Amasya (il)
Koordinatlar: 40°41′59″K 35°41′11″D / 40.69972°K 35.68639°D
| Amasya | |
| — İl — | |
| Ülke | Türkiye |
|---|---|
| Coğrafi bölge | Karadeniz |
| Yönetim | |
| - Vali | Salih Işık[1] |
| Yüzölçümü | |
| - Toplam | 5,690 km2 (2,2 mi2) |
| Nüfus (2015)[2] | |
| - Toplam | 321.913 |
| - Yoğunluk | 65/km² (168,3/sq mi) |
| - Kır | 100.509 |
| - Şehir | 221.404 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
Amasya, Türkiye Cumhuriyeti'nin Karadeniz Bölgesi'nde bulunan bir ildir. Merkezi Amasya'dır. 2010 TUIK verilerine göre merkez ilçe ile birlikte 7 ilçe, bunlara bağlı 20 belde ve 349 köyü vardır.
Amasya'nın bilinen ilk adı "Amaseia"'dır. Bu isim dünyanın ilk coğrafyacısı olarak bilenen Strabon tarafından verilmiştir. "Amaseia" amozonlardaki yaşayan halkın kraliçelerine verdikleri isimdir.
Tarihçe
Yapılan arkeolojik araştırma ve bulgulara göre Amasya'da ilk yerleşme M.Ö. 5500 yıllarında başlayıp Hitit, Frig, Kimmer, İskit, Lidya, Pers, Hellen, Pontus, Roma, Bizans, Danişmend, Selçuklu, İlhanlı ve Osmanlı dönemlerinde de kesintisiz olarak devam etmiştir.
Pontuslar (M.Ö.333 - M.Ö.26) tarafından yapılan Kral Kaya Mezarları, günümüze kadar ulaşarak kentin anıt eserleri arasına girmiştir.
700 yıl Bizans egemenliğinde kalan Amasya, Melik Ahmet Danişmend Gazi tarafından 1075 yılında fethedilerek bu kentte ilk Türk - İslam Egemenliği kurulmuştur.
Osmanlı Anadoluda Türklerin ilk şehir hayatına geçiş yaptıkları yerlerden birisi de Amasya olup öz be öz Türk oymaklarının Amasya ve civarında yerleşmiş olması, korunaklı bir yapıya sahip olması nedenleri ile Osmanlı Şehzadelerinin Amasyada yetiştirilmesi uygun bulunmuştur. Bu Sebeplerledir Şehzade Çelebi Mehmet Timur nedeni ile dağılan Anadolu birliğini Amasya ve civarındaki Türkmenlerden sağladığı güçle tekrar sağlamıştır. .
Şehzade Yıldırım Bayezid, Çelebi Mehmet, Şehzade Murat (II), Şehzade Ahmet Çelebi, Şehzade Mehmet (II), Şehzade Alâeddin, Şehzade Bayezid (II)), Şehzade Ahmet, Şehzade Murat, Şehzade Mustafa, Şehzade Bayezid ve Şehzade Murad (III) çeşitli tarihlerde Amasya'da Valilik yapmışlardır.
Bu dönemde kentte birçok ilim admı yetişip saray, çeşme, medrese, cami, türbe v.b. kalıcı eserlerle, şehir bir kültür merkezi olarak tarihteki yerini almıştır.
Tarihin akışı içerisinde önemli roller üstlenen Amasya, Kurtuluş Savaşı sırasında yine ön plana çıkmış, Kurtuluş mücadelesinin planları bu kentte hazırlanmıştır.[3]
İlçeler
- Merkez ilçesi: Yüzölçümü 1730 km², nüfusu 158,714 kişi olup, 99,900’ü il merkezinde, 58.814’ü ise belde ve köylerde yaşamaktadır. Aydınca, Doğantepe, Ezinepazar, Uygur, Yassıçal, Yeşil Yenice ve Ziyaret olmak üzere 7 beldesi ve 100 köyü bulunmaktadır.
