I. Harald (Norveç kralı)

14. yüzyıldan kalma Flateyjarbók kitabından bir Harald tasviri.

I. Harald, lakabı Sarışın Harald ya da Güzel saçlı Harald (Güzel saç Harald, Güzelsaç Harald), Norveççe Harald Hårfager, Eski İzlanda dilinde Harald Hárfagri (d. y. 850/860 - ö. y. 933), Norveç Kralı (872-933), tüm Norveç üzerinde egemenlik iddiasında bulunan ilk kral, 9. yüzyılda yaşamış savaşçı İskandinav şeflerinin en büyüklerinden biridir. Gerçekte ülkenin batı kıyıları haricinde gerçek bir denetim kuramamıştır.

Hayatı

Norveç'in güneydoğusundaki toprakların bir bölümünde hüküm süren Kara Halvdan'ın oğluydu. Babası İsveç'in eski krallık hanedanı Yngling'lerden geliyordu. On yaşındayken babasının yerine hükümdar oldu. Uppland'da baş gösteren bir ayaklanmayı bastırarak ilk zaferini kazandı. Öte yandan Lade kontu Håkon'la yaptığı barış antlaşmasından yararlanarak ülkenin batı kesimlerinde fetihlere girişti. Bu seferler sırasında kazandığı en önemli zafer olan Hafrsfjord Çarpışması'nın tarihi, ortaçağ tarihçilerine göre 872'dir. Çağdaş tarihçiler ise bu çarpışmanın 10-20 yıl sonra gerçekleştiği kanısındadır. Stavanger yakınındaki Hafrsfjord deniz savaşı'nda rakipleri olan Jarllar'ı kesin olarak yenerek onları İzlanda'ya sürdü.

Harald'ın fetihleri ve koyduğu vergiler, birçok şefin kabileleriyle birlikte Britanya Adalarına ve komşu ülkelere göç etmesine yol açtı. Göç edilen yerler arasında, İskandinavyalıların Harald'ın hükümdarlığı sırasında keşfettikleri İzlanda'nın da olduğu sanılmaktadır. Adalara kaçmış olan düşmanlarına boyun eğdirmek için Shetland, Orkney ve Hebridler adalarına seferler yaptı.

Kıyı ticaretini denetimi altına alarak büyük bir servet edinen Harald, güneybatıdaki toprakları üzerinde sıkı bir denetim kurmakla birlikte ülkenin öteki bölgelerini kendisine bağlı kabile şefleri aracılığıyla yönetti. Norveç'i birleştiren ve vergi sistemini ülke yararına yeniden düzenleyen ilk hükümdardı. Ülke yönetimine en büyük katkısı yerel yönetim birimlerini (Lagting) oluşturmaktı. Ölümünden sonra krallığı çok sayıdaki oğulları arasında bölüşüldü.

Avcı Gudrød'un y. 820 tarihinde, öldüğü sırada Norveç'te bulunan küçük krallıklar. İçlerinden en önemlileri Vestfold (kırmızı), Hålogaland (mor), Alvheim (sarı) ve Agder (yeşil).
Kara Halvdan'ın öldüğü y. 860 tarihinde Norveç'teki küçük krallıkların durumu. Kırmızı renkte olan Harald'ın idaresindeki yerler.
Hafrsfjord Çarpışması sonrası y. 872'deki durum (Krallık toprakları kırmızı renkte gösterilmiş).
Y. 930 tarihinde I. Harald'ın ölümü sonrası bölünmüş krallık toprakları. Sarı bölgeler küçük ve önemsiz krallıklar, mor renkli bölge Lade kontluğu toprakları, turuncu renkteki bölge Møre kontluğu toprakları.

Çocukları

Harald'ın birçok farklı eşinden olmuş, çok sayıda çocuğu vardı. Bunlar içerisinde kral olmaya en yakın aday, aynı zamanda Harald'ın favori çocuğu olan Kanlı balta Erik'di. Harald 80 yaşına bastığı sırada Erik'i de tahta ortak etti ve bu durum üç yıl boyunca, 933'te Harald ölünceye değin devam etti. Haral'ın oğullarının sayısı birçok farklı saga'da 11 ile 20 arasında değişim gösterir. Oğullarının 12 tanesi kral ünvanıyla anılmıştır.

