Stockholm

Koordinatlar: 59°21′46″K 18°4′7″D / 59.36278°K 18.06861°D / 59.36278; 18.06861

Stockholm
—  Şehir  —
Stockholm

Arma
Stockholm

Stockholm'un İsveç'teki konumu
Koordinatlar: 59°21′46″K 18°4′7″D / 59.36278°K 18.06861°D / 59.36278; 18.06861
İl Stockholm
Belediye Stockholm
Şehir 1252
İdari birimler
Yüzölçümü
 - Kent 6.519 km2 (2.517 mi2)
 - Urban 381,63 km2 (147,3 sq mi)
Nüfus (31 Aralık 2012 itibariyle[1][2][3])
 - Kent 881.235
 - Yoğunluk 4.700/km² (12.172,9/sq mi)
 - Şehir 1.372.565
 - Şehir yoğunluğu 3.587/km² (9.290,3/sq mi)
 - Metropol 2.127.006
 - Metropol yoğunluğu 330/km² (854,7/sq mi)
Zaman dilimi OAZD (UTC+1)
 - Yaz (YSU) OAYZD (UTC+2)
Alan kodu +46-8
İnternet sitesi: stockholm.se

Stockholm  [stɔkːɔlm] , İsveç'in başkenti ve en büyük şehri. Şehir aynı zamanda idari olarak Stockholm Şehri resmi adıyla Stockholm Bölgesi'ne bağlıdır. 2008 verilerinde göre Stockholm metropol alanı, tüm İsveç nüfusunun %21'inin yaşadığı ve tüm İsveç'in sanayisinin %35'inin bulunduğu bir merkezdir. Stockholm 810,120'lik kent nüfusu, 1,3 milyonluk çevre nüfusu ve toplamda 2 milyonluk nüfusuyla İsveç'in en büyük kentidir.[4]

Stockholm, 13. yüzyıldan beri bir İskandinavya kültür, siyaset, medya ve ekonomi merkezidir.

Kent, anakara dışında on dört adaya ve Mälaren Gölü'nün denizle birleştiği kanala sahiptir. Stockholm takımadaları tarihî olarak ayrıca önemlidir. Kentin adalara ve kanallara yayılmış olması, ona Kuzeyin Venediği sıfatını kazandırmıştır.

Stockholm; yapıları, parkları, tarihî merkezleri, yeşil alanları ve eğitim merkezleriyle oldukça ileri bir Avrupa şehridir.[5] Euromonitor'e göre Stockholm, yıllık 1 milyonun üzerindeki turist sayısıyla İskandinavya'da en çok ziyaretçi alan şehirdir.[6] Son olarak kent, kendisiyle aynı adı taşıyan Stockholm ilinin yönetim merkezidir.

Tarihi

Kentin kurulduğu alan tarihte Agnafit gibi Norveç sagalarında geçmektedir. Bölgenin efsanevî kralı Agne de bu sagalarda bulunmaktadır. Yazılı kaynaklarda bilinen ilk Stockholm tarifi ise 1252'ye kadar uzanmaktadır. Bu tarih, Stockholm'ün yakınlarındaki Bergslagen kentinde yapılan demir madenciliği ile yakın zamana denk gelmektedir. Kentin adı İsveççe kütük, Eski Almanca sağlamlaştırma anlamına gelen Stock ve adacık anlamına gelen holm kelimelerinden türemiştir. Kentin Birger Jarl tarafından, İsveç'i yabancı düşman donanmalarından kurtarmak için kurulduğu düşünülmektedir.

Stockholm'ün merkezi olan ve günümüzde Eski Kent olarak bilinen Gamla Stan, Helgeandsholmen'in yanındaki merkez adada 1300'lerden 1500'lere kadar kent olarak kalmıştır. Kent bu süreçte bir Baltık ticaret ortaklığı olan Hansa Birliği'nin ilgisini çekti. Kent bu dönemde Lübeck, Hamburg, Danzig, Visby, Reval (Tallinn) ve Riga ile yakın ilişkiler kurdu. 1296 ve 1478 yılları arasında kent meclisi 24 üyeye sahipti. Bunların yarısı ise Hansa Birliği'nin temsilcisiydi.

Stratejik ve ekonomik önemi, kenti kısa sürede Danimarka krallarının ve 15. yüzyıldaki bağımsızlık çalışmalarının bir ilgi merkezi yaptı. Danimarka kralı II. Christian kente 1520 yılında girdi. 8 Kasım 1520'de kent bir kan gölüne döndü. Bu katliam Kalmar Birliği adındaki bir diğer örgütü de yıktı. İsveç kralı Gustav Vasa'ın 1523'te kente yeniden girişiyle beraber kraliyet gücü yükseldi ve kent hızla büyümeye başladı. Bu sayede Stockholm 1600 yılında 10,000'lik nüfusu geçti. 17. yüzyılda şehir Avrupa ortalamalarına göre çok daha hızlı büyüdü. 1610'dan 1680'e kadar nüfus altı kat arttı. 1634'te Stockholm, İsveç İmparatorluğu'nun resmî başkenti oldu. Ticaret ise kenti önemli kılmaya başladı.

