Aziz (Hristiyanlık)

Başlığın diğer anlamları için Aziz (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Hristiyanlık İnançlar Teslis (Üçlü birlik) Baba Tanrı • Oğul İsa • Kutsal Ruh Ekümenik Konsiller • Vatikan Doğu - Batı Kiliselerinin Ayrılması Haçlı Seferleri • Engizisyon Protestan Reformu John Wycliffe • Jan Hus Martin Luther • Huldrych Zwingli Jean Calvin Kişiler Zekeriya • Vaftizci Yahya Meryem • İsa Magi (Üç müneccim) Kasper • Melhiyor • Baltazar 12 Havari Petrus • Andreas • Büyük Yakup Yuhanna • Filipus • Bartalmay Tomas • Matta • Küçük Yakup Yehuda (Taday) • Simun Yehuda (İşkariyot) • Matthias Teoloji Tek Kutsal ve Apostolik Kilise Hristiyan İbadeti Lütuf Kurtuluş On Emir Kitab-ı Mukaddes Eski Antlaşma Yeni Antlaşma Hariçte: Apokrif Metinler Mezhepler Doğu Ortodoksluğu Konstantinopolis Ekümenik Patrikhanes İskenderiye Patrikhanesi Antakya Patrikhanesi Kudüs Patrikhanesi Türk Ortodoks (Türk Patrikhanesi) Gürcü Ortodoks (Gürcü Patrikhanesi) Sırp Ortodoks (Sırp Patrikhanesi) Bulgar Ortodoks (Bulgar Patrikhanesi) Rus Ortodoks (Moskova Patrikhanesi) Ukrayna Ortodoks • Romen Ortodoks Yunan Ortodoks • Kıbrıs Ortodoks Amerikan Ortodoks Arnavut Ortodoks • Leh Ortodoks Çekoslovakya Özerk Ortodoks Finlandiya Özerk Ortodoks Katoliklik Oryantal Ortodoksluk Ermeni Apostolik • Süryani Kadim Kipti Ortodoks • Hint Ortodoks Habeş Ortodoks • Eritrea Ortodoks Diofizit Kiliseler Nasturi • Keldani Uniat Kiliseler Protestanlık Anglikanizm Kalvenizm Bayramlar Epifani • Lent Paskalya • Pentekost Advent • Noel Diğer Dinler Diğer Dinler İslam • Musevilik

Aziz (kadın ise azîze) veya Aya (Roma Yunancası aslı "ἅγιος"), Hristiyanlıkta iyilikleriyle tanınmış kutsal kişi. Bu unvan Hristiyan otoritelerince sonradan (genellikle kişi hayatta değilken) verilir. Hristiyan toplumu için önemli işler başarmış, üstün ahlaklı kişiler sonradan kilise tarafından aziz ilân edilebilir.

Etimoloji

Arapça kökenli azîz sözcüğü ermiş anlamına gelir.^[1] Günlük kullanımda sevilen ve sayılan kimseleri tanımlamakta kullanılır.^[1] Sözcüğün dişi formlarından "muazzez", Türkçede yaygın bir kadın ismidir.^[2]

Tarihçe

İsa için Yeni Ahit’te kullanılmayan bu sıfat, Paulusun mektupları ile Vahiy kitabında İsa’ya inananlar için “mukaddes” anlamında kullanılmıştır.^[3] Hristiyan inancındaki bazı önemli azizler ve yortu günleri şu şekildedir:^[4]