- Göynücek İlçesi > 46 km[4] : Yüzölçümü 578 km², nüfusu 17.614 kişi olup, 2.776’sı ilçe merkezinde, 14.838’i ise belde ve köylerinde yaşamaktadır.
- Gümüşhacıköy İlçesi > 68 km[4] : Yüzölçümü 653 km², nüfusu 29.795 kişi olup, 14.057’si ilçe merkezinde, 15.738’ide belde ve köylerde yaşamaktadır.
- Hamamözü İlçesi > 90 km[4] : Yüzölçümü 202 km², nüfusu 6.161 kişi olup, 1.511’i ilçe merkezinde, 4.650’si köylerde yaşamaktadır.
- Merzifon İlçesi > 46 km[4] : Yüzölçümü 970 km², nüfusu 65.000 kişi olup, 50.000 ilçe merkezinde, 15.000’i köy ve beldelerde yaşamaktadır.
- Suluova İlçesi > 26 km[4] : Yüzölçümü 516 km², nüfusu 59.123 kişi olup, 37.715’i ilçe merkezinde, 21.408’i belde ve köylerde yaşamaktadır.
- Taşova İlçesi > 48 km[4] : Yüzölçümü 1.041 km², nüfusu 35.186 kişi olup,9,283'ü ilçe merkezinde 25,903’sı belde ve köylerde yaşamaktadır.
Nüfus
| Amasya il nüfus bilgileri | ||||
|---|---|---|---|---|
| Yıl | Toplam | Sıra | Fark | Şehir - Kır |
| 1965[5] | 285.729 | 45 | %29 83.016 202.713 %71 | |
| 1970[6] | 307.025 | 47 | %7 | %32 97.088 209.937 %68 |
| 1975[7] | 322.806 | 52 | %5 | %36 115.480 207.326 %64 |
| 1980[8] | 341.287 | 53 | %6 | %38 128.077 213.210 %62 |
| 1985[9] | 358.289 | 51 | %5 | %41 148.614 209.675 %59 |
| 1990[10] | 357.191 | 49 | -%0 | %46 162.544 194.647 %54 |
| 2000[11] | 365.231 | 53 | %2 | %54 196.621 168.610 %46 |
| 2007[12] | 328.674 | 54 | -%10 | %61 201.331 127.343 %39 |
| 2008[13] | 323.675 | 56 | -%2 | %62 201.575 122.100 %38 |
| 2009[14] | 324.268 | 56 | %0 | %63 205.310 118.958 %37 |
| 2010[15] | 334.786 | 54 | %3 | %66 219.541 115.245 %34 |
| 2011[16] | 323.079 | 56 | -%3 | %65 210.947 112.132 %35 |
| 2012[17] | 322.283 | 57 | -%0 | %66 211.474 110.809 %34 |
| 2013[18] | 321.977 | 57 | -%0 | %67 215.997 105.980 %33 |
| 2014[19] | 321.913 | 57 | -%0 | %69 221.404 100.509 %31 |
| 2015[20] | 322.167 | 57 | %0 | %70 226.432 95.735 %30 |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ↑ Ntv.com.tr, Valiler Kararnamesi Yayımlandı, Erişim:01 Haziran 2016
- ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCTHKRV. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ↑ Amasya Belediyesi
- 1 2 3 4 5 6
- Türkiye Karayolları Atlası. Doğan Burda Dergi Yayıncılık. 2014. s. 14.
- ↑ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BspRnr7K. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtmiiMto. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtoMrIfm. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtuHXV1m. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwA09Qc. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtxIQQZU. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtzmBm9n. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu1baHEU. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3Q0xJH. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCd54Id. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEgesQA. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGIY3qu. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxMkgfE. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ↑ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUY43Vm. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCTHKRV. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ↑ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
Dış bağlantılar
| ||||||||||
