Yakutistan
| Yakutistan Республика Саха (Якутия) Саха Өрөспүүбүлүкэтэ | |||||
| |||||
| Milli Marş: Saha Öröspüübülüketin örögöyün ırıata | |||||
| Konum | |||||
_Republic_(2008-03).svg.png) | |||||
| Yönetim | |||||
| Ülke: |  Rusya | ||||
| Federal Bölge: | Sibirya | ||||
| Ekonomik Bölge: | Uzak Doğu | ||||
| Başkent: | Yakutsk | ||||
| Vali: | Yegor Borisov | ||||
| Yasama organı: | Yakutistan Bölge Yönetimi | ||||
| Anayasa: | Yakutistan Anayasası | ||||
| Genel bilgiler | |||||
| Yüzölçüm: | 3.103.200 km² (1.198.152 sq mi) | ||||
| - Rusya içinde: | 1 | ||||
| Nüfus: | 949.280 | ||||
| - Rusya içinde: | 58 | ||||
| - Şehir nüfusu: | %59,6 | ||||
| - Köy nüfusu: | %40,4 | ||||
| - Yoğunluk: | 0 /km² (1 /sq mi) | ||||
| Diğer bilgiler | |||||
| Dili: | Rusça, Yakutça | ||||
| Kuruluş tarihi: | 30 Mayıs 1923 | ||||
| Kodu: | 14 | ||||
| ISO 3166-2:RU: | RU-SA | ||||
| Resmi internet sayfası: | http://www.sakha.gov.ru/ | ||||
.png)
Yakutistan veya Saha Cumhuriyeti (Yakutça: Саха Өрөспүүбүлүкэтэ Saha Öröspüübülükete), Rusya Federasyonu’nu oluşturan federe cumhuriyetlerden biri. Nüfusun çoğunluğunu oluşturan Yakutlar bir Türk halkıdır. Cumhuriyetin Rusça'da tam adı Respublika Saha olarak yazılır.
Yakutistan Türkçede zaman zaman Saha Cumhuriyeti biçimlerinde de yazılmaktadır. Cumhuriyet, 3.103.200 km²’lik bir alanı kaplar ve bu alan, Rusya Federasyonu topraklarının beşte biridir. Yakutistan dünyadaki en büyük yüzölçümüne sahip olan özerk ülkedir. Başkenti Yakutsk'tur (Yakutçada Dokuuskay).Özerk Cumhuriyettir.
Zaman dilimi
Yakutistan, coğrafi olarak üç farklı zaman dilimi boyunca yayılır:
1. Lena Nehri’nın batısında kalan Yakutistan toprakları ve ırmağın iki kıyısında ulusları kapsayan kısmı Yakutistan Zaman Dilimindedir (YAKT). UTC 'e göre saat farkı +1000.
2. Yakutistan'ın 127°Doğu ve 140°Doğu (boylam) arasında kalan kesimini kapsayan Vladivostok Zaman Dilimi'dir (VLAT). UTC'e göre saat farkı +1100.
3. Cumhuriyetin 140°Doğu boylamının doğusunda kalan toprakların çoğunu kapsayan bölümü Magadan Zaman Dilimindedir (MAGT). UTC'e göre saat farkı +1200.
1. zaman dilimi
2. zaman dilimi
3. zaman dilimi
Nüfus
2010 verilerine göre cumhuriyette Sahaların nüfusu 466.492’dir ve bu sayı toplam nüfusun %49,9’unu oluşturmaktadır. Yani Saha Türkleri ülkede çoğunluktadır. Ülkedeki her iki kişiden biri mutlaka Türk soyludur. Ayrıca bir diğer Türk topluluğu olan Tatar Türklerinin nüfusu ve oranı azalmış olup şöyledir: 8.122 (0,9 %). Diğer grupların nüfusu ve toplam nüfusa oranları: Ruslar (353.649 (%37,8)), Ukraynalılar (20 341 (2,2 %)). 2002 yılındaki eski sayımıa göre diğer gruplardan Evenkler (18.232 veya %1,9), Evenler (11.657 veya %1,2), Tatarlar (10.768 veya %1,1), Buryatlar (7.266 veya %0,8), Beloruslar (4.236 veya %0,5). Ayrıca Yakutistan'da yaşayan bunlardan başka küçük gruplar da vardır.