1690 yılında hızla büyüyen İsveç'in bir parodisi. Ortada Eski Kent olan Gamla Stan yer almaktadır.

1710'da kentte veba salgınları yayılmaya başladı. Bu salgının bir de Büyük Kuzey Savaşı'nın ardından yaşanınca, kent birden durakladı. Nüfus artışı dururken, ekonomik büyüme yavaşladı. Ancak zamanla III. Gustav'ın katkılarıyla kent hızla toparlandı. Kraliyet Operası ise bu dönemin ünlü bir mimarî yapısıdır.

19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren kent ekonomik rolünü iyice etkinleştirdi. Yeni sanayi dallarına destek verilirken kent baştan sona bir ticaret ve hizmet merkezi oldu. Kent nüfusu göçler ve sık doğumlar sayesinde ivmeli olarak arttı. Yüzyılın sonlarına doğru ülkede doğanların %40'ından biraz daha azı Stockholm doğumluydu. Yine kentteki bu hızlı büyüme, ek olarak şehri de genişletti. 19. yüzyılda kentte birçok sanayi ve bilim merkezi açıldı. Üniversiteler ve güzel sanatlar okulları bunların başında yer alır.

20. yüzyıla gelindiğinde kent tamamen çağdaş, teknolojik donanımlı ve etnik farklılıklara sahip bir kent oldu. Birçok tarihî bina yıkılarak yeni gereksinimleri karşılayan çağdaş binalar yapıldı. Bu yüzyıl boyunca tüm sanayi alanları ve organize sanayi bölgeleri kent dışına taşındı. Kent nüfusça gelişimini sürdürdü ve bu nedenle yeni bölgeler yerleşime açıldı. Bu yeni yerleşmelerin arasında Rinkeby ve Tensta da yer almaktadır.

Kent panoraması

Coğrafya

Metropol Stockholm

Konum

Stockholm, İsveç'in orta-güneydoğu kuşağında, Mälaren Gölü'nün Baltık Denizi ile birleştiği bölgede kuruludur. Kent merkezi Stockholm takımadalarını takip eden on dört adayı kapsar. Coğrafî kent merkezi su üzerinde olup Riddiarfjärden Körfezi'nde yer almaktadır. Şehrin alanının onda üçü su yollarıyla kaplı olduğu gibi, bir diğer onda üçlük kısmı parklar ve yeşil alanlarla örülüdür. Bu yeşil alanlar sayesinde Stockholm, Avrupa başkentleri arasında en temiz havaya sahip şehirlerden biridir.

Stockholm belediyeleriyle bilinen bir kenttir. Kentin kuzeyinde Järfälla, Solna, Täby, Sollentuna, Lidingö, Upplands Väsby, Österåker, Sigtuna, Sundbyberg, Danderyd, Vallentuna, Ekerö, Upplands-Bro, Vaxholm ve Norrtälje bulunmaktadır. Güney Stockholm'de ise Huddinge, Nacka, Botkyrka, Haninge, Tyresö, Värmdö, Södertälje, Salem, Nykvarn ve Nynäshamn bulunmaktadır.

Stockholm Belediyesi

Stockholm Belediyesi'nin ilçeleri

Stockholm Belediyesi, net coğrafî sınırlarla çevrili bir yönetim birimidir. Belediyenin bir diğer yarı resmî adı Stockholm kenti (İsveççe: Stockholms stad) şeklindedir. Bir belediye olarak Stockholm, bölgelere ayrılmış durumdadır. Bu alt birimler eğitimden, toplumsal yaşamdan ve kültürel hizmetlerden sorumludurlar. Belediye çoğunlukla üç bölge altında incelenir:

Stockholm Kent Merkezi Güney Stocckholm Batı Stockholm
  • Kungsholmen
  • Norrmalm
  • Södermalm
  • Östermalm
  • Enskede-Årsta-Vantör
  • Farsta
  • Hägersten-Liljeholmen
  • Skarpnäck
  • Skärholmen
  • Älvsjö
  • Bromma
  • Hässelby-Vällingby
  • Rinkeby-Kista
  • Spånga-Tensta

İklim

Stockholm, nemli kıta iklimine sahiptir. Kentin çok kuzeyde yer alması gündüzlerin yazın 18, kışın 6 saat yaşanmasına neden olmaktadır. Ancak konumuna rağmen kent, yıl boyunca ılık ve yumuşak bir iklime sahiptir. Bu ılımlı iklimin sebebi Gulf Stream adlı sıcak su akıntılarıdır. Kent yılda ortalama 1,981 saat güneş görmektedir.[5]

