Emil Jannings

Emil Jannings

Emil Jannings, 1 Mayıs 1929'da ABD'den dönüşünde Berlin'de coşkuyla karşılanıyor
Doğum Theodor Friedrich Emil Janenz
23 Temmuz 1884
Rorschach, İsviçre
Uyruğu: Almanya Almanya
Ölüm 3 Ocak 1950 (65 yaşında)
Strobl, Avusturya
Ödüller

Emil Jannings (d. 23 Temmuz 1884 - ö. 3 Ocak 1950) İsviçre doğumlu ödüllü Alman sinema oyuncusu.

Sessiz sinema çağının en önemli aktörlerinden biriydi. 1910'lu yıllardan 1940'lı yıllara kadar sinemada aktif olarak çalıştı. 1920'lerin sonunda Hollywood'a geçti. Sinemaya sesin gelmesiyle birlikte tekrar Almanya'ya döndü. Nazilerin iktidarı süresince onlar için propaganda filmleri yaptı, bu nedenle savaştan sonra gözden düştü. Toplam 80 kadar filmde rol aldı.

1927 yılında ilk kez verilmeye başlanan En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü'nü Almanya'dan ABD'ye gelir gelmez çevirdiği iki filmle kazandı. Bu filmler The Last Command (1928) ve The Way of All Flesh (1927)'tir. Ayrıca 1937'de rol aldığı Der Herrscher filmiyle Venedik Film Festivali'nde Volpi Kupası'na layık görüldü.

Hayatı

Erken yılları

Emil Jannings 1938'de Propaganda Bakanı Joseph Goebbels'le birlikte görülüyor.

23 Temmuz 1884 tarihinde İsviçre'nin Rorschach kasabasında Theodor Friedrich Emil Janenz adıyla orta halli bir ailede dünyaya geldi. Babası Amerikalı annesi Almandı. 16 yaşındayken denizci olmak için evden kaçtı.[1] Bir transatlantikte aşçı yamağı olarak çalıştı. Hayal kırıklığına uğrayarak eve döndü.

Kariyeri

Tiyatroya merak salan Jannings, 18 yaşında ilk kez sahnede profesyonel oldu. Tiyatro kumpanyalarıyla turnelere çıktı. 1906'da o tarihte Dünyanın en iyi tiyatro kumpanyası olarak bilinen Max Reinhardt'ın Berlin'deki tiyatrosunda çalışmak üzere bir davet aldı.

1914'te ufak tefek önemsiz rollerle sinemaya geçti. Ancak 1919'da "Danton" (1921), Peter der Große (1922) gibi bazı tarihi kişilikleri canlandırdığı rolleriyle ve "Die Brüder Karamasoff" (1921) gibi bir takım edebiyat uyarlamalarıyla dikkatleri çekmeye başladı. Shakespeare uyarlaması Othello ve F. W. Murnau'nun yönettiği sessiz klasik Der Letzte Mann'da (Son Adam)(1924) rol aldığında uluslararası alanda da tanınmış bir oyuncu oldu. 1920'lerin ortalarında Dünyanın en iyi oyuncusu olarak anılıyordu. Quo Vadis?'te (1925) Neron'u, Goethe uyarlaması Faust'ta (1926) Mephisto'yu canlandırdı.

Der Letzte Mann ona ve beraberinde birçok Alman oyuncu, yönetmen ve teknik adama ABD yolunu açan film oldu.[2] 1927'de Paramount'la kontrat imzalıyarak Hollywood'a geçti. Burada arka arkaya çevirdiği iki film The Way of All Flesh (1927) ve The Last Command (1928) ona En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü'nü kazandırdı. Bu ödül ilk kez o yıl dağıtılmaya başlamıştı ve Jannings Amerikalı olmadığı halde Oscar kazanan ilk aktör oldu.(O tarihlerde oyunculara birkaç filmindeki performansı için tek Oscar verilebiliyordu)[3]

