Bern

Koordinatlar: 46°57′N, 7°27′E

<tr class_"mergedrow">

Bern
İsviçre Başkenti
—  Belediye  —
Bern/Berne

Aare Nehri

Arma
Bern
İsviçre Başkenti

Bern'in İsviçre'deki konumu
Koordinatlar: 46°57′K 7°27′D / 46.95°K 7.45°D / 46.95; 7.45
Ülke İsviçre İsviçre
Kanton Bern
İlçe Bern-Mittelland
İdari birimler
Yönetim Şehir Meclisi, Konsey (Gemeinderat) ve Belediye Başkanı (Stadtpräsident)
 - Belediye Başkanı Alexander Tschäppät (SPS/PSS)
Yüzölçümü
 - Kent 114,99 km2 (44,4 mi2)
Rakım 480-864 m (-2.355 ft)
Nüfus (Aralık 2112)
 - Kent 349,000
 - Yoğunluk 2,393/km² (6,2/sq mi)
 - Şehir 127.515
Zaman dilimi OAZD (+1)
 - Yaz (YSU) OAYZD (+2)
Plaka kodu BE
İnternet sitesi: www.bern.ch
Bern şehri ve Bern kantonu
Bern uydudan

Bern (Almanca: Bern, Fransızca: Berne, Romanşça:Berna, İtalyanca:Berna) İsviçre'nin dördüncü büyük şehri ve İsviçre'nin de facto başkenti, ayrıca Bern kantonunun başkenti'dir.

Bern'de yaşayanların çoğunluğu Almanca konuşmaktadır,ya da daha özel olarak Bern Almancası.Bern Kantonunda ise genel olarak Fransızca konuşulur.

Tarihçe

İsim

Bern şehrinin adına ilk olarak 1 Aralık 1208 tarihli bir belgede rastlanmıştır.[1] Şehrin adının kaynağı bugüne kadar anlaşılmasa da, kısmen efsaneler kısmen yorumlamalar ile temellendirilmiş çeşitli açıklamalar bulunmaktadır.

Kuruluş ve Ortaçağ

Şehrin olduğu bölgede La Téne kültüründen bu yana yerleşim görülür. Tiefenau bölgesinde bulunan MÖ. 3. yüzyıla ait yerleşim kanıtları bulunmuştur.MÖ. 2. yüzyılda tüm yarımadanın yerleşimlerle kaplandığı görülür.[3] Jül Sezarın bahsettiği 12 Helvetik kabileden biri burada olmalıdır. Roma çağında MS. 165-211'e kadar Enge yarımadasında amfitiyatrosu ve kaplıcaları olan bir gallo-Roman "vicus" bulunuyordu.[4]

Çok sayıda kazı alanı, erken ortaçağ'da Bümpliz'de bir yerleşim bulunduğunu kanıtlamaktadır. Burda 7. yüzyıldan 9. yüzyıla kadar bir Mauritius kilisesi ve karolenj burgonyasından kalma ağaçtan bir tahkimatı olan bir kraliyet sarayı kalıntıları bulunmuştur.[5]

Günümüzdeki şehir ise 12. yüzyılda yukarı Burgonya'da iktidarda olan Zähringer hanedanından V. Berthhold tarafından kurulmuştur. 14. yüzyıl kroniği Cronica de Berno kuruluş yılı olarak 1191 tarihini verir.[2] Berthold'un varis bırakmadan ölmesi sonunda Zähringer hanedanı sona erdi ve Bern, 1218'de bir altın berat ile özgür imparatorluk şehri yapıldı.

Eski İsviçre Federasyonu

Bern'in ortaçağdaki üç gözetim kulesi: Soldan sağa Christoffelturm (bugün yıkılmış durumda), Käfigturm, Zytglogge.

Şehirin bağımsız bir şekilde büyümeye başlaması Habsburg ve Burgonya soylularının rahatsızlığına yol açtı ve 1339'da patlayan Laupen savaşında Bern, müttefiklerinin de yardımıyla önemli bir zafer kazandı. Üç orman kantonu arasında1323'den beri geçerli olan ve 1341'de yenilenmiş olan birlik Eski İsviçre Federasyonu anlaşmasına Bern de 1353'de katıldı ve 1353 ile 1481 arasında federasyonun oluşum döneminin 8 kantonundan biri oldu.

Şehir, Aare nehrinin oluşturduğu yarımadanın batısına doğru gelişmeye devam etti. Zytglogge'nin bulunduğu yer ("Zeit glocke" yani saat çanı) 1191'den 1256'ya kadar olan genişlemeyi, Käfigturm'un olduğu yer ise 1345'e kadar olan genişlemeyi gösterir. Otuz Yıl Savaşları sırasında, tüm yarımadayı korumak amacıyla, büyük ve küçük "Schanze" adı verilen iki yeni tahkimat daha yapıldı.[6]

1405'de meydana gelen büyük yangında, şehrin orijinal ahşap evleri tamamen kül olunca, yerlerine şu anda eski şehirin karakteristiği haline gelmiş olan yarı ahşap ve daha sonra da kumtaşından evler yapıldı. 14. yüzyılda Avrupa'yı vuran veba salgını dalgalarına rağmen, şehir büyümeye devam etti ve çevredeki kırsal bölgelerden yoğun bir göç aldı.