Kent yazları bir kuzey ülkesine göre sıcaktır. Bu mevsimde şehir en fazla 20 - 23 °C, en az 15 °C değerlerine ulaşır. Ancak kimi sıcak rüzgârlar kenti 25 °C+ üzerine çıkarabilmektedir. Kışları ise kent soğuktur. Bu mevsimde sıcaklıklar en fazla -3 ilâ 1 °C, en düşük −10 °C değerlerindedir. Bahar mevsimleri ise genelde serin ile ılık arasındadır. Yıllık yağış 539 mm kadardır. Yıl boyunca kentte ortalama 164 yağışlı gün bulunmaktadır. Yağışlar baharda ve yazın yağmur olarak düşerken, kışın genelde kar şeklindedir.[7][8]

 Stockholm, 1961−1990 iklimi 
Aylar Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıl
En yüksek sıcaklık rekoru,  °C 11,0 12,2 17,8 26,1 29,0 32,2 36,0 35,4 27,9 20,2 14,0 12,2 36,0
Ortalama en yüksek sıcaklık, °C −0,7 −0,6 3,0 8,6 15,7 20,7 21,9 20,4 15,1 9,9 4,5 1,1 10,0
Ortalama sıcaklık, °C −2,8 −3 0,1 4,6 10,7 15,6 17,2 16,2 11,9 7,5 2,6 −1 6,6
Ortalama en düşük sıcaklık, °C −5 −5,3 −2,7 1,1 6,3 11,3 13,4 12,7 9,0 5,3 0,7 −3,2 3,6
En düşük sıcaklık rekoru,  °C −32 −25,5 −22 −11,5 −4,5 1,0 6,0 4,8 −1,5 −9 −17 −21 −32
Ortalama yağış, mm 39 27 26 30 30 45 72 66 55 50 53 46 539
Kaynak: NOAA[9] ve SMHI[10]

Siyaset ve yönetim

Belediyeler, yönetimin istediği görevleri yapmakla yükümlüdür. Yine mecliste alınan kararlar tüm belediyeleri ilgilendirmektedir. Kentin belediye başkanı Nisan 2008 itibariyle Ilımlılar'dan Sten Nordin'dir. 2010 yılındaki yerel seçimlerde aşağıdaki partiler çoğunluklu oyları almıştır:

Yönetim partileri Muhalefet partileri
  • Ilımlılar 38
  • Liberal Demokratlar 10
  • Hıristiyan Demokratlar 1
  • Merkezciler 3
  • Sosyal Demokratlar 25
  • Solcular 8
  • Yeşilciler 16

Ekonomi

LM Ericsson firmasının genel merkezi
Stockholm'ün en yüksek ikinci yapısı olan 84 m uzunluğundaki Skatteskrapan
Dagens Nyheter binası

Stockholm'de işçi halkının onda sekizinden fazlası hizmet sektöründe çalışmaktadır. Sanayi merkezlerinin kent dışında olması kenti temiz bir başkent yapmaktadır. Özellikle, son yıllarda kentteki sanayi merkezlerinin hemen hemen hepsi yüksek teknolojiye sahip, temiz fabrikalardan ibarettir. Kentte sanayi merkezlerinde yer alan en büyük şirketler IBM, Ericsson ve Electrolux'tür.

Stockholm İsveç'in finans merkezidir. Merkez İsveç bankaları olan Swedbank, Handelsbanken ve Skandinaviska Enskilda Banken gibi bankaların merkezi Stockholm'dedir. Yine büyük sigorta şirketleri olan Skandia ve Trygg-Hansa buradadır. Stockholm Borsası (Stockholmsbörsen), Avrupa'nın en önemli borsalarından biridir.[11] Ünlü H&M adlı giyim şirketinin de merkezi Stockholm'de yer almaktadır. Son yıllarda şehirde turizm de önemli bir yer tutmaktadır. 1991–2004 yılları arasında yıllık turistik ziyaret sayısı 4 milyondan 7.7 milyona yükselmiştir.[12]

İşçi sayısının fazlalığına göre kentteki en büyük şirketler aşağıdaki gibidir.[13]

  • Ericsson – 8,430
  • Posten – 4,710
  • Skandinaviska Enskilda Banken (SEB) – 4,240
  • Swedbank – 3,610
  • Södersjukhuset – 3,610
  • Nordea – 2,820
  • Handelsbanken – 2,800
  • IBM Svenska – 2,640
  • Capgemini – 2,500
  • Securitas AB – 2,360
  • Connex – 2,300
  • ISS – 2,000
  • Sveriges Television – 1,880
  • Sodexho – 1,580