Yakutistan nüfusu
| 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002 | 2010[1] | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Saha Türkleri | 233.273 (%56,5) | 226.053 (%46,4) | 285.749 (%43) | 313.917 (%36,9) | 365.236 (%33,4) | 432.290 (%45,5) | 466 492 (%49,9) |
| Dolganlar | 10 (%0,0) | 64 (%0,0) | 408 (%0,0) | 1.272 (%0,1) | |||
| Evenkler | 10.432 (%2,5) | 9.505 (%2) | 9.097 (%1,4) | 11.584 (%1,4) | 14.428 (%1,3) | 18.232 (%1,9) | 21 008 (2,2 %) |
| Evenler | 3.133 (%0,8) | 3.537 (%0,7) | 6.471 (%1) | 5.763 (%0,7) | 8.668 (%0,8) | 11.657 (%1,2) | 15 071 ( %1,6) |
| Yukaghirler | 267 (%0,1) | 285 (%0,1) | 400 (%0,1) | 526 (%0,1) | 697 (%0,1) | 1.097 (%0,1) | |
| Çukçisler | 400 (%0,1) | 325 (%0,1) | 387 (%0,1) | 377 (%0,0) | 473 (%0,0) | 602 (%0,1) | |
| Ruslar | 146.741 (%35,5) | 215.328 (%44,2) | 314.308 (%47,3) | 429.588 (%50,4) | 550.263 (%50,3) | 390.671 (%41,2%) | 353 649 (%37,8) |
| Ukraynalılar | 4.229 (%1) | 12.182 (%2,5) | 20.253 (%3) | 46.326 (%5,4) | 77.114 (%7) | 34.633 (%3,6) | 20 341 (2,2 %) |
| Diğerleri | 14.723 (%3,6) | 20.128 (%4,1) | 27.448 (%4,1) | 43.695 (%5,1) | 76.778 (%7) | 58.826 (%6,2) | |
| Tatar Türkleri | 4420 (1,1 %) | 5172 (1,1 %) | 7678 (1,2 %) | 10 976 (1,3 %) | 17 478 (1,6 %) | 10 768 (1,1 %) | 8122 (0,9 %) |
Eğitim
Yakutistan içinde Yakutsk Devlet Üniversitesi bulunmaktadır. Ülkedeki tek üniversite burasıdır ve Rusça eğitim verilmektedir.
Ekonomi
Halkın geçim kaynakları arasında kürk avcılığı ve balıkçılık önemli yer tutar. Ülkede bulunan samur, kutup tilkisi, sincap, tilki ve nadir balık çeşitleri; avcılar ile maceraperestleri kendine çeker. Bu avcılar sayesinde üretilen kaliteli kürklerin ve balıkların şöhreti bütün dünyada meşhurdur. Yakutistan’ın en önemli kaynaklarından biri de yer altı zenginlikleridir. Ülkede elmas, altın, gaz, kömür, gümüş ve bakır çıkarılmaktadır. Mendeleyev tablosundaki bütün elementler Yakutistan’da bulunmaktadır. Elmas, Saha yurdunda çok önemli bir yere sahiptir. Bunların en değerlilerinden biri de Moskova’da müzede bulunan ve 342,5 karatlık pırlantadır. Yakutistan’ın hemen her bölgesinde elmas çıkarılmaktadır.
Kaynakça
- http://ozturkler.com/data/0007/0007_09.htm
- http://www.nihalatsiz.org/yakutistan.html
- http://www2.omu.edu.tr/ogrenciklupleri/klupler/turkdunyasi/yakutistan.htm
| |||||||||||||||||||||