Şelomtzion

"Promptuarii Iconum Insigniorum "

Antik İsrail İsrailoğulları İsrailoğulları Reuben • Şimon • Yehuda • İssakar • Zevulun • Dan • Naftali • Gad • Aşer • Benyamin • Levi • Yosef Menaşe • Efraim Kabileler Yöresel:Reuben • Şimon • Yehuda • İssakar • Zebulun • Dan • Naftali • Gad • Aşer • Benyamin • Menaşe¹ • Efraim¹ Geleneksel:Reuben • Şimon • Yehuda • İssakar • Zebulun • Dan • Naftali • Gad • Aşer • Benyamin • Yosef² • Levi² On İki İsrail Kabilesi • Kayıp On Kabile ¹Sadece Yöresel kabilelere mahsus ²Sadece Geleneksel kabilelere mahsus Devletler Birinci İsrail Krallığı • İkinci İsrail Krallığı • Yehuda Krallığı • İsrail Hasmonean (Haşmonayim) Krallığı • Bar Kohba'nın İsrail Devleti Krallar Şaul • İşboşet • David • Şlomo I. Yarovam • Nadav • Baaşa • Elah • Zimri • Omri • Ahav • Ahaziya • Yoram • Yehu • Yehoahaz • Yoaş • II. Yarovam • Zekeriya • Şallum • Menahem • Pekahya • Pekah • Hoşea Rehav'am • Aviyam • Asa • Yehoşafat • Yehoram • Ahazya • Atalya* • Yoaş • Amatzya • Uziyahu • Yotam • Ahaz • Hezekiya • Menaşe • Amon • Yoşiyahu • Yehoahaz • Yehoyakim • Yehoyakin • Sıdkiya Şimon HaTarsi • Yohanan Girhan • Aristobulus I • Aleksander Yanay • Şelomtzion* • Girhan II • Aristobulus II • Matatyahu Antigonus II • Aristobulus III Şimon Bar Kohba *Kraliçe Savaşlar Birinci Yahudi-Roma savaşı • Kitos Savaşı • Bar Kohba İsyanı Gallus'a karşı savaş • Herakleios'a karşı ayaklanma • Haşmonayim ayaklanması Asurluların Kudüs kuşatması (M.Ö. 721) • Kudüs kuşatması (70) Diğer Masada • Yahudiye Kudüs Tapınağı • Ağlama Duvarı • Siloam Havuzu • Hezekiya Tüneli Babil Sürgünü Yeşu • On iki casus • Josephus Flavius • Makkabiler (Matatyahu, Yehuda, Yonatan, Şimon) Kudüs zaman çizelgesi Musevilik  Yahudilik Portali

Salome Aleksandra, Kudüslü Aleksandra veya Şelomtzion (İbranice: שְׁלוֹמְצִיּוֹן אלכסנדרה) (MÖ 139 - MÖ 67) Haşmonayim Krallığında iktidarda olan tek kraliçeydi. Kayınpederi Yohanan Hurkanus vasiyetinde eşini hükümdar seçmesine rağmen eşi I. Aristobulus buna izin vermedi. Ayrıca Yehuda Krallığı'nda Atalya kraliçelik yapıp ülkeyi yönetmişti. Önce I. Aristobulus'un, ardından Aleksander Yanay'ın eşi olan Şelomtzion^[1] bağımsız krallığın son hükümdarıydı.