Eğitim

Kraliyet Teknoloji Enstitüsü'nün merkezi

Stockholm'de deneye ve ileri düzey bilime dayanan eğitim atılımları 18. yüzyılda başladı. Stockholm Rasathanesi de bunlardan biridir. Kent ilk defa 1811'de Karolinska Institutet adlı enstitünün kurulmasıyla tıp eğitimine başladı. Kraliyet Teknik Üniversitesi (Kungliga Tekniska Högskolan veya KTH) ise 1827 yılında kurulmuş olup, 13.000 öğrencisiyle İskandinavya'nın en büyük eğitim merkezidir. 1878 yılında kurulan Stockholm Üniversitesi, 1960'da resmî üniversite olarak tanındı. Bu eğitim kurumunda 2008 yılı verilerine göre 52,000 öğrenci öğrenim görmektedir.

Güzel sanatlar alanında Stockholm'de en kayda değer eğitim kurumlarından biri de Kraliyet Müzik Fakültesi'dir. Bu fakültenin geçmişi 1771 yılına kadar uzanmaktadır. Kentte bunların yanında Kraliyet Pandomim ve Oyunculuk Akademisi ve Greta Garbo tarafından kurulan Kraliyet Dramatik Tiyatrosu yer almaktadır. 1844 yılında kurulan Konstfack adlı okul ve Opera Okulu da kentin önemli eğitim yapılarındandır.

Diğer yüksek eğitim kurumları aşağıdaki gibidir:

Karlberg Askerî Akademisi

Nüfus

Stockholm bölgesi, İsveç'in toplam nüfusunun beşte birinden fazlasının yaşadığı bir bölgedir. Aynı şekilde toplam ülke sanayisinin onda üçünden fazlası Stockholm'dedir.[11] Coğrafî olarak sürekli yeri başka yerlere kayan Stockholm, 19. yüzyılda bugünkü merkezinin bulunduğu yere doğru gelişmeye başladı. Peşi sıra gelen yıllarda ise Brännkyrka ve Spånga gibi belediyelerle birleşerek nüfusunu arttırdı. Günümüz belediye sınırları ise 1971 yılında belirlendir.[14]

2004 yılı verilerine bakıldığında 765,044'lük nüfusun 370,482 kadarı erkek, 394,562 kadarı kadındır. Ortalama yaş 39.8 olup, nüfusun %40.5 kadarı 20 ve 44 yaş arasındadır.[15] 15 yaş üstü nüfusun onda dördü evli değilken, onda üçü evlidir. Aynı şekilde bu nüfusun onda biri de boşanmış insanlardan oluşmaktadır.[15] Kent halkının %28'i Stockholm'lü değildir.[16] Kentte en çok konuşulan diller İsveççe, İngilizce, Arapça, Türkçe, Kürtçe, Fince, Farsça, İspanyolca ve Sırpça'dır.

Tarihte nüfus

Aşağıda 1570 yılından günümüze, kentin nüfus verileri bulunmaktadır:

Yıl Nüfus
1570 9,100
1610 8,900
1630 15,000
1650 35,000
1690 55,000
1730 57,000
1750 60,018
1770 69,000
1800 75,517
1810 65,474
1820 75,569
1830 80,621
1840 84,161
1850 93,070
1860 113,063
1870 136,016
Yıl Nüfus
1880 168,775
1890 246,454
1900 300,624
1910 342,323
1920 419,429
1930 502,207
1940 590,543
1950 745,936
1960 808,294
1970 740,486
1980 647,214
1990 674,452
2000 750,348
2005 771,038
2007 788,269
2008 807,301

2007 verilerine göre Stockholm kentsel bölgesinin 1,252,020'lik bir nüfusu vardır. Bu nüfusa oranla, Huddinge'nin 90,182; Järfälla'nın 62,342; Solna'nın 61,717; Sollentuna'nın 77,553; Botkyrka'nın 77,553; Haninge'nin 72,956; Tyresö'nün 41,476; Sundbyberg'in 33,868; Nacka'nın 82,421; Danderyd'in 30,492'lik nüfusları vardır. Tüm Stockholm kentsel bölgesinde ve 26 belediyesinde nüfus 2 milyonu aşmaktadır.[14]

Kültür

Drottningholm Kalesi
Djurgården adasından Strandvägen
Eski kent merkezi

Stockholm, diğer birçok kültürel merkezden uzak oluşuyla ve bir ülkenin başkenti oluşuyla birçok kültürel ögeyi içinde barındırmaktadır. 1998 yılında Avrupa Kültür Başkenti seçilen Stockholm'de UNESCO tarafından korumaya alınan iki bölge vardır:

Edebiyat

Stockholm, İsveç Edebiyatı'nın önemli yazarlarını yetiştiren bir kenttir. Bunlardan birkaçı şair Carl Michael Bellman (1740–1795), roman yazarı August Strindberg (1849–1912) ve yazar Hjalmar Söderberg (1869–1941)'dir. Diğer önemli edebiyatçılar ise Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Eyvind Johnson (1900–1976) ve şair/besteci Evert Taube (1890–1976) gibi önemli isimlerdir. Roman yazarı Per Anders Fogelström (1917–1998) da kentten çıkan önemli bir başka yazardır.