16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar

Şubat 1528'de Berchtold Haller'in başlattığı reform hareketi Bern yönetiminin de desteğini aldı. Bern, 1415'de Aargau'yu, 1536'da Vaud'u ve başka küçük bölgeleri işgal edip ele geçirdi ve böylece Alplerin kuzeyindeki en büyük şehir devleti oldu. Sınırları bugünkü Bern kantonu ve Vaud kantonunu büyük bölümünü içeriyordu. 1648 yılında yapılan ve Avrupa ulus devletlerinin büyük kısmının sınırlarının çizilmesini sağlayan Westfalya anlaşması sayesinden Bern de imparatorluktan bağımsızlığını kazanmayı başardı.

Ortaçağın oligarşik iktidar biçimi 18. yüzyıla kadar egemenliğini sürdürdü: 200 ile 299 arasındaki patriciden oluşan "Gross Rat" (büyük meclis) en büyük karar organı idi. Bu meclisin üyeleri içinden asıl yürütmeyi oluşturan "Klein Rat" (küçük meclis) seçilirdi. En üstte ise "Schultheiss" yeralırdı.

Demografi

Belediye sınırları içindeki Bern şehir nüfusu (2013 tahminleri itibariyle) 137,919 kişidir. Belediye sınırları içinde Bern şehrinin nüfus sayımı verilerine göre tarihsel nüfus gelişmesi şu grafik ve tabloda özetlenmiştir: [7]

Belediye sınırları içindeki Bern şehri nüfusunun değişik konuşma dilleri; bağlı oldukları din ile mezhep ve İsviçreli olup olmadıkları itibariyle sınıflandırılmasının tarihsel gelişmesi şu "Tarihî Nüfus Verileri" tablosunda incelenebilir:[7]

Bölgeler ve semtler

Bern şehri bölgeleri haritası.
Bern şehri semtleri haritası .

Beldiye sınırları içinde Bern şehri 6 bölgeye (Stadtteile) ve her bir bölgede çok sayıda semte (Quartiere) bölünmüştür: Şu liset bunalri özetler:

Bölgeler Semtler
I. Bölge: Innere Stadt (İç Şehir) Schwarzes Quartier (ya da Mattequartier), Weisses Quartier, Grünes Quartier,

Gelbes Quartier, Rotes Quartier

II. Bölge: Länggasse-Felsenau Engeried, Felsenau, Neufeld, Länggasse, Stadtbach, Muesmatt
III. Bölge: Mattenhof-Weissenbuhl Holligen, Weissenstein, Mattenhof, Monbijou, Weissenbühl, Sandrain
IV. Bölge: Kirchenfeld-Schosshalde Kirchenfeld, Gryphenhübeli, Brunnadern, Murifeld, Schosshalde, Beundenfeld
V. Bölge: Breitenrain-Lorraine Altenberg, Spitalacker, Breitfeld, Breitenrain, Lorraine
VI. Bölge: Bümpliz-Oberbottigen Bümpliz, Oberbottigen, Stöckacker, Bethlehem, Brünnen (Bern'in en yeni semti)

Kültür

Sinema

Bern'de düzinelerce sinema bulunur. Sinemalarda genellikle filmler orijinal dillerinde (ornegin Ingilizce) gösterilir ve altyazı olarak Almanca veya Fransızca filme eklenir. Çok az sayıda sinemada Almanca dublajlı filmler izlenebilir.

Tiyatro

Müzeler

Fuar, karnaval ve festivaller

Yüksek eğitim

Bern Üniversitesi (Almanca: Üniversität Bern) 1834'de kurulmuştur. Bern Kantonu tarafında finanse ve yönetilmektedir. Belirli bir şehirden ayrı bir kampüsü olmayıp şehir içinde farklı binalarda eğitim vermektedir. Geniş akademik alanlarda kurs ve programları bulunmaktadır. Üniversitede 8 fakülte bulunmaktadır:

Üniversite bilimsel ve bilgisel araştırmaya önem vermekte ve 160 kadar araştırma "enstitüsü" bulunmaktadır.

Bern'de ayrıca yüksek eğitim için 1997'de kurulmuş olan Berner Fachhöchschüle (Bern Uygulamalı Bilimler Üniversitesi) bulunmaktadır. Bu üniversite kurumuna 6 "okul" bağlıdır: Mühendislik ve Enformasyon Teknoloji Okulu; Mimarı, İnşaat ve Tahta Sanayi Mühendislik Okulu; İşletme, İdarecilik ve Sosyal Çalışma Okulu; Bern Güzel Sanatlar Üniversitesi; İsviçre Ziraat Koleji ve Magglingen Spor Koleji.

