En son ortak ata
- ^ Ciccarelli, F.D., Doerks, T., von Mering, C., Creevey, C.J. ve diğ. (2006). "Toward automatic reconstruction of a highly resolved tree of life". Science 311 (5765): 1283–7. Bibcode 2006Sci...311.1283C. DOI:10.1126/science.1123061. PMID 16513982.
En son ortak ata (ESOA) veya en yakın ortak ata, genetik biliminde bir gruptaki tüm organizmaların doğrudan soyundan geldiği en son bireydir. Bu terim çoğunlukla insan soy biliminde kullanılır.
Organizmaların en son ortak atası, bazen belirlenmiş bir soyağacına bakılarak tespit edilebilir. Ancak, çok sayıdaki bireylerden oluşan bir grubun en son ortak atasını belirlemek her zaman mümkün olmadığı için bunun yerine en son ortak atanın yaşamış olduğu tahmini zaman aralığı belirtilir. En son ortak atanın yaşadığı zaman (ESOA-Z), örneğin genetik soybilimde DNA testi sonuçlarına ve yerleşik mutasyon oranlarına bakılarak veya genetik olmayan matematiksel bir model veya bilgisayar simülasyonu aracılığıyla belirtilir.
ESOA terimi, genellikle tek bir tür içindeki bireylerin ortak atasını tanımlamak için kullanılır. Aynı zamanda, birbirleriyle akraba olan iki veya daha fazla farklı türün sahip olduğu ortak atayı tanımlamak için de kullanılabilir. Türler arasındaki ataları tartışırken karşılıklığı önlemek için ESOA terimi yerine bazen son ortak ata (SOA) veya başka eşdeğer bir tanım olan sonuncu ortak ata (İng: concester) terimi kullanılır.
ESOA terimi, aynı zamanda belirli gen örüntüleri yoluyla organizmalar arasındaki ortak atayı tanımlamak için de kullanılır. Mitokondriyal Havva ve Y kromozom Adem'i bu tür ESOA tanımlarına birer örnektir. Bu tür soy araştırmaları, gerçekte organizmaların kendisini değil, tek tek genleri izleyerek bunların soylarını takip eder. Sonuç olarak, genetik en son ortak (ESOA) için yapılan zaman tahminleri (ESOA-Z), organizmaların en son ortak atası için yapılan zaman tahminlerinden zorunlu olarak daha geniş bir aralığa sahiptirler.
Ayrıca bakınız
- Soy bilimi ya da jenealoji - ailelerin kökenlerini ve akrabalık ilişkilerini inceleyen bilim dalı
- Genetik soybilim - soybilimsel DNA testi kullanılarak kişiler arasındaki genetik ilişki seviyesinin belirlendiği bilim dalı
- Evrim zaman çizelgesi - gezegenimiz üzerindeki yaşamın gelişmesinde önemli olaylara genel bakış
- İnsan evrimi zaman çizelgesi - ana hatlarıyla insan türünün gelişimindeki önemli olaylar
Kaynakça
Ek okuma
- Hartwell (2004). Genetik: Genlerden Genomlara. Maidenhead: McGraw-Hill. ISBN 0072919302. (İngilizce)
- Walsh B (June 2001). "İki kişinin Y kromozomu veya mitokondriyel DNA'sının belirlenmesi ve en son ortak ataya dair zaman tahminleri". Genetics 158 (2): 897–912. PMC 1461668. PMID 11404350. http://www.genetics.org/cgi/reprint/158/2/897.pdf. (İngilizce)
Dış bağlantılar
- DNA Gizemleri – Adem'i Bulmak – yazar Spencer Wells – National Geographic, 2008 (İngilizce)
- Gerçek Havva: Modern İnsanın Afrika Dışına Yolculuğu – yazar Stephen Oppenheimer – Discovery Channel, 2002 (İngilizce)
- İnsanın Yolculuğu: Genetik Bir Odise (film) yapımcı Spencer Wells – PBS ve National Geographic Channel, 2003 (İngilizce)