Mimarî

Borsa binası

Kentin eski merkezi olan Gamla Stan, günümüzde hâlen bulunmaktadır ve Ortaçağ'ın tüm İskandinav mimarîsinin izlerini taşımaktadır. Alman Kilisesi (Tyska kyrkan), Riddiarhuset, Bonde Sarayı, Tessin Sarayı ve Oxenstierna Sarayı, buradaki birkaç önemli yapıdır. Kentteki en eski yapı ise Riddiarholmskyrkan adlı kilisedir. Bu kilise de 13. yüzyıldan kalmadır. 1697'deki bir yangında özgün kent kalesi yıkıldı. Ancak yerine barok tarzda Stockholm Sarayı inşa edildi.

15. yüzyıl başlarında kent, o zamanki sınırlarının dışına taşmaya başladı. Södermalm adlı yerde, bu dönemden kalma eski yapılar halen bulunmaktadır. 19. yüzyılda kentte yükselen sanayi, mimarîde de kendini gösterdi. Bu yeni binalar, Avrupa'nın diğer büyük başkentleri olan Berlin ve Viyana'dan esinlenerek tasarlandı. Kraliyet Opera Binası bu dönemin en önemli eseridir.

20. yüzyılda milliyetçi bir akım belirdi. Bu dönemde İsveç mimarî örnekleri çok ileri düzeye çıktı. 1930'larda çağdaşlaşma sayesinde yeni alanlar konuta çevrildi. Sanayi merkezleri yapıldı. Stockholm metrosu da bu yıllarda yapıldı. Yeni yüksek binalar yapılmaya başlandığında birçok kesim tarafından eleştirildi.

86 m uzunluğundaki Södertorn

Büyüme sürerken birçok eski bina yıkılarak veya yeniden düzenlenerek çağdaş hâle getirildi. Bunların arasında Norrmalmsregleringen, ve Sergels Torg bulunmaktadır. 1980'lerde özellikle çağdaş kent tasarımı gündeme geldi ve sanayi merkezleri şehir dışına alındı. Bacalı fabrikalar, yerini temiz yüksek teknolojili fabikalara bıraktı.[17]

Müzeler

İskandinav Müzesi

Stockholm, dünyanın en büyük müze-kentlerinden biridir. Kentte yılda 1 milyon insan tarafından ziyaret edilen 100 kadar müze yer almaktadır.[18] En bilinen müze ise 30,000 el sanatı eserinin ve 16,000 tablonun bulunduğu Nationalmuseum adlı ulusal müzedir. Müzelerin temelleri de yine 16. yüzyılda Gustav Vasa tarafından atıldı. O dönemde Rembrandt ve Antoine Watteau gibi sanatçıların eserleri toplanarak sergileniyordu.

Çağdaş Sanatlar Müzesi veya İsveççe adıyla Moderna Museet, İsveç'in ulusal sanat müzesidir. Bu müzede Picasso ve Salvador Dalí gibi isimlerin çalışmaları yer almaktadır.

Ulusal Müze

Diğer kayda değer müzeler:

Varoşlar

Stockholm varoşları ve mahalleleri farklı kültürlerin bir sentezidir. İçte yer alan varoşların büyük bir kısmı göçlerle ülkeye gelen halklar tarafından kurulmuştur. Kente yerleşen yabancı kökenli halkarın büyük kısmı Orta Doğu ve Avrasya'dan gelen göçmenlerdir. En bilinen göçmenler ise Suriyeliler, Türkler, Kürtler ve Sırplardır. Ancak kentte Afrika, Güneydoğu Asya ve Latin Amerika'dan gelen insanlar da mevcuttur.

Tiyatrolar

Batıdan Opera Binası
Kungsträdgården Parkı

Stockholm tiyatrolarıyla da ünlü bir kenttir. Şehirdeki Kraliyet Dramatik Tiyatrosu (Kungliga Dramatiska Teatern) Avrupa'nın en bilinen tiyatroları arasındadır. Yine Kraliyet İsveç Operası da 1773 yılında açılan eski bir opera binasıdır. Stockholms stadsteater, Folkoperan, Moderna dansteatern, Chinateatern, Göta Lejon, Mosebacke ve Oscarsteatern diğer kayda değer tiyatrolardır.

Eğlence merkezleri

Gröna Lund, Djurgården adasının üzerinde kurulmuş olan bir eğlence merkezidir. Bu merkezde otuzdan fazla parkur ve lokanta mevcuttur. Bu merkeze her gün binlerce insan gelmektedir. Nisandan eylüle kadar açık olan park, Noel zamanı da mağazalarla açıktır. Gröna Lunda ayrıca bir konser merkezidir.