Jannings'in Paramount için yaptığı beş filmin beşi de sessizdi (Bugün Josef von Sternberg'in yönetmiş olduğu "The Last Command" hariç diğerleri kayıptır). 1920'lerin sonunda sessiz filmler döneminin sona ermesiyle Emil Jannings 1929'da Almanya'ya dönmek zorunda kaldı, zira İngilizceyi koyu bir Alman aksanıyla konuşuyor bu da ekrandan hiç anlaşılmıyordu. 1930'da Almanya'da Marlene Dietrich'le başrolünü paylaştıkları Der Blaue Engel (Mavi Melek) filmini çekti. Film aynı anda hem Almanca hem de ABD pazarı için İngilizce çekildi (The Blue Angel). Bu film henüz çok tanınmamış bir aktris olan Marlene Dietrich'in sinemada parladığı film olurken, Emil Jannings için de düşüşün başlangıcı oldu. 1933 yılında Nazi'ler iktidara gelince coşkulu bir şekilde devlet propaganda çarkının içinde yer aldı. Sonraki 10 yıl Nazi ideolojisini destekleyen filmlere imza atan Jannings 1938'de Nazi Propaganda Bakanı Goebbels tarafından madalyayla ödüllendirildi, 1941'de de "Devlet Sanatçısı" yapıldı.

Jannings'in yaptığı son filmi Wo ist Herr Belling? in çekimleri, Müttefik Kuvvetler birliklerinin 1945 yılının Bahar ayında Almanya'ya girdiğinde iptal edildi. Savaştan sonra Müttefikler tarafından, Nazi propagandası'nda aktif rol aldığı gerekçesi ile Nazi akımının kökünün kazınmasına tabi oldu, kara listeye alındı, dışlandı ve bir daha asla film yapamadı.

Son yılları ve ölümü

Jannings, Avusturya'nın Salzburg kenti yakınlarında, Strobl'da inzivaya çekildi. 1947 yılında Avusturya vatandaşı oldu.[4] Beş yıl sonra da 3 Ocak, 1950'de Avusturya'daki çiftliğinde acı içinde, gözden düşmüş ve yalnız bir şekilde hayata veda etti. Karaciğer kanseri[5] ile mücadele ediyordu, öldüğünde 65 yaşındaydı. St. Wolfgang mezarlığına gömüldü. En İyi Erkek Oyuncu Oscar Ödülü halen Berlin'deki Film Müzesinde sergilenmektedir.[6]

