Andreas Papandreu

Andreas Papandreu
Yunanistan Başbakanı
Görev süresi 13 Ekim 1993 - 17 Ocak 1996
Cumhurbaşkanı	Konstantinos Karamanlis Konstantinos Stefanopulos
Yerine geldiği	Konstantin Miçotakis
Yerine gelen	Kostas Simitis
Görev süresi 21 Ekim 1981 - 2 Temmuz 1989
Cumhurbaşkanı	Konstantinos Karamanlis Hristos Sarcetakis
Yerine geldiği	Yorgo Rallis
Yerine gelen	Canis Canetakis
PASOK Başkanı
Görev süresi 3 Eylül 1974 - 23 Haziran 1996
Yerine geldiği	Yeni makam
Yerine gelen	Kostas Simitis
Kişisel bilgiler
Doğum	5 Şubat 1919 Sakız Adası
Ölüm	23 Haziran 1996 (77 yaşında) Atina, Yunanistan
Partisi	PASOK
Eşi	Christina Rasia (1941–1951) Margaret Chant (1951–1989) Dimitra Liani (1989–1996)
Çocukları	Yorgo Sofia Nikos Andreas Emilia
Bitirdiği okul	Atina Üniversitesi Harvard Üniversitesi
Dini	Yunan Ortodoks
İmzası

Andreas Yeoryu Papandreu (Yunanca: Ανδρέας Γεωργίου Παπανδρέου, d. 5 Şubat 1919 - ö. 23 Haziran 1996), Yunan iktisatçı ve siyasetçi.1981-1989 ve 1993-1996 arasında başbakanlık yaptı.

İlk yılları

İki kez başbakanlık yapmış olan Yorgo Papandreu'nun en büyük oğlu olarak Sakız Adası'nda dünyaya geldi. Atina'daki American College'ı bitirdikten sonra Atina Üniversitesi'nde hukuk öğrenimi gördü. Diktatör Yannis Metaksas'ın yarı-faşist yönetimi sırasında Troçkistlikle suçlanarak tutuklandı. Babasının müdahalesiyle serbest bırakılıarak ABD'ye gitmesine izin verildi.^[1] 1943'te Harvard Üniversitesi'nde ekonomi dalında doktora derecesi aldı. 1944'te ABD vatandaşlığına geçti. Bir süre ABD Deniz Kuvvetleri'nde görev yaptıktan sonra 1955-1963 arasında Harvard, Minnesota, California ve Berkeley üniversitelerinde ders verdi. 1951'de, Minnesota Üniversitesi'nde ders verirken tanıştığı gazetecilik öğrencisi Margaret Chant'la evlendi. Çiftin bu evlilikten üç oğulları ve bir kızları dünyaya geldi. Bu çocuklardan biri Yorgo Papandreu'dur.

Siyasi kariyeri

1959'da, Yunanistan başbakanı Konstantin Karamanlis'in Ekonomik Kalkınma ve Araştırma Programı'nın başına geçmek için davet etmesi üzerine ülkesine döndü. 1960'ta Atina Ekonomik Araştırmalar Merkezi başkanlığına ve Yunan Merkez Bankası danışmanlığına atandı. Babası Yunanistan başbakanı olunca ABD vatandaşlığından çıktı. Kısa süre sonra, 1964'te babasının doğum yeri Akaia'dan milletvekili seçilerek parlamentoya girdi. Babasının başkanlığındaki Merkez Birliği'nin sol kanadıyla yakın ilişkisi, parti içinde hızla yükselmesi ve önemli görevlere getirilmesi çeşitli söylentilere yol açarak, 1965'te babasının hükümetinin düşmesinde önemli rol oynadı.

1967 Mayıs ayında yapılması öngörülen seçimlerde babası Yorgo'nun (dolayısıyla kendisinin) iktidara gelmesi olasılığı, 21 Nisan 1967'de gerçekleşen Albaylar Darbesi'ni hazırlayan etmenlerden biri oldu. Nisan 1967'deki askeri darbenin ardından tutuklanan Papandreu'nun, 8 ay hapis yattıktan sonra ABD yönetiminin en üst düzeyde baskısı sonucu, ülkesini terk etmesine izin verildi.^[1] Avrupa'ya giderek Stockholm ve daha sonra Toronto'da ders verdi. Papandreu sürgünde, Yunanistan'da geliştirdiği sosyal demokrat görüşleri terkederek Üçüncü Dünya ülkelerinde rastlanan radikal, milli kurtuluşçu görüşlere yöneldi. Albaylar Darbesi öncesinde ABD'nin Yunan iç politikasına yaptığı müdahalelere ve ABD'nin sevilmeyen, beceriksiz ve acımasız bir askeri rejime destek vermesine karşı duyduğu öfkeyi Namlunun Ucundaki Demokrasi (1971; Democracy At Gunpoint) adlı kitabında dile getirdi.