Medya

Stockholm İsveç'in medya merkezidir. Kentte dört ulusal günlük gazete yayımlanmaktadır. Ayrıca kentte yer alan SR, İsveç'in ulusal radyo kanalıdır. Yine SVT adlı televizyon kanalı, İsveç'in ulusal televizyonudur. Bunların dışında kentte özel birtakım kanallar mevcuttur. TV3, TV4, TV5, TV6 bunların başında gelir. İsveç'te yayımlanan başlıca dergilerin büyük bir kısmı da burada basılır. Bonnier adlı basımevi buradadır.

Spor

Stockholm Olimpiyat Stadyumu

Kentte en çok izleyiciye sahip spor dalları futbol ve buz hokeyidir. Kentin üç büyükleri AIK, Djurgårdens IF ve Hammarby IF adlı takımlardır.

Tarihsel olarak kent, 1912 Yaz Olimpiyatları'nın ev sahibidir. O günlerdeki Stockholm Olimpiyat Stadyumu, defalarca geliştirildi ve birçok karşılaşmaya ev sahipliği yaptı. Råsunda Stadyumu, Ulusal Stadyum ve ünlü Ericsson Globe da kentteki bir diğer stadyumlardır. Kent yine İskandinav oyunlarına da ev sahipliği yapmıştır.

Mutfak

Stockholm, mutfağıyla da ünlüdür. Göçler nedeniyle birçok mutfağı çatısı altında birleştiren kent, farklı lokantalarıyla bilinmektedir. Her ne kadar Amerikan hazır besin sanayisi çok revaçtaysa da, kentte Asya, İtalya, Fransa, Türk, Yunan, İskandinavya, İspanyol ve Orta Doğu mutfaklarından örnekler mevcuttur. Kafeteryalar ise kentin herhangi bir yerinde bulunabilmektedir.

Yıllık olaylar

2008 Stockholm Maratonu

Bazı ünlü yapılar

Ulaşım

Genel ulaşım

Stockholm demir yolu terminali

Stockholm, geniş bir genel ulaşım hattına sahiptir. Bu hatta Stockholm metrosu (Tunnelbana), iki demiryolu hattı olan Roslagsbanan ve Saltsjöbanan, üç hafif demir yolu hattı olan Nockebybanan, Lidingöbanan ve Tvärbanan'ı içermektedir. Bunların dışında otobüs hatları, şehir içi bot hatları ve geniş bir kara yolu ağı kentin ulaşımında önemli yerlere sahiptir. Kentte havalimanına giden otobüsler hariç tüm otobüs hatları SL tarafından, yine bot trafiği Waxholmsbolaget tarafından yönetilmektedir.

Stockholm metrosu

SL, tüm Stockholm'de bilindik bir bilet sistemine sahiptir. Kentteki biletler seyahat kartları ve tek bilet olarak ikiye ayrılmaktadır. 1 Nisan 2007'den başlayarak yeni bir bölgede de tekli bilet geçmektedir. Biletlerin satıldığı birçok farklı nokta mevcuttur. Kentte toplu ulaşım yaygındır. Stockholm'de geçerli olan 30 günlük kartlar 790 İsveç Kronu (73 Euro; 115 Amerikan Doları) ücretindedir. Biletler 20 yaş altı ve 65 yaş üstü kullanıcılar için indirimlidir.

Yollar

Stockholm, Avrupa karayolu hatlarının önemli bir merkezidir. E4, E18 ve E20 hatları buradan geçmektedir. Kentin tüm çevresinde geniş ve güvenli karayolu hatları mevcuttur. Özellikle kentin batısında ve güneyinde ulaşım daha çok karayolu hattıyla sağlanmaktadır.

Trafik sıkışıklığı cezası

E4 ve E20 yollarının bir bölümü olan Essingeleden
Trafik sıkışıklığı kontrol noktası

Stockholm'de trafik sıkışıklığı cezası adı verilen bir sistem bulunmaktadır.[21] Bu sistem 1 Ağustos 2007 tarihinden beri uygulanmaktadır.[22][23][24] Stockholm merkezinde de bu uygulama yapılmaktadır. Tüm kent noktalarında ve kapılarda plaka tanıyan ve sıkışıklığı kontrol eden bir sistem bulunmaktadır. Sıkışıklık tespit edilen bir bölgeye giren her araç günün saatine göre 10–20 SEK (1.09–2.18 Euro, 1.49–2.98 Amerikan Doları) ödemek zorundadır.[25] Ödemeler kontrol noktalarına yapılabilmektedir.[26]

Feribotlar

Djurgården feribotu

Stockholm'den Finlandiya'daki Helsinki ve Turku'ya, Estonya'daki Tallinn'e, Letonya'daki Riga'ya ve Åland'a düzenli feribot seferleri mevcuttur. Ancak 1998'den beri eskiden olduğu gibi bu kentten Rusya'daki St. Petersburg'a direkt ulaşım sağlanamamaktadır. Bunun için Helsinki'de aktarma yapılması zorunludur.