• Agatha (5 Şubat)
• Bohemialı Agnes (2 Mart)
• Romalı Agnes - Bakirelerin koruyucusu - (21 Ocak)
• Aidan (31 Ağustos)
• Alban (20 Haziran)
• Albertus Magnus (15 Kasım)
• Alexander Nevsky (23 Kasım)
• Aloysius Gonzaga (21 Haziran)
• Ambrose (7 Aralık)
• Andrew - İskoçya ile Rusya’nın koruyucusu - (30 Kasım)
• Anne - Britanya ile Quebec’in koruyucusu - (26 Temmuz)
• Anselm (21 Nisan)
• Mısırlı Anthony (17 Ocak)
• Padualı Anthony (13 Haziran)
• Athanasius (2 Mayıs)
• Canterburyli Augustine (26 Mayıs)
• Hippolu Augustine (28 Ağustos)
• Barnabas (11 Haziran)
• Bartholomew - deri tabaklayanların koruyucusu - (24 Ağustos)
• Basil (14 Haziran)
• Bede (27 Mayıs)
• Benedict (11 Temmuz)
• Bernadette (18 Şubat)
• Bernard (20 Ağustos)
• Aostalı Bernard (28 Mayıs)
• Bonaventura (15 Temmuz)
• Boniface (5 Haziran)
• Brendan (16 Mayıs)
• İrlandalı Bridget (1 Şubat)
• İsveçli Bridget (23 Temmuz)
• Bruno (6 Ekim)
• Campion (25 Ekim)
• Alexandrialı Catherine (25 Kasım)
• Sienalı Catherine (29 Nisan)
• Cecilia - Kilise müziğinin koruyucusu - (22 Kasım)
• Charles Borromeo (4 Kasım)
• Christopher - yolcuların koruyucusu - (25 Temmuz)
• Clare (11 Ağustos)
• Alexandrialı Clement (5 Aralık)
• Romalı Clement (23 Kasım)
• Ionalı Columba (9 Haziran)
• Crispin (25 Ekim)
• Cuthbert (20 Mart)
• Cyprian (16 veya 26 Eylül)
• Cyril (14 Şubat-Batı Kilisesi -, 11 Mayıs - Doğu Kilisesi)
• Alexandria’lı Cyril (9 Şubat)
• David/Dewi -Gallerin koruyucusu- (1 Mart)
• Denys-Fransa’nın koruyucusu- (9 Ekim)
• Dominic (8 Ağustos)
• Dunstan (19 Mayıs)
• Abingdon’lu Edmund (16 Kasım)
• Edmund -şehit- (20 Kasım)
• Edward -günah çıkartan papaz- (13 Ekim)
• Edward -şehit- (18 Mart)
• Elizabeth (5 Kasım)
• Elizabeth -Macar- (17 Kasım)
• Elmo/Erasmus (2 Haziran)
• Ethelbert (25 veya 26 Şubat)
• Assisi’li Francis (4 Ekim)
• Sales’li Francis (24 Ocak)
• Francis Xavier (3 Aralık)
• Geneviève (3 Ocak)
• George - İngiltere’nin koruyucusu- (23 Nisan)
• Gertrude (16 Kasım)
• Sempringham’lı Gilbert (4 Şubat)
• Giles (1 Eylül)
• Gregory -Büyük- (3 Eylül)
• Nazianzus’lu Gregory of (2 Ocak -Batı Kilisesi, 25 ve 30 Ocak - Doğu Kilisesi)
• Nyssa’lı Gregory (9 Mart)
• Tours’lu Gregory (17 Kasım)
• Helena (21 Mayıs - Doğu Kilisesi, 18 Ağustos-Batı Kilisesi)
• Hilary (13 Ocak)
• Hilda (17 Kasım)
• Bingen’li Hildegard (17 Eylül)
• Ignatius Loyola (31 Temmuz)
• Irenaeus (28 Temmuz-Batı Kilisesi, 23 Ağustos -DoğuKilisesi)
• Seville’li Isidore (4 Nisan)
• James -Büyük- (25 Temmuz)
• James -Adil- (1 Mayıs)
• James -Küçük- (1 Mayıs-Batı Kilisesi, 9 Ekim-Doğu Kilisesi)
• Jerome (30 Eylül)
• Joachim (26 Temmuz)
• Joan of Arc, Jeanne d'Arc (30 Mayıs)
