Berliner Ensemble

Berliner Ensemble binası, 2006

Berliner Ensemble Almanya’nın en tanınmış tiyatrolarından birisidir ve kurucusu Bertolt Brecht’in eserlerini sahnelemesiyle ünlenmiştir. Alman dilinin öncü sahnelerinden birisi olarak kabul edilen Berliner Ensemble, 1954 yılından bu yana Berlin merkezde Friedrich Wilhelm Stadt mevkiinde Schiffbauerdamm’daki eski tiyatro binasında (Theater am Schiffbauerdamm) çalışmalarını yürütmektedir.

Tarihçe

Berliner Ensemble’nin kuruluşu ile (Kasım 1949) Brecht’in Almanya’da kendisi ve eşi Helene Weigel için yeni bir çalışma alanı araması ve komünist politikacıların, Sovyetler Birliği tarafında kalan bölge ve daha sonra Alman Demokratik Cumhuriyeti’nde (DDR), Doğu Berlin’de kaliteli bir Kültür ortamı yaratma çabaları arasında doğrudan bir bağlantı vardır. ABD'de yaşadığı acı deneyimler (30 Ekim 1947 Amerika'ya Karşı Etkinlikleri Soruşturma Komisyonu tarafından yapılan sorgulanma) ve İsviçre’deki sıkı denetim ve takiplerden sonra Brecht, Doğu Berlin’de büyük bir sevinçle karşılandı. Yeni ortaya çıkan mektuplar ve yazılar gösteriyor ki, Ensemble’nin kuruluşu, zannedildiği gibi hiç de kolay olmamıştır. Berlin Alman Tiyatrosu’nda geçici olarak oyun sahneye koydukları 1949 ile 1954 yılları arasında çok sabır göstermek zorunda kalmışlar ve tiyatronun o zamanki sanat yönetmeni Wolfgang Langhoff taşınmaları için çok baskı yapmıştır. Ensemble’nin kadrosu, 1949 yılında ilk gösterimi yapılan Cesaret Ana ve Çocukları oyunundaki oyuncular ve teknik görevlilerden oluşmaktaydı. 19 Mart 1954 gününden itibaren kendi tiyatrolarında (Theater am Schiffbauerdamm) oyunlarını oynamaya başladılar.

Berliner Ensemble
(Tiyatro Binası)

Brecht'in 1953 yılından bu yana taşıdığı, sanatsal ve toplumsal olarak Berliner Ensemble’yi ileriye taşıyacak çeşitli birlikler kurma ideali, 1959 yılında gerçekleştirildi. Diğerlerinin yanı sıra Tiyatro Teorisi Birliği, Stüdyo Birliği ve İzleyici ile birlikte Çalışma Birliği gibi birlikler kuruldu.

Ensemble’nin çalışmalarını önemli ölçüde, yönetmen ve yazar olarak Ensemble’yi kendi tiyatrosu haline getiren, Bertolt Brecht şekillendiriyor ve etkiliyordu. Tiyatronun simgesi, perdede bulunan Picasso’nun barış güvercini idi. Ününün, kaliteli ve mükemmel tiyatro olarak yayılması sayesinde sık sık Almanya içinde ve yurtdışında Fransa, İngiltere, Avusturya, İsviçre ve İtalya’ya turnelere çıkıyorlardı.

Bertolt Brecht Meydanı'ndaki Brecht Heykeli. Berliner Ensemble binası önü.

Londra’da sahneleyecekleri bir oyunun hazırlıkları esnasında Brecht 1956 yılında öldü. Onun Epik Tiyatro ve kollektif anlayışını, kuruluşundan 1971 yılındaki ölümüne kadar Berliner Ensemble’nin sanat yönetmenliğini yapan, eşi Helene Weigel devam ettirdi. Reji asistanlığını Brecht’in yanında öğrenen Manfred Wekwerth, Peter Palitzsch, Isot Kilian ve Joachim Tenschert gibi reji asistanları, oyuncularla birlikte çalışmaları devam ettirdiler. Helene Weigel’den sonra, sanat yönetmenliğini, 1949 yılında Cesaret Ana’nın müziğini yeniden gözden geçiren besteci Paul Dessau’nun eşi Ruth Berghaus üstlendi. Onun deneysel tiyatro tarzındaki sahneleme çalışmaları, Ensemble çalışanları ve seyirciler tarafından direnişle karşılandı ve istifasına yol açtı. 1977 yılında Manfred Wekwerth onun yerine geçti ve 1991 yılına kadar bu görevde kaldı.

Organizasyon açısından bundan sonraki yıllar trajedi olarak değerlendirilir. Matthias Langhoff, Fritz Marquardt, Peter Palitzsch, Peter Zadek, Heiner Müller’in birlikte yürüttükleri, 1992 den 1993 e kadar süren tartışmalı "ortak sanat yönetmenliği" uygulamasından sonra, Marquardt, Palitzsch, Zadek, Müller 1993'ten 1994'e kadar, Marquardt, Palitzsch, Müller 1994 den 1995'e kadar, Müller 1995 yılında, Martin Wuttke 1996 yılında ve Stephan Suschke 1997'den 1999'a kadar sanat yönetmenliğini üstlendiler.

Yapılan tadilat sonrasında, Brecht’in FBI tarafından izlenmesini konu alan Brecht Dosyası (Die Brecht Akte, Yılmaz Onay tarafından Türkçeye çevrildi.) isimli oyunun 8 Ocak 2000 tarihinde sahneye konulması ile birlikte, şimdiki sanat yönetmeni Claus Peymann’ın yönetiminde yeniden açıldı.

Berliner Ensemble için birçok tanınmış sanatçı çalışıyordu. Fotoğraf sanatçısı Ruth Berlau oyunların çeşitli sahnelerini fotoğraflayarak kitap haline getirdi. Dekoratör Karl von Appen yıllarca iddialı dekorasyonlar ve plaketler tasarladı. Bu konuda John Heartfield ve Wieland Herzfelde kardeşler ve Karl-Heinz Drescher’de tanınmış sanatçılardı.

Bugün Berliner Ensemble sözcüğünün kullanımı değişime uğradı. Geçmiş yıllarda Ensemble denince akla birinci sınıf oyuncular ve sanatçıların bulunduğu bir tiyatro gelirken, bu sözcük giderek tiyatro binası anlamına gelmeye başladı. Berliner Ensemble’ın oynadığı tiyatro, Theater am Schiffbauerdamm, bugün tek ortağı Claus Peymann olan limited şirket (GmbH) statüsünde, bir sermaye şirketi haline gelmiştir.

Sanat yönetmenleri

Ensemble’nin geçmişteki tanınmış oyuncuları

Berliner Ensemble’nin bugünkü kadrosu (Konuk sanatçılar dahil)

Sahnelenen oyunlar (Seçmeler)

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 6/30/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.