Andırın
Koordinatlar: 37°35′K 36°21′D / 37.583°K 36.35°D
Andırın | |
— İlçe — | |
Türkiye'de yeri | |
Kahramanmaraş Siyasi Haritası | |
Ülke | Türkiye |
---|---|
İl | Kahramanmaraş |
Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
Yönetim | |
- Kaymakam | Mustafa Maslak [1] |
- Belediye başkanı | Baki Tezcan (AK Parti) |
Yüzölçümü | |
- Toplam | 1,178 km2 (0,5 mi2) |
Rakım | 1,050 m (3 ft) |
Nüfus (2015)[2] | |
- Toplam | 34,038 |
- Kır | - |
- Şehir | 34,038 |
Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
Posta kodu | 46400 |
İl alan kodu | 0344 |
İl plaka kodu | 46 |
İnternet sitesi: andirin.bel.tr |
Andırın, Kahramanmaraş ilinin bir ilçesidir.
Tarihçe
Anadolu Selçuklu Devletinin Moğol istilası ile çöküşü sırasında Kahramanmaraş ve çevresinde, Dulkadiroğulları beyliği’nin sınırları içinde 200 yıl kadar kalan Andırın, 1515 yılında bu beyliğin Osmanlı İmparatorluğuna bağlanması ile de Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisine girmiştir.
Yavuz Sultan Selim 1514 yılında çıktığı Çaldıran seferinden dönerken sefere çağrılmasına rağmen Osmanlı ordusuna katılmayan Dulkadir beyi Alaüddevle üzerine yürüyüp Andırın’ın Akkale mevkiine geldiğinde kendisini karşılayan eşrafın gençlerini işaret ederek "bunların arasından Mekteb-i Enderun’a talebe alınsın" şeklinde emir verdiği, bu mektebe öğrenci olarak girenlere izne gelişlerinde "enderunlu", buna izafeten yerleşim yerine "Enderun" denildiği, bu kelimelerin daha sonra andıran ve Andırın şeklinde söylenmeye başladığı bilinmektedir. Ayrıca Tarihci Sayın Cezmi Yurtsever'in ANDIRIN HALKININ KÖKENLERİ adlı yayınında Torosdağlarında Maraş’ın güneyinde bulunan Andırın ilçesinde yaşayan insanların kökenlerini aydınlatan bilgi ve belgeler Osmanlı Arşivindeki 1530 tarihli (998 no’lu) Tapu-Tahrir defterinde bulundu. -Ulaşılan bilgilere göre Andırın ismi muhtemelen Bizans zamanından kalma “Andron” adındaki bir yöneticinin adına dayanmaktadır. -Andırın’ın ilk idari merkezi Haçtırın kalesi yöresi idi. Bahsi geçen 1562 tarihli Tapu-Tahrir defterinden çıkan sonuçlara göre Andırın bir nahiyenin ismidir. Ve Andırın’da “Andırın” ismini taşıyan bir köy veya mezra ismi de yoktur. Bu durumda Andırın’ın bir bölgenin/ alanın ismi olduğunu açıklayabiliriz. Ama aynı döneme ait defterlerde Kars-ı Maraş(Kadirli) yöresinde “Andırınlı” adında bir Yörük topluluğunun adı geçer ki bahsi geçen topluluk bölgenin Ermenilerden fethine katılmış ve ismini aynı yörede bırakmıştır. -Andırın halkının kökenleri ve yöre tarihinde yaşanan önemli olaylar Andırın Tarihi kitabında yayınlandı.(Dipçe;Tarihçi Sayın Cezmi Yurtsever'in araştırmalarından alıntıdır.) Ayrıca Andırın adının Türkçe "And veren(söz veren)" isimli bir yörük topluluğnun adı olduğu yüzyıllar içinde de "Andırın" şeklinde değiştiği de değerlendirilmektedir.
