1961 Türkiye genel seçimleri

1961 Türkiye genel seçimleri

1957 ← 15 Ekim 1961 → 1965

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 450 sandalyesi için Çoğunluk için gereken 226 sandalye   Birinci parti İkinci parti   Lider İsmet İnönü Ragıp Gümüşpala Parti Cumhuriyet Halk Partisi Adalet Partisi (Türkiye) Lider olduğu tarih 10 Kasım 1938 11 Şubat 1961 Liderin bölgesi Malatya İzmir Son seçim 178 sandalye, %41,4 Yeni parti Sandalye 173 158 Sandalye değişimi 5 Aldığı oy 3.724.752 3.527.435 Oy oranı %36,74 %34,80 Değişim %4,35   Üçüncü parti Dördüncü parti   Lider Osman Bölükbaşı Ekrem Alican Parti Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Yeni Türkiye Partisi (1961) Lider olduğu tarih 16 Ekim 1958 13 Şubat 1961 Liderin bölgesi Ankara Sakarya Son seçim Yeni parti Yeni parti Sandalye 54 65 Aldığı oy 1.415.390 1.391.934 Oy oranı %13,95 %13,72

Seçimden önceki Başbakan Cemal Gürsel Seçilmiş Başbakan İsmet İnönü Cumhuriyet Halk Partisi

1961 Türkiye genel seçimleri, 15 Ekim 1961 tarihinde yapılan bu genel seçimler ile Türkiye Büyük Millet Meclisi 12. yasama dönemi için 450 milletvekili seçildi. 27 Mayıs Darbesi'nin ardından yapılan ilk genel seçimlerdir.

Gelişmeler

27 Mayıs Darbesi sonrası demokrasiye dönüş sürecinde, kapatılan Demokrat Parti'nin (DP) oy tabanına yönelen iki parti kuruldu; Adalet Partisi (AP) ve Yeni Türkiye Partisi (YTP). AP başkanlığına, Türk Silahlı Kuvvetleri'nden (TSK) gelebilecek olası tepkilere karşı Genelkurmay eski başkanı Ragıp Gümüşpala, YTP başkanlığına da Millî Birlik Komitesi (MBK) döneminin ilk hükümetinde Maliye bakanı olan Ekrem Alican getirildi. Sosyalist eğilimli Türkiye İşçi Partisi'nin (TİP) kurulmasına izin verildi. TİP, birer kitle partisi olan öteki partilerden farklı olarak, bir sınıfı, emekçileri temsil ettiğini açıkladı.

DP'nin oy tabanına yönelen AP ve YTP'nin propagandaları, çalışmaları, DP'yi deviren TSK'ın tepkisiyle karşılaştı. MBK'nın Çankaya Köşkü'nde siyasal parti temsilcileriyle yaptığı bir yuvarlak masa toplantısından sonra ortak bir bildiri yayımlandı (5 Şubat 1961). DP iktidarının meşruluğunu yitirdiği vurgulandıktan sonra siyasi amaçlarla DP önderlerinin savunulmaması, devrimlerin ve dini inançların propaganda konusu yapılmaması, seçimlerin yasallığının tartışılmaması gerektiği belirtildi.

15 Ekim'deki milletvekili seçimleri nispi temsil sistemiyle yapıldı. Tek başına iktidar olmayı bekleyen Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), oyların yüzde 36,7'sini toplayarak 173 milletvekili çıkarınca TBMM'de birinci parti oldu. AP 158, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (CKMP) 54, YTP 65 milletvekilliği kazandı. Hiçbir parti mutlak çoğunluğu kazanamadığı için CHP ile AP arasında bir koalisyon hükümeti kuruldu.

Sonuçlar

1961 genel seçimleri'nin sonuçları;^[1]

Toplam Sandık
Toplam Seçmen	12.925.395
Toplam Kullanılan Oy	10.522.716
Toplam Geçerli Oy	10.138.035
Geçersiz/Boş Oy	384.681
Katılım Oranı (%)	81,4
Milletvekili Sayısı	450

Parti		Genel Başkan	Oy	%	Sandalye	+/–
	Cumhuriyet Halk Partisi	İsmet İnönü	3.724.752	36,74	173	5
	Adalet Partisi	Ragıp Gümüşpala	3.527.435	34,80	158	Yeni
	Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi	Osman Bölükbaşı	1.415.390	13,95	54	Yeni
	Yeni Türkiye Partisi	Ekrem Alican	1.391.934	13,72	65	Yeni
	Bağımsızlar		81.732	0,79	0	2
Toplam			10.522.716	100	450	152

Kaynakça

1. 1950 - 1977 Yılları Arası Seçim Çevresine Göre Milletvekili Genel Seçimi Sonuçları, ysk.gov.tr