90377 Sedna
 | ||
| Keşif | ||
|---|---|---|
| Keşfeden | Michael E. Brown | |
| Chad Trujillo | ||
| David Rabinowitz | ||
| Keşif yılı | 14 Kasım 2003 | |
| Tanımlamalar | ||
| MPC tanımlaması | 90377 Sedna | |
| Sonraki adı | Sedna | |
| Diğer adları | 2003 VB12 | |
| Küçük gezegen kategorisi | Neptün ötesi cisim ayrık nesne Oort bulutu nesnesi[1] | |
| Yörünge Özellikleri[2] | ||
| Günberi | 76,361 AB 1,142 3×1013 m 11,423 Tm | |
| Günöte | 937 AB [3] 1,402×1014 m 140,2 Tm 0,0148 Iy | |
| Dışmerkezlik | (e) | 0,8527 |
| Ortalama yörünge hızı | 1,04 km/sn | |
| Ortalama anomali | 358.01° | |
| Yörünge eğikliği | (i) | 11,927°° |
| Yükselen düğüm boylamı | (Ω) | 144.26° |
| Enberi açısı | (ω) | 311.02° |
| Fiziksel özellikler | ||
| Boyutlar | 995 ± 80 km[4] | |
| Kütle | ≈1 × 1021 kg | |
| Yerçekimi | ≈0.27 m/sn2 | |
| Kurtulma hızı | ≈0.518 km/sn | |
| Yıldız dönme süresi | 0,42 g (10 s)[2][5] | |
| Beyazlık (albedo) | 0,32 ± 0,06 [4] | |
| Yüzey sıcaklığı | ≈12 K | |
| Asteroit tayf sınıfı | B−V=1.24; V−R=0.78[6] | |
| Görünür parlaklık | (V) | 21,1[7] |
| Mutlak parlaklık | (V) | 1,83 ± 0,05 [4] |
Sedna, Neptün ötesi cisimler'den biri. Michael E. Brown (Caltech), Chad Trujillo (Gemini Observatory) ve David Rabinowitz (Yale Üniversitesi) tarafından 14 Kasım 2003'te bulunmuştur.
Sedna, aşağı yukarı Plüton'un 3'te 2'si kadardır ve kuramsal olarak yerçekimiyle kendi kendini yuvarlayabilecek büyüklüktedir. Bu nedenlerle cüce gezegen kategorisine girebilir. Uluslararası Gökbilim Birliği tarafından cüce gezegen olarak sınıflandırılması önerilmiş, ancak detaylı incelemesi tamamlanmadığı için henüz bu sınıfa dahil edilmemiştir. 2005 yılında gene Sedna 10. gezegen olması için aday gösterilmiş fakat hakkında yeterli bilgi olmadığı ve yörüngesinin dışmerkezliğinin çok fazla olması nedenleri ile geri çevrilmiştir. Sedna'nın dış yüzeyi karbon ve buzdan oluştuğu, ayrıca yüzey sıcaklığının -240 °C derece[8] olduğu varsayılmaktadır. Güneşe en uzak olduğu noktada Güneş'ten uzaklığı Dünya'nın 990 katıdır.
Sedna'nın ince uzun elips şeklindeki yörüngesini yaklaşık 12,000 yılda tamamlaması, güneşe en yakın mesafenin 76 AU ve en uzak mesafenin 960 AU olması, kökeni konusunda daha çok spekülasyonalara yol açar. İkincil Gezegen Merkezi Sedna'yı Neptün'ün yerçekimsel etkisinden dolayı oldukça uzağa itilerek yörüngelere oturmuş objelerin oluşturduğu dağınık diske yerleştirmişlerdi. Hâlbuki bu tanımlama tartışmaya açıktır; çünkü Sedna hiçbir zaman Neptün'e yeteri kadar yaklaşmayacağı için böyle olamaz. Bu nedenle bazı astronomlar Sedna'nın iç Oort bulutunun ilk bilinen üyesi olduğu sonucuna varır. Bazıları ise geçen bir yıldızın Sedna'yı şimdiki yörüngesine çektiğini ya da Sedna'nın başka bir yıldız sisteminden alınmış olabileceğini söyler. Başka bir hipoteze göre Sedna'nın bu özel yörüngesi, Neptün'ün ötesinde büyük bir gezegenin varlığına işaret olabilir. Sedna'nın ve diğer cüce gezegenler olan Eris, Haumea ve Makemake'nin kaşiflerinden astronom Mike Brown Sedna için, Neptün ötesi nesneler içinde bilimsel olarak en önemli keşif olduğuna; çünkü böyle kendine özgü bir yörüngeyi anlayabilmenin, gezegenin kökeni ve Güneş Sistemi'nin erken dönem evrimi konusunda değerli bilgiler sağlayabileceğine inanıyor.[9]
Kaynaklar
- ↑ Marc W. Buie (2009-11-22). "Orbit Fit and Astrometric record for 90377". Deep Ecliptic Survey. 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150721200520/http://www.boulder.swri.edu/~buie/kbo/astrom/90377.html. Erişim tarihi: 2006-01-17.
- 1 2 "JPL Small-Body Database Browser: 90377 Sedna (2003 VB12)". 2010-01-05 last obs. http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=Sedna. Erişim tarihi: 2008-06-11.
- ↑ JPL Horizons On-Line Ephemeris System output. "Barycentric Osculating Orbital Elements for 90377 Sedna (2003 VB12)". 12 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150912013053/http://ssd.jpl.nasa.gov/horizons.cgi?find_body=1&body_group=sb&sstr=Sedna. Erişim tarihi: 2011-04-30.
- 1 2 3 Pál, A.; Kiss, C.; Müller, T. G.; Santos-Sanz, P.; Vilenius, E.; Szalai, N.; Mommert, M.; Lellouch, E. ve diğ. (2012). ""TNOs are Cool": A survey of the trans-Neptunian region. VII. Size and surface characteristics of (90377) Sedna and 2010 EK139". Astronomy & Astrophysics 541: L6. arXiv:1204.0899. Bibcode 2012A&A...541L...6P. DOI:10.1051/0004-6361/201218874.
- ↑ "Case of Sedna's Missing Moon Solved". Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics. 2005-04-05. 18 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130718173914/http://www.cfa.harvard.edu/news/2005/pr200510.html. Erişim tarihi: 2005-04-07.
- ↑ Stephen C. Tegler (2006-01-26). "Kuiper Belt Object Magnitudes and Surface Colors". Northern Arizona University. http://www.physics.nau.edu/~tegler/research/survey.htm. Erişim tarihi: 2006-11-05.
- ↑ "AstDys (90377) Sedna Ephemerides". Department of Mathematics, University of Pisa, Italy. 27 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120327081350/http://hamilton.dm.unipi.it/astdys/index.php?pc=1.1.3.0&n=Sedna. Erişim tarihi: 2011-05-05.
- ↑
- ↑
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