1908 yılında 2. Meşrutiyetin ilanı ile Maraş Halep’ten ayrılmış ve görülen lüzum üzerine Andırın ilçe teşkilatı lağvedilerek Andırın Göksun’a bağlı bir nahiye şekline getirilmiştir.
20 Ekim 1918’de mondros mütarekesinin imzalanmasından sonra işgal hareketleri ile birlikte Fransızlarla birlikte Ermeniler de Maraş’a girmişlerdir. Ermeniler Fransızların giremediği Andırın’a girmişler, insanlık dışı imha hareketleri ile birçok köyü yakıp yıkmışlar, önlerine geleni akıl almaz bir şekilde öldürmüşlerdir. Andırın Kurtuluş Savaşında Çukurova (Kilikya)'daki savaşın merkezini teşkil etmiştir.
4 Eylül ile 12 Eylül 1919 tarihleri arasında yapılan Heyet-i temsiliye’nin seçildiği Sivas Kongresi'nden sonra Çukurova bölgesi Kuva-yi Milliye Teşkilatının kurulması için, bizzat Mustafa Kemal Paşa tarafından görevlendirilen Osman Tufan Taşa 1920 yılı Ocak ayı başında Sivas - Develi - Göksun güzergahını takip ederek Andırın’a gelmiştir. Andırın’da hemen teşkilatını oluşturan Osman Tufan Paşa, İbrahim ve Ali Yaycıoğlu, Musa Beyazıt, Hacı Zülfikaroğlu, Ahmet Paşa, Musa Kayran ve Şakir Bozdoğan gibi grup ve bölük komutanlarından oluşan birlikleri ile, Andırın, Kadirli, Haruniye, Osmaniye ve Kozan’ın kurtuluş hareketinin öncüsü olmuştur.
Nüfus
İlçenin nüfusu 2007 adrese dayalı nüfus sayımına göre 40.915'tir. Bunun 8.026'si ilçe merkezinde, 32.889'i ise kasaba ve köylerde yaşamaktadır.İlçenin etnik yapısı Türkler ve Çerkezlerden oluşur.
İlçe bağlısı olmak üzere ilçe merkezine bağlı 54 mahalleden oluşmaktadır. Yeşilova Kasabasının 4 mahallesi ( Yenimahalle,Tokmaklı Mahallesi,Kesik Mahallesi,Yeşiltepe Mahallesi) Geben Kasabasının 3 mahallesi ( Boğaziçi Mahallesi,Fevziye Mahallesi,Çamlıca Mahallesi)
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
1965[3] | 33.169 | 3.695 | 29.474 |
1970[4] | 35.406 | 3.852 | 31.554 |
1975[5] | 40.342 | 5.018 | 35.324 |
1980[6] | 43.254 | 5.932 | 37.322 |
1985[7] | 43.447 | 6.122 | 37.325 |
1990[8] | 44.337 | 7.506 | 36.831 |
2000[9] | 41.051 | 8.311 | 32.740 |
2007[10] | 40.915 | 8.026 | 32.889 |
2008[11] | 41.371 | 7.975 | 33.396 |
2009[12] | 40.088 | 7.915 | 32.173 |
2010[13] | 39.441 | 7.988 | 31.453 |
2011[14] | 38.074 | 7.845 | 30.229 |
2012[15] | 36.439 | 7.989 | 28.450 |
2013[16] | 35.943 | 35.943 | veri yok |
2014[17] | 35.298 | 35.298 | veri yok |
2015[18] | 34.038 | 34.038 | veri yok |
Eğitim
Andırın Kahramanmaraş'ta okuma yazma oranının en fazla olduğu ilçelerden biridir.Çalışma alanı sınırlı olduğundan,nüfusunun %95'iokumuş insanlardan oluşturur.Türkiye'nin her hangi bir noktasında üst kademede görev yapan Andırın'lıya rastlanması olasıdır.
