I. Tutuş

I. Tutuş veya Tacüddevle Ebu Said Tutuş (ö. 1095) Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı Alp Arslan'ın oğlu ve birinci Suriye Selçuklu Devleti hükümdarı.^[1]

Hayatı

Babası Büyük Selçuklu Devleti sultan Alp Arslan'dı. Tutuş kardeşi Melikşah tarafından 1079 yılında Şam kentine Selçuklu emiri olarak tayin edildi. Ancak 1085 yılında Türkiye Selçuklu Devleti'nin kurucusu olan Kutalmışoğlu Süleyman Şah Antakya'yı ele geçirdikten sonra bütün Suriye'ye sahip olmak istedi. Süleyman Şah bu amaçla Halep'i kuşattı. Kentin valisi olan İbn-i Huteyti Tutuş'tan yardım istedi. Tutuş yanına Selçukluların yetenekli kumandanlarından Artuk Bey'i (Artuklu Beyliği'nin kurucusu) alarak 4 Haziran 1086 tarihinde Halep yakınlarında Süleyman Şah'la karşılaştı (Ayn Seylem Savaşı). Süleyman Şah savaşta yaşamını kaybetti. Tutuş Halep'i eline geçirerek kendisini Suriye'nin sultanı ilan etti.

Ancak Melikşah Suriye'ye gelerek bölgeyi tekrar Büyük Selçuklu Devleti'ne bağladı. Tutuş Şam'a geri çekilmek zorunda kaldı.

Tutuş 1094 yılında Büyük Selçuklu Devleti tahtına geçen yeğeni Berkyaruk'la saltanat mücadelesine girdi. 1095 yılında Berkyaruk'un ordularıyla Rey kenti yakınları yaptığı savaşı kaybederek öldü. Tutuş’un ölümünden sonra küçük oğlu Dukak Şam’da saltanatını ilan etti. Bu duruma isyan eden büyük oğlu Rıdvan Halep'i ele geçirdi. Böylece Suriye Selçuklu Devleti Halep Melikliği ve Şam Melikliği olmak üzere iki kola ayrıldı.

Günümüzde Çorum ili Dodurga ilçesi sınırları içinde aynı isimde (Tutuş) bir köy vardır. Bu köyün Tutuş tarafından kurulmuş olduğu söylenmektedir.

Kaynakça

↑ René Grousset, L’Empire des Steppes: Attila, Gengis-khan, Tamerlan

Resmî unvanlar
Önce gelen: Atsız bin Abak el-Harezmi (Emir olarak)	Suriye Selçuklu Şam Meliki 1079-1095	Sonra gelen: Dukak (Melik olarak)

Önce gelen: Aksungur el-Hacib (Emir olarak)	Suriye Selçuklu Haleb Meliki 1094-1095	Sonra gelen: Rıdvan (Melik olarak)

Selçuklu Hanedanı

Erken Selçuklular	Dukak Bey Selçuk Bey Mikail Arslan Yabgu Musa Yabgu

Büyük Selçuklu sultanları (1037-1194)	Tuğrul Alp Arslan Melikşah I. Mahmud Berkyaruk II. Melikşah Muhammed Tapar II. Mahmud ve Ahmed Sencer

Horasan melikleri (1040-1118)	Çağrı Bey Alp Arslan Arslan Toğan Arslan-Argun Ahmed Sencer

Kirman melikleri (1092-1187)	Kavurd Kerman-Şah Hüseyin Sultan-Şah I. Turan-Şah Iran-Şah I. Arslan-Şah I. Muhammed-Şah Tuğrul-Şah Behram Şah II. Arslan-Şah II. Turan-Şah II. Muhammed

Irak melikleri (1118-1194)	II. Mahmud Davud II. Tuğrul Gıyaseddin Mesud III. Melikşah Muhammed Süleyman Șah Arslan Șah III. Tuğrul

Şam melikleri (1078-1105)	I. Tutuş Dukak II. Tutuş Muhiddin Bektaş

Haleb melikleri (1094-1117)	I. Tutuş Fahrülmülk Rıdvan Alp Arslan Sultan-Şah

Türkiye Selçuklu sultanları (1092-1307)	Kutalmış Kutalmışoğlu Süleyman Şah I. Kılıç Arslan Şahinşah I. Rükneddin Mesud II. Kılıç Arslan I. Gıyaseddin Keyhüsrev II. Süleyman Şah III. Kılıç Arslan I. İzzeddin Keykavus I. Alâeddin Keykubad II. Gıyaseddin Keyhüsrev II. İzzeddin Keykavus IV. Kılıç Arslan II. Alâeddin Keykubad III. Gıyaseddin Keyhüsrev II. Gıyaseddin Mesud III. Alâeddin Keykubad

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/8/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.