Kuzey Osetya-Alanya
| Kuzey Osetya-Alanya Республика Северная Осетия-Алания Республикӕ Цӕгат Ирыстон — Алани | |||||
| |||||
| Milli Marş: Kuzey Osetya Cumhuriyeti Millî Marşı | |||||
| Konum | |||||
.svg.png) | |||||
| Yönetim | |||||
| Ülke: |  Rusya | ||||
| Federal Bölge: | Güney | ||||
| Ekonomik Bölge: | Kuzey Kafkasya ekonomik bölgesi | ||||
| Başkent: | Vladikavkaz | ||||
| Cumhurbaşkanı: | Vyacheslav Bitarov | ||||
| Genel bilgiler | |||||
| Yüzölçüm: | 8.000 km² (3.089 sq mi) | ||||
| - Rusya içinde: | 79 | ||||
| Nüfus: | 713 (01/2010) | ||||
| - Rusya içinde: | 64 | ||||
| - Yoğunluk: | 0 /km² (0 /sq mi) | ||||
| Diğer bilgiler | |||||
| Dili: | Osetçe, Rusça | ||||
| Kuruluş tarihi: | 20 Ocak 1921 | ||||
| Kodu: | 90 | ||||
Kuzey Osetya-Alanya (Rusça: Республика Северная Осетия — Алания Respublika Severnaya Osetiya), (Osetçe:Республикæ Цæгат Ирыстон — Алани Respublikæ Tsægat Iryston-Alani,) Kuzey Kafkasya'da Rusya Federasyonu üyesi bir Cumhuriyet'tir. Yüzölçümü 8.000 km², nüfusu 710.275 (2002), başkenti Vladikavkaz'dır.
Nüfusun %62,7'si Oset (445.310), %23,2'si Rus (164.754), %3'ü İnguş (21.442), kalanı Ermenidir. Osetlerin çoğunluğu Ortodoks Hıristiyan, bir bölümü Sünnî/Hanefî Müslümandır (%30).
Coğrafya
Bölge dağlıktır, Güneyde Cimara Dağında yükseklik 4.780 m'yi aşar. Çok sayıda akarsu derin vadiler içinden geçerek kuzeye doğru akar, Terek ve Sunja ırmaklarına dökülür. Dağların hemen kuzeyinde başlayan düzlükler kuzeydeki Rus yoğun nüfuslu Mozdok rayonunda ovaya dönüşür ve Orta Terek Ovası içinde yer alır.
En güneyde ve en yüksek yerlerde çıplak kayalar ve buzullar bulunur. Daha aşağıya doğru Alp tipi çayırlar, ladin, göknar ve çam ormanları, daha aşağıda yaprak döken meşe ve kayın ormanları, en aşağıda da çayır ve step bitkileri görülür. Düzlüklerdeki verimli topraklarda sulama ile tarım ve meyvecilik yapılır. Küçük ve büyük baş sürüler yazın yüksek çayırlara götürülür. Arıcılık ve berrak akarsu ve göllerde alabalık avcılığı yapılır. Yaban hayatı, koruma alanları oluşturularak koruma altına alınmıştır. Yükseltiye göre yağış miktarı artar ve iklim sertleşir.
Tarih
Osetler İran dil grupuna giren bir dil konuşurlar, ancak komşu Kafkas halklarıyla gerçekleşen ortak yaşam sonucu, Osetçe bazı sözcükler ve ses düzeni yönünden Kafkas etkileri gösterir. Osetlerin İskit ve Sarmatlar ile onların ardılı Alanların soyundan geldiği sanılmaktadır. Bu nedenle Kuzey Osetya'nın bir adı da "Alania" yapılmıştır.
Osetler 6. yüzyılda bugünkü İnguşya Cumhuriyetinin Magas civarı ve Kuzey Osetya'nın kuzeydoğu bölgesine yerleşmişlerdir.
1222'de başlayan Moğol istilası Kuzey Kafkasya ile birlikte Kuzey Osetya'yı da etkilemiştir. 14. yüzyılda Cuci'nin torunların kurdukları Altın Orda'nın baskısıyla güneye inerek dağlık alanlara yerleşmek zorunda kalmışlardır.
1557'de batı komşuları Kabartayların bir dostluk anlaşmasıyla Rus koruması altına girmesiyle, Osetler arasında da Rus nüfuzu yayılmaya başlamış, 1774'te Osmanlı Devletini yenen Rusya İmparatorluğu, Kabardiya ile birlikte Osetya'da tam bir denetim kurmuşlardır.
Ruslar, 1774 sonrasında Osetler arasında Hıristiyanlığı yayarak ve 1860'larda Müslüman Osetlerin çoğunu da Anadolu'ya göndererek dengeyi Hıristiyan Osetlerin lehine çevirmişlerdir.
Yarı feodal bir yapısı bulunan Osetya'da kölelik ve feodal ayrıcalıklar 1868-69'da kaldırılmıştır.
1921'de oluşturulan ve Rus SFSC'ne bağlı Dağlı Özerk SSC içinde bir ulusal okrug olarak yer alan Kuzey Osetya, daha sonra bir özerk oblast, 1936'da da özerk cumhuriyet yapıldı. Aralık 1991 sonunda Sovyetler Birliği'nin dağılması üzerine oluşan RF içinde bir üye cumhuriyet olarak kaldı.
1944'te Stalin döneminde doğu komşuları İnguşların Orta Asya'ya sürgüne gönderilmesiyle Çeçen-İnguş Özerk Cumhuriyeti dağılmıştır. Ve 1944 öncesinde İnguşların yaşadıkları Prigorodni rayonu Kuzey Osetya'ya eklenmiştir.
1957'de sürgünden dönmüş olan İnguşlar eski topraklarını Osetler'den geri almak istemişlerdir. Bu yüzden anlaşmazlık ve çatışmalar da yaşanmıştır. Ayrıca Gürcistan'dan tek yanlı ayrılıp bağımsızlık ilan eden Güney Osetya'dan da bir Oset sığınmacı akınına uğramıştır.
2008 yılında Rusya-Gürcistan savaşı sırasında Gürcistan ve Güney Osetya'dan kaçanların barınağı oldu.
| ||||||
Koordinatlar: 42°57′52″K 44°07′16″D / 42.96446°N 44.12109°E