Ulaşım

Bern değişik otoyollar ile (A1, A12, A6) diğer şehirlere bağlanmıştır.

"İsviçre Federal Demiryollari (SBB-CFF-FFS)" tarafından işletilen "Bahnhof Bern (Bern Tren Gari)" şehri ülke içindeki ve Avrupa demiryollari sistemlerine bağlamaktadır. Bahnhof Bern Interlaken'den Berlin'e ICE ile ve Paris'e TVG ile ekpres hızlı trenleri için önemli bir istasyondur.

Bern'de bir havaalanı (Regionalflugplatz Bern-Belp) bulunmakta ve İsviçre, bazı Avrupa şehirlerine ve yaz mevsimlik tatil icin uçuşlar yapılmaktadır.

"Bern S-bahn" metro sistemi, "Bern Tramvay Ağı" Sistemi, "Bern Troleybüs" sistemi ve otobüsler şehir içi kamu ulaşımında entegre bir şekilde etkin olarak kullanılmaktadır. Ayrıca şehirde "Marzili" semtinden "Bundeshaus"'a giden "Marzilibahn" adı verilen kısa 106 metrelik bir füniküler sistemi bulunmaktadır.

Kardeş şehirler

Resimler

Bern Şehri havadan panaromasi
Bern Şehri'nin Katedral çan kulesinden panaromasi

Ayrıca bakınız

Referanslar

  1. ↑ Schweizerische Gesellschaft für Kulturgüterschutz (SGKGS): Berner Altstadt
  2. 1 2 Konrad Justinger: Cronicka der Stadt Bern. In: DigiBern. Bern Üniversitesi, 4. November 2006, S. 53, 5 Nisan 2016'da ulaşıldı (PDF 31.1 MB, 546 sayfa, Orta Yüksek Almanca).
  3. ↑ Vorrömische Zeit. Historisches Lexikon der Schweiz, 5 Nisan 2016'da ulaşıldı.
  4. ↑ Römische Zeit. Historisches Lexikon der Schweiz, 5 Nisan 2016'da erişildi.
  5. ↑ Frühmittelalter. Historisches Lexikon der Schweiz, 5 Nisan 2016'da erişildi
  6. ↑ Kleine Schanze, Bern resmi şehir yönetimi sitesi
  7. 1 2 Kaynak: İngilizce Wikipedia "Bern" maddesi population
  8. ↑ "=Stadttheater Bern" ((Almanca)).
  9. ↑ "=Narrenpack Theatre Bern" ((Almanca)).
  10. ↑ "=Schlachthaus Theatre Bern" ((Almanca)).
  11. ↑ "==Das Theatre an der Effingerstrasse" ((Almanca)).
  12. ↑ "=Theater am Käfigturm" ((Almanca)).

Dış bağlantılar

Bern-Mittelland
Belediyeler
Albligen · Allmendingen · Arni · Bäriswil · Belp · Belpberg · Bern · Biglen · Bleiken bei Oberdiessbach · Bolligen · Bowil · Bremgarten bei Bern · Brenzikofen · Büren zum Hof · Clavaleyres · Deisswil bei Münchenbuchsee · Diemerswil · Etzelkofen · Ferenbalm · Fraubrunnen · Frauenkappelen · Freimettigen · Gelterfingen · Gerzensee · Golaten · Grafenried · Grosshöchstetten · Guggisberg · Gurbrü · Häutligen · Herbligen · Iffwil · Ittigen · Jaberg · Jegenstorf · Kaufdorf · Kehrsatz · Kiesen · Kirchdorf · Kirchenthurnen · Kirchlindach · Köniz · Konolfingen · Kriechenwil · Landiswil · Laupen · Limpach · Linden · Lohnstorf · Mattstetten · Meikirch · Mirchel · Moosseedorf · Mühleberg · Mühledorf · Mühlethurnen · Mülchi · Münchenbuchsee · Münchenwiler · Münchringen · Münsingen · Muri bei Bern · Neuenegg · Niederhünigen · Niedermuhlern · Noflen · Oberbalm · Oberdiessbach · Oberhünigen · Oberthal · Oppligen · Ostermundigen · Riggisberg · Rubigen · Rüeggisberg · Rümligen · Rüschegg · Schalunen · Scheunen · Schlosswil · Stettlen · Tägertschi · Toffen · Trimstein · Urtenen-Schönbühl · Vechigen · Wahlern · Wald · Walkringen · Wichtrach · Wiggiswil · Wileroltigen · Wohlen bei Bern · Worb · Zauggenried · Zäziwil · Zollikofen · Zuzwil
This article is issued from Vikipedi - version of the 7/16/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.