Filmleri

  1. Wo ist Herr Belling? (1945) (Where Is Mr. Belling?) .... Firmenchef Eberhard Belling
  2. Altes Herz wird wieder jung (1943) .... Fabrika Müdürü Hoffmann
  3. Die Entlassung (1942) (Bismarck's Dismissal).... Bismarck
  4. Ohm Krüger (1941) (Uncle Kruger) .... Ohm Krüger
  5. Robert Koch, der Bekämpfer des Todes (1939) .... Dr. Robert Koch
  6. Der Trichter. (Nr. III) (1939) (oynadığı sahneler çıkartılmıştır)
  7. Der Zerbrochene Krug (1937) (The Broken Jug).... Adam, Dorfrichter
  8. Der Herrscher (1937) (The Ruler).... Matthias Clausen Volpi Kupası (Venedik Film Festivali)
  9. Traumulus (1936) (The Dreamer).... Direktor Prof. Niemeyer
  10. Der Alte und der junge König - Friedrichs des Grossen Jugend (1935) .... Friedrich Wilhelm I. König von Preussen
  11. Der Schwarze Walfisch (1934) (The Black Whale).... Peter Petersen
  12. Die Abenteuer des Königs Pausole (1933) (The Adventures of King Pausole).... Kral Pausole
  13. The Merry Monarch (1933) .... King Pausole
  14. Stürme der Leidenschaft (1932) (Storms of Passion) .... Gustav Bumke
  15. Liebling der Götter (1930) (Darling of the Gods) .... Albert Winkelmann
  16. Der Blaue Engel (1930) (Almanca versiyon).... Prof. Immanuel Rath
  17. The Blue Angel (1930) (İngilizce versiyon, ABD için eşzamanlı çekildi).... Professor Immanuel Rath
  18. Betrayal (1929) .... Poldi Moser
  19. Fighting the White Slave Traffic (1929)
  20. Sins of the Fathers (1928) .... Wilhelm Spengler
  21. The Patriot (1928) .... Czar Paul I
  22. Street of Sin (1928) .... Basher Bill
  23. The Last Command (1928) .... Gen. Dolgorucki / Grand Duke Sergius Alexander Oscar
  24. The Way of All Flesh (1927) .... August Schilling Oscar
  25. Faust - Eine deutsche Volkssage (1926) .... Mephisto
  26. Herr Tartüff (1925) .... Tartüff
  27. Varieté (1925) .... Boss Huller
  28. Quo Vadis? (1925) .... Nerone
  29. Liebe macht blind (1925) .... Emil Jannings
  30. Der Letzte Mann (Son Adam) (1924) (The Last Laugh, ABD ismi).... Otel kapıcısı
  31. Nju - Eine unverstandene Frau (1924) (Husbands or Lovers).... Ehemann
  32. Das Wachsfigurenkabinett (1924) (Three Wax Men).... Harun el Reşid
  33. Alles für Geld (1923) (All for Money) .... S. I. Rupp
  34. Tragödie der Liebe (1923) (The Tragedy of Love) .... Ombrade
  35. Du sollst nicht töten (1923) .... Harold Hilbrich
  36. Peter der Große (1922) .... Peter der Große
  37. Othello (1922) .... Othello
  38. Das Weib des Pharao (1922) .... Firavun Amenes
  39. Die Gräfin von Paris (1922) (The Countess of Paris)
  40. Die Ratten (1921) .... Bruno
  41. Der Schwur des Peter Hergatz (1921)
  42. Danton (1921) .... Danton
  43. Der Stier von Olivera (1921) .... General François Guillaume
  44. Die Brüder Karamasoff (1921) .... Dimitri Karamasoff
  45. Colombine (1920)
  46. Anna Boleyn (1920) .... Henry VIII
  47. Der Schädel der Pharaonentochter (1920) .... Osorcon, Pharao of Egypt
  48. Algol - Tragödie der Macht (1920) .... Robert Herne
  49. Das Große Licht (1920) .... Lorenz Ferleitner
  50. Kohlhiesels Töchter (1920) .... Peter Xaver
  51. Rose Bernd (1919) .... Arthur Streckmann
  52. Madame DuBarry (1919) .... König Louis XV
  53. Vendetta (1919) .... Tomasso
  54. Die Tochter des Mehemed (1919) .... Vaco Juan Riberda, Fabrikbesitzer
  55. Keimendes Leben, Teil 2 (1919) .... James Fraenkel, Börsenmakler/John Smith, amerikanischer Ingenieur
  56. Der Mann der Tat (1919) .... Jan Miller
  57. Keimendes Leben, Teil 1 (1918) .... James Fraenkel, Börsenmarktler/John Smith, amerikanischer Ingenieur
  58. Die Augen der Mumie Ma (1918) (Eyes of the Mummy Ma) .... Radu, an Arab
  59. Fuhrmann Henschel (1918)
  60. Nach zwanzig Jahren (1918) .... Horst Lundin 'Korn'
  61. Das Fidele Gefängnis (1917) (The Merry Jail).... Gardiyan Quabbe
  62. Wenn vier dasselbe tun (1917) (When Four Do the Same) .... Segetoff
  63. Hoheit Radieschen (1917)
  64. Die Ehe der Luise Rohrbach (1917) .... Wilhelm Rohrbach
  65. Der Zehnte Pavillon der Zitadelle (1917)
  66. Das Geschäft (1917) .... S. H. Haßler
  67. Lulu (1917)
  68. Der Ring der Giuditta Foscari (1917)
  69. Die Seeschlacht (1917)
  70. Unheilbar (1917)
  71. Aus Mangel an Beweisen (1916) .... Dr. Langer
  72. Die Bettlerin von St. Marien (1916) .... Baron Gelsburg
  73. Frau Eva (1916)
  74. Im Angesicht des Toten (1916) .... Paul Werner
  75. Das Leben ein Traum (1916)
  76. Nächte des Grauens (1916)
  77. Stein unter Steinen (1916)
  78. Arme Eva (1914)
  79. Im Schützengraben (1914)
  80. Passionels Tagebuch (1914)

Kaynaklar

  1. ↑ http://www.allmovie.com/cg/avg.dll?p=avg&sql=2:35211~T1
  2. ↑ http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20000305/REVIEWS08/3050301/1023
  3. ↑ http://www.imdb.com/name/nm0417837/bio
  4. ↑ Herr Emil Jannings A Great Film Actor. 4 Ocak 1950. s. 7.
  5. ↑ Chroniknet.de, Obituary for Emil Jannings (2 Ocak 1950), chroniknet.de]; erişim tarihi 26 Ekim 2014.
  6. ↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Emil_Jannings#Later_life

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/10/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.