Celalettin Arif
Celâlettin Arif Bey
Celalettin Arif, (1875, Erzurum - 1928, Paris) İstanbul Barosu'nun kuruluşunda rol oynamış, daha sonra TBMM'nin kurulması ile birlikte yürütme görevi verilen I. İcra Vekilleri Heyeti ve (ismen) II. İcra Vekilleri Heyeti'nde Adliye Vekilliği ve TBMM 1. Dönemde Erzurum milletvekilliği yapmış hukuk ve siyaset adamıdır.
Erzurumlu Mehmet Arif Bey'in oğludur. Soğukçeşme Askeri Rüştiyesi ve Mekteb-i Sultani'yi bitirdikten sonra, Fransa'da hukuk ve siyasal bilgiler öğrenimi gördü. 1901 yılından 1908 yılına kadar Kahire’de avukatlık yaptı. 1908 yılında İstanbul'a dönerek Hukuk ve Mülkiye mekteplerinde Anayasa hukuku dersleri okuttu. 1914-1920 yılları arasında İstanbul Dava Vekilleri Meclisi (İstanbul Barosu) meclis başkanlığını üstlendi. Bu kimliğiyle İstanbul Barosu'nun kuruluşunda yer aldı.
Osmanlı Ahrar Fıkrası'nın kurucuları arasında yer aldı. Osmanlı Son Osmanlı Mebusan Meclisi'na İstanbul mebusu olarak seçildi. 4 Mart 1920 tarihinde başkanlığına seçildiği Meclisi Mebusan'ı, İstanbul'un bundan 12 gün sonra, 16 Mart 1920’de işgal edilmesi üzerine terk ederek Anadolu’ya geçti ve Erzurum milletvekili sıfatıyla Milli Mücadele saflarında yer aldı. 23 Nisan 1920 tarihinde açılan TBMM 2. Başkanlığı'na seçildi. Daha sonra Adliye Vekilliği, Muvakkat İcra Encümenliği, Roma Büyükelçiliği görevlerinde de bulundu.
TBMM'yi Mustafa Kemal'in aksine, Kurtuluş Savaşı'nın nüvesi olarak görmemekle, başkanı olduğu Osmanlı Meclisi Mebusan'ının geçici bir dairesi olarak algıladığından Mustafa Kemal ile aralarında kısa zamanda görüş ayrılıkları oluştu. Eylül 1920 tarihinde Ermenistan üzerine taarruz hazırlıklarının yapıldığı bir sırada olağanüstü yetkilerle Doğu illeri Genel Valiliği'ne (Rize, Trabzon, Erzurum, Erzincan, Van, Beyazıt illeri TBMM tarafından uygun görülecek başka bölgeleri de içine almak üzere) atanmasını önermesi ve Mustafa Kemal'e çektiği ültimatom içerikli telgraflar kötü bir etki yarattı. 1921 yılı başında Roma Büyükelçiliği'ne atanarak Adliye Vekilliğine vekaleten Zekai Apaydın getirildi. Ocak 1921 tarihinde teşkil edilen II. İcra Vekilleri Heyeti'nde de Adliye Vekili sıfatını muhafaza etmekle birlikte, bu görevi vekaleten Hafız Mehmet yürüttü.
1928 yılında Paris'te vefat etti
Kaynakça
I. TBMM İcra Vekilleri Heyeti |
---|
| 3 Mayıs 1920 - 24 Ocak 1921 | | Vekiller Heyeti Reisi | | | Umuru Şer'iye ve Evkaf (Diyanet ve Vakıflar) Vekili | | | Adliye (Adalet) Vekili | | | Erkân-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili | | | Müdafaa-i Millîye (Millî Savunma) Vekili | | | Dahiliye Umuru (İçişleri) Vekili | | | Hariciye (Dışişleri) Vekili | | | İktisat (Ekonomi) Vekili | | | Maliye Vekili | | | Maarif (Eğitim) Vekili | | | Nafia (Bayındırlık) Vekili | | | Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sağlık ve Sosyal Yardım) Vekili | |
|
II. TBMM İcra Vekilleri Heyeti |
---|
| 24 Ocak 1921 - 19 Mayıs 1921 | | Vekiller Heyeti Reisi Müdafaa-i Millîye (Millî Savunma) Vekili | | | Umuru Şer'iye ve Evkaf (Diyanet ve Vakıflar) Vekili | | | Adliye (Adalet) Vekili | | | Erkân-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili | | | Dahiliye Umuru (İçişleri) Vekili | | | Hariciye (Dışişleri) Vekili | | | İktisat (Ekonomi) Vekili | | | Maliye Vekili | | | Maarif (Eğitim) Vekili | | | Nafia (Bayındırlık) Vekili | | | Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sağlık ve Sosyal Yardım) Vekili | |
|
IV. TBMM İcra Vekilleri Heyeti |
---|
| 12 Temmuz 1922 - 4 Ağustos 1923 | | Vekiller Heyeti Reisi | | | Umuru Şer'iye ve Evkaf (Diyanet ve Vakıflar) Vekili | | | Adliye (Adalet) Vekili | | | Erkân-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili | | | Müdafaa-i Millîye (Millî Savunma) Vekili | | | Dahiliye Umuru (İçişleri) Vekili | | | Hariciye (Dışişleri) Vekili | | | İktisat (Ekonomi) Vekili | | | Maliye Vekili | | | Maarif (Eğitim) Vekili | | | Nafia (Bayındırlık) Vekili | | | Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sağlık ve Sosyal Yardım) Vekili | |
|