Harald'ın Lade kontu Håkon Grjotgardsson'ın kızı Åsa'dan olan çocukları:

Guttorm Haraldsson, Ranrike kralı
Halvdan Kvite (Haraldsson), Trondheim kralı
Halvdan Svarte (Haraldsson), Trondheim kralı
Sigrød Haraldsson, Trondheim kralı

Hordaland kralı Erik'in kızı Gyda'dan olan çocukları:

Ålov Årbot (Haraldsdotter)
Rørek Haraldsson
Sigtrygg Haraldsson
Frode Haraldsson
(Torgils Haraldsson)

Jutland'lı Ragnhild Eiriksdotter'dan olan çocukları:

I. Erik, Norveç kralı
I. Harald'ın oğullarından Norveç kralı I. Håkon.

Eystein Kontu'nun kızı Svanhild'den olan çocukları:

Bjørn Farmann, Vestfold kralı
Olaf Haraldsson Geirstadalf, Vingulmark ve sonra Vestfold kralı
Ragnar Rykkel

Ring Dagsson'ın kızı Åshild'den olan çocukları:

Ring Haraldsson
Dag Haraldsson
Gudrød Skirja
Ingegjerd Haraldsdotter

Svåse the Finn'in kızı Snøfrid'den olan çocukları:

Halvdan Hålegg
Gudrød Ljome
Ragnvald Rettilbeine
Sigurd Rise

Tora Mosterstong'dan olan çocukları:

I. Håkon, Norveç kralı

Öteki çocukları:

Ingebjørg Haraldsdotter

Harald ayrıca Norveç Kralı II. Harald'ın büyükbabasıdır.

Yazın dünyasında I. Harald

Harald'ın yaşamıyla ilgili en güvenilir kaynaklar, onun zamanında ortaya çıkan ama 13. yüzyıllarda İzlanda'da yazıya geçirilen şiirlerdir. Ayrıca 12. ve 13. yüzyıllarda İzlanda ve Norveç'te yazılmış tarih kitaplarında da onun hükümdarlık dönemi anlatılır. Pek güvenilir olmayan bu kaynakların en kapsamlısı İzlandalı Snorri Sturluson'un (ö. 1241) Heimskringla adlı kitabıdır.

Resmî unvanlar
Önce gelen Yngling Hanedanı lideri olarak Kara Halfdan	Norveç Kralı 872 - 933	Sonra gelen I. Erik

Norveç Hükümdarları

Erken dönem hükümdarları (872-1319)	Güzel saçlı I. Harald I. Erik Blodöks I. Haakon Gri kürklü II. Harald Mavi diş Harald ^d & Haakon Sigurdsson ⁿ I. Olaf Tryggvason Çatalsakal Sweyn ^de & Erik Haakonsson ⁿ & Sweyn Haakonsson ⁿ II. Aziz Olaf Büyük Knud ^de & Haakon Eriksson ⁿ & Sweyn Knutsson ⁿ (Ælfgifu ⁿ) I. İyi Magnus ^d III. Harald II. Magnus Haraldsson III. Olaf Kyrre Haakon Magnusson III. Yalınayak Magnus Olaf Magnusson I. Øystein I. Haçlı Sigurd IV. Kör Magnus IV. Gille Harald II. Munn Sigurd I. Inge Haraldsson II. Eystein Haraldsson (Magnus Haraldsson) II. Geniş Omuz Haakon V. Magnus Erlingsson Sverre Sigurdsson III. Haakon Sverresson (Guttorm Sigurdsson) II. Inge Bårdsson IV. Haakon Haakonsson Genç Haakon Hukuk düzenleyici VI. Magnus II. Erik Magnusson V. Haakon Magnusson

Bjelbo (1319-1387)	VII. Magnus Ericsson ^s VI. Haakon Magnusson ^s IV. Olaf Haakonsson ^d

Kalmar Birliği (1387-1448)	I. Margaret ^ds III. Erik ^ds Christopher ^ds I. Karl ^s

Oldenburg (1448-1814)	I. Christian ^ds Johan ^ds II. Christian ^ds I. Frederik ^d III. Christian ^d II. Frederik ^d IV. Christian ^d III. Frederik ^d V. Christian ^d IV. Frederik ^d VI. Christian ^d V. Frederik ^d VII. Christian ^d VI. Frederik ^d Christian Frederik

Holstein-Gottorp Bernadotte (1814-1905)	II. Karl ^s III. Karl Johan ^s I. Oscar ^s IV. Karl ^s II. Oscar ^s

Schleswig-Holstein- Sonderburg-Glücksburg (1905-günümüz)	VII. Haakon V. Olav V. Harald

ⁿ Naip ^d Ayrıca Danimarka hükümdarı ^s Ayrıca İsveç hükümdarı ^ds Ayrıca Danimarka ve İsveç hükümdarı ^de Ayrıca Danimarka ve İngiltere hükümdarı

This article is issued from Vikipedi - version of the 7/9/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.