Andorra
Andorra Prensliği Principat d'Andorra
Andorra |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Slogan: "Virtus Unita Fortior" (Latin) "Birleşik güç daha güçlüdür" |
||||||
Marşı: El Gran Carlemany, Mon Pare (Catalan) Atam Büyük Şarlman |
||||||
Başkent | Andorra la Vella 42°30′K 1°31′D / 42.5°K 1.517°D | |||||
En büyük | Başkent | |||||
Resmî diller | Katalanca 1 | |||||
Tanınan diller | İspanyolca, Fransızca, Portekizce | |||||
Etnik gruplar | %36,6 Andorralı %33,0 İspanyol %16,3 Portekizli %6,3 Fransız %7,8 diğer |
|||||
Hükûmet | Monarşi | |||||
• | Prens | Joan Enric Vives i Sicília François Hollande |
||||
• | Genel Vali | Josep Maria Mauri Thierry Lataste |
||||
• | Hükümet Başkanı | Antoni Martí | ||||
Kuruluşu | ||||||
• | Paréage | 1278 | ||||
Yüzölçümü | ||||||
• | Toplam | 467,63 km2 (179.) 180,55 mil2 |
||||
• | Su (%) | 0.26 (121.4 ha)b | ||||
Nüfus | ||||||
• | 2014 tahmini | 85,470 | ||||
• | Yoğunluk | 179.8/km2 (71.) 465,7/mil2 |
||||
GSYİH (düşük) | 2008 tahmini | |||||
• | Toplam | $4.510 milyar[1] (155.) | ||||
• | Kişi başına | $53,383[2] (9.) | ||||
Gini (2003) | 27.21c düşük |
|||||
İGE (2014) | 0.845[3] çok yüksek · 34. |
|||||
Para birimi | Euro (€)2 (EUR) | |||||
Zaman dilimi | CET (UTC+1) | |||||
• | Yaz (SU) | CEST (UTC+2) | ||||
Trafik akışı | sağ | |||||
Telefon kodu | +376 | |||||
Internet TLD | .ad3 | |||||
1. | Constitution of Andorra, Madde 2.1. Ayrıca İspanyolca, Fransızca ve Portekizce yaygın olarak konuşulur ve anlaşılır. | |||||
2. | 1999'a kadar Fransız frangı ve İspanyol pesetası kullanılmış, 2002'ye kadar tedavülde kalmıştır. | |||||
3. | Ayrıca Katalanca konuşan bölgelerle birlikte .cat ortak olarak kullanılır. |
Andorra Prensliği, güneybatı Avrupa'da, Pirene Dağları'nda, denize kıyısı olmayan, Fransa ve İspanya arasında küçük bir ülkedir. Bir zamanlar dünyadan soyutlanmış olan Andorra; artık turizm ve bir vergi cenneti olma özelliği ile zengin bir ülkedir.
Tarih
Andorra'nın bağımsızlığını kazanmasını, bölgeyi MS 803'te Müslümanlardan geri alan Şarlman'ın ve imparatorluğunun bir bölümünü 819'da İspanya'daki Urgel piskoposuna bağışlayan oğlu I. Louis'nin (Sofu) sağladığı kabul edilir.
1278 yılında Andorra biri İspanya'da, öteki Fransa'da bulunan iki prensin ortaklaşa yönetimine bağlanmış ve ülkenin sınırları netleşmiştir. Anılan yıldan beri ülkenin sınırları hiç değişmemiştir. Kurulan feodal düzen, Fransız Devrimi sırasında geçici olarak kalkmakla birlikte, 1806'da Napolyon tarafından yeniden kuruldu. Andorra, o günden bu yana Urgel piskoposu ve Fransa devlet başkanı tarafından ortaklaşa yönetilir; bunların ikisine de her yıl sembolik bir vergi ödenir.
Ekonomi
Tahminen yılda 10,2 milyon turist ağırlayan[4] Andorra ekonomisinin, gayrisafî yurtiçi hasılasının yaklaşık %80'ini turizm gelirleri oluşturmaktadır. Tarımsal alanda toprak alanının sadece %2'si ekilebilir olan ülkede tütün tarımı ağırlıktadır. Hayvancılık faaliyetinde yerli koyunların yetiştirildiği ülkenin imalat sanayisini sigara, puro ve mobilya üretimi oluşturmaktadır.
Avrupa Birliği üyesi olmadığı halde Avrupa Birliği ülkeleriyle doğrutan ihracat faaliyetinde bulunan ülkenin kendine ait bir para birimi bulunmayıp ülkeyi çevreleyen Avrupa Birliği ülkesi İspanya ve Fransa'nın para birimleri yaygın olarak kullanılmaktadır. 1 Ocak 2002'den bu yana ülkede Avrupa Birliği'nin resmi para birimi euro da yaygın kullanıma sahiptir. Andorra, %100 istihdam gösteren, 2009 Haziran ayındaki istatistiklere göre, dünyanın en düşük işsizlik oranlarından birine sahip ülkedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ↑ "Andorra 2008, Departament d'estadística d'Andorra". Estadistica.ad. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304201303/http://www.estadistica.ad/serveiestudis/web/banc_dades4.asp?lang=1&codi_tema=3&codi_divisio=1098&codi_subtemes=155. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2012.
- ↑ [ http://www.creditandorra.ad/pdf/CreditXifres/2008/xifres_ANG_2008.pdf ]
- ↑ "HUMAN DEVELOPMENT REPORT 2015 - Statistical annex". United Nations. 2015. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2015_statistical_annex.pdf. Erişim tarihi: 14 Aralık 2015.
- ↑ Estadistica.ad, Departament d'Estadística, Govern d'Andorra. (Katalanca)
|
|
|
|