, 4 adet hayvan pulluğu, 1136 adet kültivatör, 803 adet ot tırmığı, 300 adet biçer döver, 712 gübre dağıtıcısı, 360 adet holder, 1369 adet tarım arabası, 896 adet mibzer, 1136 adet kültivatör, 9 adet yem kırma makinası ve 8 adet pancar sökme makinası var olduğu tespit edilmiştir.

Sosyal Yapı

İlçe merkezindeki konutların takriben %10'ı yapı tekniğine ve sağlık koşullarına uygun olmayıp kerpiç ve briketten yapılmıştır. Genellikle 5 katlı olarak inşa edilmiştir. Fakat bazı mahallelerde ise yapı tekniğine çok önem verilmiştir 8 9 katlı binalar vardır, son derece mimari estetiğe sahip binalar mevcuttur. (100.Yıl mahallesi, Yeni Mahalle, 60 Evler mahallesi, Ayanoğlu Mahallesi, Hüyük Mahallesi, Selçuk Mahallesi, Gençoğlu Mahallesi, Ali Vehbi Pandır Mahallesi) Halkın büyük bir kısmının dar gelirli olması ve köyden kente göçün her geçen gün daha da artması, kooperatifleşme sürecine hız kazandırmıştır. Halen Yerköy'de faaliyette bulunan 40 civarında konut yapı kooperatifi olduğu tespit edilmiştir.

Ailede güç ve otorite babaya aittir. Diğer bir ifadeyle ata erkil aile tipi daha uygundur. Yerköy'ün boş vakitlerin değerlendirileceği ve hoş zaman geçirileceği sosyal tesis olarak spor sahaları mevcuttur . Kahvehaneler ve internet cafeler dışında sosyal yaşam belli bir saatten sonra hareketliliğini kaybetmektedir. Televizyon adeta evde ve kahvehanelerde Yerköy halkının vazgeçilmez bilgi edinme ve eğlenme vasıtasıdır. Yerköyde 1 adet sinema mevcut ise de gösterimde değildir. Bugüne kadar yılın özel günlerinde Yerköyde panayır veya fuar kurulmuştur.

Yerköy'de 15 gün arayla Yerköy'ün Sesi adlı ve bir de Yerköy gazetesiadlı mahalli 2 gazete çıkarılmaktadır. Diğer taraftan Yerköy'deki okulların ve halkın kitap ve kırtasiye ihtiyacını karşılayan 11'in üzerinde işyeri (Kitapçı-Kırtasiyeci) mevcuttur. 1990 yılında hizmete açılan Halk Kütüphanesi 6266 adet kitabıyla Yerköy'ün kültürel kalkınmasına katkıda bulunmaktadır.

Yerköy'de bütün televizyon kanalları normal bir şekilde izlenmektedir. Ayrıca şu anda yayın yapan 2 adet mahalli radyo bulunmaktadır.

Yerköy'deki düğünler de muhteşem olur. Yöre halkında halay çekmek genetiksel bir özelliktir.

Kaynakça

1. 11/11
2. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDgNNcu. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
3. "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtmZi0kG. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
4. "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtoDtHKg. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
5. "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtuDkiZE. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
6. "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btv5KPjM. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
7. "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtxCakMv. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
8. "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtyunkJj. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
9. "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu16xAvn. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
10. "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3Bnh3b. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
11. "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCM2leG. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
12. "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEQ9pjU. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
13. "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuG44FxE. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
14. "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuHGqd7x. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
15. "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZyVjgnc. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
16. "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPVUa3RB. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
17. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDgNNcu. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
18. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 

Dış bağlantılar

• Yerköy Kaymakamlığı
• Yerköy Belediyesi
• Yerköy Gazetesi

* Yerköy Haber

• Yerköy Çağan Spor Giyim
• Yerköy Giyim mağzası