Papandreu, NATO ile AET'nin, Avrupa'da II. Dünya Savaşı sonrasında kurulan bu ilk askeri diktatörlüğe karşı takındığı tutumdan da büyük hayal kırıklığı duydu. Albaylar Cuntası'na karşı PAK (Pan-Helenik Kurtuluş Hareketi) adını alan bir direnişi örgütledi. Ama "cuntanın yıkılması" ve yerine "sosyal demokrat değil sosyalist ve demokratik" bir Yunanistan'ın kurulması çağrıları pek karşılık görmediği gibi, "maksimilist" çizgisinden ötürü, Yunan sürgünlerin bir araya gelerek diktatörlüğe karşı geniş bir cephe oluşturmalarını engelledi.

1974'te Albaylar Cuntası'nın devrilmesi üzerine Yunanistan'a döndü. Papandreu kendi örgütü PAK ile "Demokratik Savunma" adlı bir diğer örgütün birleşmesinden oluşan sol eğilimli Panhelenik Sosyalist Hareket'in (PASOK) kuruluşunu ilan etti. Ateşli bir sosyalist söylemle esas olarak Türkiye'yi hedef alan koyu milliyetçiliği birleştiren Papandreu, başarının formülünü burada buldu.^[1] 1974 seçimlerinde yüzde 14 oy alan PASOK, 1981'de yüzde 48 oyla parlamentodaki 300 sandalyeden 172'sini kazanarak iktidara geldi. Böylece Papandreu Yunanistan'ın ilk sosyalist başbakanı oldu.

Seçim kampanyası sırasında Yunanistan'ın NATO'dan çıkmasını ve Avrupa Ekonomik Topluluğu'na üyelik başvurusunun geri alınmasını savunan Papandreu iktidara gelince daha ılımlı politikalar izledi. Başbakanlığı sırasında evlilik ve dinle ilgili bazı liberal yasalar çıkarıldı; yeni aile yasalarıyla kadının toplumdaki konumu düzeltildi, ulusal sağlık sigortası kuruldu, yönetimin merkezi yapısını bir ölçüde de olsa kıracak düzenlemelere gidildi. Ama Yunanistan'daki ABD askeri üslerine ilişkin anlaşmanın süresi 1988'e değin uzatıldı ve Yunanistan NATO'ya katıldı.

Pragmatik politikalarının yanı sıra ABD karşıtı söylemi sayesinde halkın desteğini kazanan Papandreu, partisinin 1985 ve 1988 seçimlerinde çoğunluğu elde etmesi üzerine başbakanlık görevini sürdürdü. Başlangıçta Türkiye'ye karşı katı bir politika izlediyse de sonradan bu politikasını değiştirdi. Yunanistan'ın 1987'de Ege Denizi'nde petrol arama çalışmalarını başlatması nedeniyle gerginleşen ilişkiler, Papandreu ve Turgut Özal'ın 1988'de İsviçre'nin Davos kentinde buluşmalarıyla bir yumuşama dönemine girdi.

Papandreu'nun 1989'da ABD asıllı eşi Margaret Papandreu'dan ayrılarak kendisinden 36 yaş küçük olan Dimitra Liani ile evlenmesi kamuoyunda geniş yankılar yarattı. Papandreu'nun önde gelen politikacı, asker ve bürokratların telefonlarını dinlettiği söylentileri, hükümet üyelerinin adının Koskotas Skandalına karışması, PASOK'un Haziran 1989'da yapılan seçimleri yitirmesinde önemli rol oynadı. Aralık 1989'da yinelenen seçimlerde de hiçbir parti çoğunluğu sağlayamadı. PASOK'un da bakan verdiği geçici bir koalisyon hükümeti kuruldu. Nisan 1990'daki seçimlerde çoğunluğu Yeni Demokrasi Partisi elde etti.

Ekim 1993'te yapılan erken seçimleri PASOK'un kazanması üzerine yeniden başbakan oldu. İkinci döneminde ilerleyen yaşı yüzünden daha çok kendi sağlık sorunlarıyla uğraştı. Kasım 1995'te böbrek yetmezliği ve kalp hastalığı nedeniyle hastaneye kaldırıldı. 15 Ocak 1996'da sağlık nedenleriyle başbakanlıktan çekildi ve aynı yıl içinde yaşamını yitirdi.

Kaynakça

1. Yunan modernleşmesi ilerlemedi, Milliyet 28.06.1996.

Kaynakça

• Encyclopædia Britannica
• Wikipedia (İngilizce) Andreas Papandreou maddesi.

Siyasi görevi
Önce gelen: Yorgo Rallis	Yunanistan Başbakanı 1981–1989	Sonra gelen: Canis Canetakis
Önce gelen: Konstantin Miçotakis	Yunanistan Başbakanı 1993–1996	Sonra gelen: Kostas Simitis
Parti siyasi görevi
Önce gelen: Yeni makam	PASOK Başkanı 1974–1996	Sonra gelen: Kostas Simitis