Havalimanları

Stockholm-Arlanda Havalimanı İsveç'in ve Stockholm'ün en büyük havalimanıdır

Stockholm-Arlanda Havalimanı, 2007 itibariyle taşıdığı 18 milyon yolcuyla İsveç'in en büyük havalimanıdır. Bu havalimanı kentin 40 km kuzeyindedir.

Şehir içi demiryolu

Stockholm Merkez İstasyonu

Stockholm Merkez İstasyonu, İsveç'in hemen hemen tüm şehirlerine, Oslo'ya ve Kopenhag'a düzenli demiryolu ulaşımı fırsatı tanımaktadır. Ünlü X 2000 hizmeti sayesinde Göteborg kentine üç saatte ulaşılabilmektedir. SJ AB ise kentteki trenleri yöneten kurumdur.

Uluslararası dereceler

Stockholm birçok defa uluslararası olarak derecelerde gösterilmektedir. Bazıları aşağıdaki gibidir:

Kaynakça ve notlar

  1. ↑ "Population in the country, counties and municipalities on 31/12/2013 and Population Change in 2013". Statistics Sweden. 2014-32-02. 27 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160327055716/http://www.scb.se/en_/Finding-statistics/Statistics-by-subject-area/Population/Population-composition/Population-statistics/Aktuell-Pong/25795/Yearly-statistics--Municipalities-Counties-and-the-whole-country/370301/. Erişim tarihi: 02 March 2014.
  2. ↑ "Stockholm" (Swedish). Nationalencyklopedin. 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140310101634/http://www.ne.se:80/stockholm/315772. Erişim tarihi: 30 January 2014.
  3. ↑ "Folkmängd per tätort och småort 2010, per kommun" (Swedish) (XLS). Statistics Sweden. 2013-06-20. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303174949/http://www.scb.se/Statistik/MI/MI0810/2010A01T/MI0810_To_So_Kommun2010.xls. Erişim tarihi: 2 February 2014.
  4. ↑ Folkmängd i riket, län och kommuner 31/12/2008 och befolkningsförändringar 2008
  5. 1 2 Stockholm facts
  6. ↑
  7. ↑ http://www.weatherbase.com
  8. ↑ "Weather Information for Stockholm". World Weather Information Service. 22 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20091222201243/http://weather.msn.com/local.aspx?wealocations=wc:SWXX0031&q=Stockholm%2c+SWE. Erişim tarihi: 6 Ocak 2008.
  9. ↑ "Stockholm Climate Normals 1961−1990". National Oceanic and Atmospheric Administration. ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/TABLES/REG_VI/SN/02485.TXT. Erişim tarihi: 27 Kasım 2013.
  10. ↑ "Sunshine Hours of Stockholm". Swedish Meteorological and Hydrological Institute. http://data.smhi.se/met/climate/time_series/year/vov_pdf/SMHI_vov_precipitation_sunshine_11.pdf. Erişim tarihi: 19 Mart 2012.
  11. 1 2 Näringslivet i siffror — Stockholm Business Region website
  12. ↑ "Besöksnäring" — Stockholm Business Region website
  13. ↑ Statistical Yearbook of Stockholm 2006, section Labour Market and Manufacturing, p. 244 pdf file
  14. 1 2 Stockholm Statistical Yearbook, 2006 (Stockholms statistiska årsbok för 2006) City of Stockholm website, May 2006. The numbers provided by Stockholm Office of Research and Statistics, or Utrednings- och statistikkontoret (USK), in Swedish. (USK official web information in English
  15. 1 2 x
  16. ↑ OECD Territorial Reviews: Stockholm, May 2006
  17. ↑ Skönhetsrådet
  18. ↑ Museer & attraktioner - Stockholms officiella besöksguide, kartor, hotell och evenemang
  19. ↑ Stockholm Jazz
  20. ↑ Stockholm Pride
  21. ↑ "Congestion tax in Stockholm from 1 August". Swedish Road Administration. http://www.vv.se/templates/page3____17154.aspx. Erişim tarihi: 2007-08-02.
  22. ↑ "Trängselskatt i Stockholm". Swedish Road Administration. http://www.vv.se/templates/page3____10911.aspx. Erişim tarihi: 2007-08-01.
  23. ↑ "Odramatisk start för biltullarna". Dagens Nyheter. 2007-08-01. 19 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120319022955/http://www.dn.se/DNet/jsp/polopoly.jsp?d=1298&a=676098. Erişim tarihi: 2007-08-01.
  24. ↑ "Stockholmsförsöket". Stockholmsförsöket. 25 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160425130424/http://www.stockholmsforsoket.se/. Erişim tarihi: 2007-07-18.
  25. ↑ "Tider och belopp". Swedish Road Administration. http://www.vv.se/templates/page3____21106.aspx. Erişim tarihi: 2007-08-01.
  26. ↑ "Betalning". Swedish Road Administration. http://www.vv.se/templates/page3____10914.aspx. Erişim tarihi: 2007-08-01.
  27. ↑ Craythorn, Dennis (1997). The Ultimate Guide to International Marathons. ABD: Capital Road Race Publications. ISBN 978-0-9655187-0-3.
  28. 1 2 "Stockholm ranked world leader in putting knowledge to work". Invest in Sweden Agency. 20 December 2002. http://www.isa.se/templates/News____2741.aspx. Erişim tarihi: 1 Aralık 2008.
  29. ↑ (PDF) European Innovation Scoreboard. Maastricht Economic Research Institute on Innovation and Technology; Institute for the Protection and the Security of the Citizen. 2006. http://www.proinno-europe.eu/doc/EIS2006_final.pdf. Erişim tarihi: 1 Aralık 2008.
  30. ↑ "The World Knowledge Competitiveness Index". Centre for International Competitiveness. 2008. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304070043/http://www.cforic.org/pages/wkci.php. Erişim tarihi: 1 Aralık 2008.
  31. ↑ "London takes top spot from Paris in Jones Lang LaSalle’s new European Regional Growth Barometer". Jones Lang LaSalle. 7 Kasım 2006. 6 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090106122159/http://www.joneslanglasalle.eu:80/en-gb/news/2006/European_Regional_Growth_Barometer.htm. Erişim tarihi: 1 Aralık 2008.
  32. ↑ (PDF) European Cities Monitor. Cushman & Wakefield. 2007. http://www.berlin-partner.de/fileadmin/chefredaktion/documents/pdf_Presse/European_Investment_Monitor_2007.pdf. Erişim tarihi: 1 Aralık 2008.
  33. ↑ Kahn, Matthew. "Living Green". Reader's Digest. http://www.rd.com/your-america-inspiring-people-and-stories/greenest-locations-on-the-globe/article45585-3.html. Erişim tarihi: 1 Aralık 2008.
  34. ↑ "Top 10 Most Honest Cities in the World". Tourism-Review.com. 19 Kasım 2008. http://artmatters.info/?p=947. Erişim tarihi: 1 Aralık 2008.
  35. ↑ Tourtellot, Jonathan (November/December 2008). "Historic Places Rated". National Geographic Traveler. http://traveler.nationalgeographic.com/2008/11/historic-destinations-rated/list-text. Erişim tarihi: 1 Aralık 2008.
  36. ↑ "The 2008 Global Cities Index". Foreign Policy. November 2008. 10 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20100110131155/http://www.foreignpolicy.com:80/story/cms.php?story_id=4509&page=1. Erişim tarihi: 9 Aralık 2008.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Avrupa Birliği üyesi ülkelerin başkentleri
Avrupa Kültür Başkenti
1980'ler