Coğrafya
İlçede Akdeniz iklimi görülmektedir. Andırın Kahramanmaraş'ın ve bölgenin en yeşil ve ormanlık ilçesidir. Oldukça engebeli bir arazi yapısı olan ilçenin ortalama rakımı 1.100 m'dir. İlçenin en yüksek noktası Boncuk Tepesi 2.249 m yükseltidedir.
Dağları
Elma Dağı, Tırıl Dağı, Akça Dağı, Sarımsak Dağı, Başdoğan Dağı, Karüce Dağı, Topuçlu Dağı
Akarsuları
Yaylaları
- Beşbucak yaylası
- Altınboğa yaylası, Andırın ilçesinin ulaşımı en kolay yaylasıdır.
- Çokak Yaylası Andırının kuzeyinde bulunmaktadır.
- Halbur Yaylası "Andırın-Geben Karayolu üzerindedir.
- Kümbetir Yaylası, Yeşiltepe Köyü sınırları içerindedir.
- Meryemçil Yaylası, Geben-Göksun karayolu üzerindedir.
- Mazgaç Yaylası
- Kırksu Yaylası, Geben Kasabasında bulunmaktadır.
- Akifiye Yaylası
- S Yaylası, Akgümüş mahallesi sınırları içerinde bulunmaktadır.
- Kuyucak Yaylası, Arıklar mahallesi sınırları içerisinde bulunmaktadır.
Tarihi yerler ve ören yerleri
İlçede birçok kale bulunmaktadır. Bunun dışında Tarihi mezar taşları, Geben Kesteli ve Keleşli Kesteli..ve karasu kesteli.. görülecek önemli yerlerdendir.
Önemli kaleler
- Akkale,
- Alameşe ( Babikli ) Kalesi
- Anacık Kalesi,
- Azgıt Kalesi,
- Beyoğlu ( Çürük ) Kalesi
- Bossek ( Tuğluca ) Kalesi
- Boynuyoğunlu Kalesi
- Burunönü ( Çöğdür ) Kalesi
- Bülen Kalesi
- Büveme Kalesi
- Copçalar ( Çınkırlı ) Kalesi
- Çebiş Kalesi
- Çuhadarlı ( Keçibucu-Mitel ) Kalesi
- Haştırın Kalesi,
- Hisar Kale
- Kabakoz Kalesi
- Kaleboynu Kalesi
- Kalekısığı Kalesi
- Keleşli Kalesi
- Torlar/Tatarlı/Tahirli Kalesi
Mesire ve piknik alanları
- Çınargeçidi Mesire Yeri : Şehir merkezine 5 km uzaklıktadır.(çınargeçidi 2010 yılında gölet haline getirilerek hizmetten kalktı)
- Kirazlıdere Piknik Yeri : Yeşiltepe mahallesindedir.
- Kat Altı Piknik Yeri : Göksun Yolu üzerindeki Emirler Mahallenindedir.
- Karasu Piknik Yeri : Torlar Köyü sınırları içerisindedir.Amatör balıkçıların hoşça vakit geçirebileceği yerlerdendir.
El sanatları
- Halıcılık
- Kalaycılık
- Semercilik
- Oymacılık
Ulaşım
- Karayolu
- İlçenin karayolu ile bağlantıları; Kahramanmaraş ili, Göksun ilçesi, Kadirli ve Düziçi ilçeleri (Osmaniye'nin Düziçi ilçesine olan yol toprak yol olup bozuktur.)... Ayrıca ilçeden Adana'nın Saimbeyle ilçesine patika yolu ile ulaşım mevcuttur.
Kaynakça
- ↑ http://www.andirin.gov.tr/
- ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDK23VK. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ↑ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BspvHjWj. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtnlF3j0. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtqUsbB5. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btupg8gd. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwtNUmJ. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtyZCfuR. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu0jqLRX. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu27SUB5. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3xCOEX. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuE9KhR1. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuFlQdks. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuH2HzTH. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxq20w7. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ↑ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPV9L1jw. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDK23VK. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ↑ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
|