Aile

Soyağacı Josephus tarafından aktarılmamıştır. Rabinik kaynaklar, Bilge Şimon ben Şetah ile kardeş olduklarını belirtir.^[2] Eğer bu mecazi anlamda değil de gerçek ise Şelomtzion, haham Setah Bar Yosey'in kızı ve Yosey Bar Yohanan'ın torunudur.^[3] Salome Aleksandra'nın Aleksander Yanay'dan olan en büyük oğlu II. Hurkanus, genç kardeşi II. Aristobulus'a karşı başrahiplik için MÖ 60'ta savaştı. II. Hurkanus, Nebatiler kralı III. Aretas'ın desteğiyle başarılı oldu; aralarında Scaurus'un da bulunduğu Roma yetkililerine rüşvet verip kardeşini yenen Pompey'in desteğini kazandı ve kardeşini Roma'ya göndertti.^[4]

Evlilikleri

I. Aristobulus MÖ 103'te öldüğünde, hapiste olan kardeşi Aleksander Yanay, Şelomtzion tarafından serbest bırakıldı. Josephus'un anlattığına göre Aleksander'ın tahta geçişinden kısa bir süre sonra Şelomtzion ile evlendi.^[5] Kralın Farisilere karşı olan saldırgan tavrı, Şelomtzion'un siyasette bu aşamada fazla aktif olmadığını göstermektedir.

İktidara geliş

Ragaba öncesindeki Yanay kampında Şelomtzion hükümetin dizginlerini eline aldı (MÖ 76 veya 75) ve kuşatmayı sekteye uğratmamak için kalenin düşüşüne kadar kralın ölümünü gizli tuttu. Aleksander'in ölümü sırasında krallıkta can sıkan iç karışıklığı bir süre dindirmeyi başardı; bütün bunları barışçıl yolla, Yahudi devletinin dış politikasına zarar vermeden becerdi. Aleksander zamanında ızdırap çeken Farisilerin desteğini alarak tahta geçti.

Siyasi becerisi

Salome Alexandra hakimiyetinde Haşmonayim Krallığı'nın en geniş sınırları.

Farisi partisinin lideri ve Şelomtzion'un erkek kardeşi olduğu söylenen Şimon ben Şetah'ın palasına sıkça yapılan ziyaretler, Aleksander iktidarının başlarında, Aleksander Farisilerle olan ilişkisini açıkça bozmadan evvel gerçekleşmiş olmalıdır. Şelomtzion, kocasının bu sekte zalimce davranmasını engelleyebilmiş gözükmemektedir. Yinede bu kraliyet çiftinin ilişkisi samimiyet içinde son buldu; Aleksander ölüm döşeğinde hükümeti çocuklarının yerine eşine bıraktı.

Gizli mekanlarını bilen Şelomtzion'un bir sonraki çabası, Farisilerle açık görüşmelere başlamak oldu. Siyaset geleceğinde kendilerine garanti verilen Farisiler Aleksander'in cenazesini kraliyete teslim etti. Bu aşamada, hayata küskün halkın cenazede ölüye hakaret edilmesini engellemek için elinden geleni yaptı; eğer hakaretler gerçekleşmiş olsaydı Haşmonayim hanedanlığı için tehlikeli sonuçlar doğuracaktı.

Sanhedrin'in tekrar kurulması

Aleksander altında zulüm gören Farisiler, bu zamanda hoşgörülen cemaat ve hatta hükmeden sınıf olmuştu. Şelomtzion, başrahipliğe Farisilerin gönlünde yatan büyük oğlu II. Hurkanus'u getirdi ve Sanhedrin Farisilerin arzularınca tekrar düzenlendi. Sanhedrin bu zamana kadar en yüksek rabinik mahkemesi üyelerince oluşan "lordlar kamarası"ydı. Fakat bu aşamada, "anayasa mahkemesine" dönüştü ve adalet ve dini konularla ilgili verilecek kararlar Farisilerin eline geçti.

İç ve dış siyaset

Salome Aleksandra hakimiyetindeki Haşmonayim Krallığı.

Hakim olan partiden (Farisiler) kendilerinin korunması için Sadukiler kraliçeye başvuruda bulundu. Partiler arası çatışmadan çekinen Şelomtzion, Sadukileri Kudüs'ten çıkarıp yaşamaları için onlara kale şehirler tahsis etti.