1985 Atina · 1986 Floransa · 1987 Amsterdam · 1988 Batı Berlin · 1989 Paris
1990'lar
1990 Glasgow · 1991 Dublin · 1992 Madrid · 1993 Anvers · 1994 Lizbon · 1995 Lüksemburg · 1996 Kopenhag · 1997 Selanik · 1998 Stockholm · 1999 Weimar
2000'ler
2000 Reykjavik, Bergen, Helsinki, Brüksel, Prag, Kraków, Santiago de Compostela, Avignon ve Bologna · 2001 Rotterdam ve Porto · 2002 Brugge ve Salamanca · 2003 Graz · 2004 Cenova ve Lille · 2005 Cork · 2006 Patras · 2007 Lüksemburg ve Sibiu · 2008 Liverpool ve Stavanger · 2009 Linz ve Vilnius
2010'lar

2010 İstanbul, Essen, Pécs · 2011 Turku, Tallinn · 2012 Guimarães ve Maribor · 2013 Košice, Marsilya · 2014 Umeå, Riga · 2015 Mons, Plzeň · 2016 San Sebastián, Wrocław · 2017 Aarhus, Baf · 2018 Valletta, Leeuwarden · 2019 Filibe

Eurovision Şarkı Yarışması
Birinciler · Diller · Diskografi · Kurallar  · Marcel Bezençon Ödülleri · OGAE · Sunucular · Tarihçe · Ev sahipleri · Congratulations: Eurovision Şarkı Yarışması'nın 50 Yılı · Best of Eurovision · Eurovision Song Contest's Greatest Hits
Kategori · VikiProje
This article is issued from Vikipedi - version of the 9/4/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.