• John -Baptist- (24 Haziran (doğum), 29 Haziran (ölüm)
• John Chrysostom (27 Ocak)
• John of the Cross -İspanyol- (14 Aralık)
• Damascus’lu John/John Damascene (4 Aralık)
• Evangelist John (27 Aralık)
• Joseph (19 Mart)
• Jude (28 Ekim)
• Justin (1 Haziran)
• Kentigern/Mungo (13 Ocak)
• Kevin (3 Haziran)
• Laurence (10 Ağustos)
• Laurence O'Toole (14 Kasım)
• Leo -Büyük- (18 Şubat -Doğu Kilisesi, 10 Kasım-Batı Kilisesi)
• Leonard (6 Kasım)
• Louis (25 Ağustos)
• Lucy (13 Aralık)
• Luke (18 Ekim)
• Malachy (3 Kasım)
• İskoçyalı Margaret (16 Kasım)
• Maria Goretti (6 Temmuz)
• Mark (25 Nisan)
• Martha (29 Temmuz)
• Martin de Porres (5 Kasım)
• Tours’lu Martin -Fransa’nın koruyucusu - (11 Kasım)
• Mary, Bakire Meryem (1 Ocak - (Roman Katolik Kilisesi-, 25 Mart, 15 August, 8 Eylül)
• Mary/Maria Magdalene (22 Temmuz)
• Matthew (21 Eylül)
• Matthias (14 Mayıs -Batı Kilisesi-, 9 Ağustos - Doğu Kilisesi)
• Methodius (14 Şubat -Batı Kilisesi, 11 Mayıs - Doğu Kilisesi)
• Michael (29 Eylül)
• Monica (27 Ağustos)
• Neot (31 Temmuz)
• Nicholas - çocukların, denizcilerin, Yunanistan’ın, Rusya’nın koruyucusu- (6 Aralık)
• Ninian (16 Ağustos)
• Olaf -Norveç’in koruyucusu- (29 Temmuz)
• York’lu Oswald (28 Şubat)
• Patrick -İrlanda’nın koruyucusu- (17 Mart)
• Paul (29 Haziran)
• Peter (29 Haziran)
• Philip (1 Mayıs)
• Evangelist Philip (6 Haziran)
• Polycarp (23 Şubat)
• Sebastian (20 Ocak)
• Sergius (25 Eylül)
• Silas (13 Temmuz)
• Simeon Stylites (5 Ocak-Batı Kilisesi, 1 Eylül -Doğu Kilisesi)
• Simon (28 Ekim)
• Cracow’lu Stanislaus -Polonya’nın koruyucusu- (11 Nisan)
• Stephen (26 Aralık -Batı Kilisesi-, 27 Aralık -Doğu Kilisesi)
• Stephen -Macar- (2 Eylül veya (Macaristan’da) 20 Ağustos)
• Swithin (2 Temmuz)
• Ávila’lı Teresa (15 Ekim)
• Lisieux’lu Teresa (1 Ekim)
• Thomas (21 Aralık)
• Thomas à Becket (29 Aralık)
• Thomas Aquinas (28 Ocak)
• Thomas More (22 Haziran)
• Timothy (22 Ocak -Doğu Kilisesi-, 26 Ocak -Batı Kilisesi)
• Titus (23 Ağustos -Doğu Kilisesi-, 6 Şubat -Batı Kilisesi)
• Ursula (21 Ekim)
• Valentine (14 Şubat)
• Veronica
• Vincent de Paul (27 Eylül)
• Saragossalı Vincent (22 Ocak)
• Vitus (15 Haziran)
• Vladimir (15 Temmuz)
• Wenceslas(28 Eylül)
• Wilfrid (12 Ekim)

Kaynakça

1. "aziz." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 6 Eylül 2012
2. "muazzez." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 6 Eylül 2012
3. Özhan Öztürk. Folklor ve Mitoloji Sözlüğü. Phoenix Yayınevi. Ankara, 2009. ISBN 978-605-5738-26-6 s.171, 783
4. Özhan Öztürk. Folklor ve Mitoloji Sözlüğü. Phoenix Yayınevi. Ankara, 2009. ISBN 978-605-5738-26-6 s.783-785