Şelomtzion, ordusunu büyütüp dikkatlice kalelerindeki asker sayısını yükseltti böylece Yahudiye sınırları içindeki kaleli şehirleri gören komşu krallıklar layıkıyla bu krallığı imrenecekti. Savaşa girmekten de kaçınmadı; Şam'ı kuşatmak için oğlu II. Aristobulus'u gönderdi. Bu yapılan seferden bir sonuç çıkmadı. Yine de iktidarının son günleri çalkantılı geçti. Hükümetin başına geçmeye çalışan Aristobulus annesinin ölümünden bir süre sonra bunu başardı.

Varlık

Şelomtzion zamandındaki Yahudiye'deki varlıklılık rabinik kaynaklarca göklere çıkarılır. Agada^[6] kraliçenin dindarlığı sebebiyle yağmurun sadece Şabat'ta yadığını böylece işçilerin gelirine zarar vermediğini belirtir. Buğdayların barbunya boyunda, yulafların zeytin boyunda ve mercimeklerin altın dinar boyunda oldukları anlatılır. Bilgelerin, bu örnekleri toplayıp gelecek nesillere dindarlığın ne kadar faydalı olduğunu göstermek için kullandığı rivayet edilir.

İsim

• Bu ismin, modern İsrail'de kız ismi olarak kullanıldığı görülür.
• Ariel Şaron, 1977'de bu isimle bir siyasi parti kurup sonradan Likud partisi ile birleştirmiştir.

Kaynakça

Özel

1. That Alexandra, the widow of Aristobulus I, was identical with the one who married his brother Alexander Jannaeus is nowhere explicitly stated by Josephus, who, it is generally inferred, took it for granted that the latter performed the levirate marriage prescribed by the law for the widow of a childless brother deceased.
2. Hezser, C. Rabbinic law in its Roman and Near Eastern context
3. T. Stanford Mommaerts, Ancient Genealogy chart - Ansbertus. Available at http://groups.yahoo.com/groups/ancient_genealogy/files/ansbertus.gif, version of 4/11/2005.
4. See Josephus, Jewish War (1.107 - 155)
5. Josephus' statement (Jewish Antiquities xv. 6, § 3), that Hyrcanus II, Jannaeus' eldest son, was eighty years old when he was put to death by Herod, in 31 BCE, is probably erroneous, for that would set the year of his birth as 111 BCE, and Jannaeus himself was born in 125 BCE, so that he could have been but fourteen when Hyrcanus was born to him. It is difficult to understand how a thirteen-year-old boy married a widow of thirty. The statement, made by Josephus (Jewish Antiquities xiii. 11, §§ 1, 2), that during the reign of Aristobulus, Aristobulus' wife, presumably Salome Alexandra, brought about the death of the young prince Antigonus I, because she saw in him a rival of her husband, lacks additional confirmation.
6. Ta'anit, 23a; Sifra, Hukkat, i. 110

Genel

• Josephus, Ant. xiii. 11, § 12; 15, § 16;
• idem, B. J. i. 5;
• Heinrich Ewald, History of Israel, v. 392-394;
• Heinrich Grätz, Gesch. d. Juden, 2d ed., iii. 106, 117-129;
• Hitzig, Gesch. d. Volkes Israel, ii. 488-490;
• Emil Schürer, Geschichte i. 220, 229-233;
• Joseph Derenbourg, Essai sur l'Histoire et la Géographie de Palestine, pp. 102–111;
• Wellhausen, I. J. G. pp. 276, 280-285;
• F. W. Madden, Coins of the Jews, pp. 91, 92;
• Hugo Willrich, Judaica: Forschungen zur Hellenisch-Jüdischen Geschichte und Litteratur, 1900, pp. 74, 96.

Dış bağlantılar

• Kraliçe Salome Alexandra Chabad.org (İngilizce)
• The Salome No One Knows Ahitsel Arkeoloji Temmuz/Ağustos (İngilizce)

• Bu konu 1901-1906 Yahudi (Jewish) Ansiklopedisi'nde Sunulmuştur.