Jiangsu
Koordinatlar: 32°54′K 119°48′D / 32.9°N 119.8°E
| Jiangsu Eyaleti | |||||
| |||||
| Kısaltmalar: Basitleştirilmiş Çince: 苏 Geleneksel Çince: 蘇 (pinyin: Sū) | |||||
.svg.png) | |||||
| Adın kökeni | 江 jiāng - Jiangning (bugün Nanjing) 苏 sū - Suzhou | ||||
| İdari birim türü | Eyalet | ||||
| Başkenti (ve en büyük şehri) | Nanjing | ||||
| ÇKP Komitesi Sekreteri | Liang Baohua | ||||
| Vali | Luo Zhijun | ||||
| Yüzölçümü | 102.600 km² (24.) | ||||
| Nüfusu (2010) - Nüfus yoğunluğu |
78.659.903 (5.) 736 kişi/km2 (4.) | ||||
| GSYİH (2010) - kişi başına |
CNY 4.05 trilyon US$ 612 milyar[1] (2.) CNY 52.448 7.945 $ (5.) | ||||
| İGE (2008) | 0.837 (yüksek) (6.) | ||||
| Başlıca etnik gruplar | Han Çinlisi - %99,6 Hui - %0,2 | ||||
| İl düzeyi | 13 | ||||
| İlçe düzeyi | 106 | ||||
| Belde düzeyi† | 1488 | ||||
| ISO 3166-2 | CN-32 | ||||
| Resmî websitesi http://www.jiangsu.gov.cn/ (Çince) | |||||
Jiangsu, (Basitleştirilmiş Çince: 江苏; Geleneksel Çince: 江蘇; pinyin: Jiāngsū; Wade–Giles: Chiang-su), Çin'in doğu kıyısında yönetim bölgesi. Güneyde Sarı Deniz ve Zhejiang yönetim bölgesi, batıda Anhui, kuzeyde de Shandong yönetim bölgeleriyle çevrilidir. Toplam 102.600 km²'lik bir alanı kaplar. Merkezi Nanjing'dir.
Tarih
Geçmişte en kuzey kesimi dışında eski Wu Devleti'nin bir parçası olan Jiangsu, Altı Hanedan döneminde (MS 220-589) parlak bir kültürel çağ yaşadı. Kuzeyden çok sayıda göçmenin geldiği Güney Song Hanedanı döneminde (1127-1279) yeniden canlılık kazandı. Ming Hanedanı döneminde (1368-1644) başkent olarak kullanılan (1421'e değin) Nanjing'e bağlı bir yönetim bölgesi oldu. 1667'de ayrı bir yönetim bölgesi olarak düzenlendi. İngilizlerin Yangtze Deltasını işgal ettiği I. Afyon Savaşı (1839-1842) sonrasında dış ticarete açılarak hızla gelişti. Kuomintang'ın bölgede güçlü bir desteğe dayanması nedeniyle, yönetim merkezi Nanjing, iki dönem (1928-37, 1946-49) başkent yapıldı. Çin-Japon Savaşı (1937-45) sırasında Japon işgali altına girdi. Bu dönemde uğradığı büyük yıkımın etkileri sonraki yıllarda giderildi.
Coğrafya
Jiangsu'nun egemen yüzey şekli Yangtze Nehrinin ikiye ayrıdığı geniş alüvyonlu ovadır. Nehrin güneyinde kalan kesim Jiangnan, kuzeyinde kalan kesim ise Subei (Kuzey Jiangsu) olarak bilinir.
Jiangsu'nun büyük bölümünde yükseklik 45 m'nin altındadır. Yangtze, Huai ve Huang nehirlerinin kollarının taşıdığı alüvyonlu çökeller geniş düzlükler ve taşkın ovalarını oluşturmuştur. Yangtze ve Huang nehirleri bu ovaları üç bölüme ayırır. Yangtze'nin güneyinde kalan Jiangnan'ın düz bir yüzeyi vardır. Yangtze Nehri ile eski Huai Nehri kanalı arasında uzanan Yangtze-Huai Nehri ovası, bu iki akarsuyun biriktirdiği alüvyonlarla kaplıdır. Eski Huai Nehri kanalının kuzeyinde ise Xuzhou-Huai Nehri ovası yer alır. Sarı Deniz yakınlarındaki Yuntai Dağı, yönetim bölgesinin en yüksek noktasıdır (622 m). Orta ve güney kesimlerde nemli astropik, kuzeyde ise ılıman karasal iklim hüküm sürer.
Bitki örtüsü Doğu Asya'daki muson ikliminin belirgin özelliği olan sıcağı ve nemi seven türleri kapsar.
Ekonomi
Tarihin her döneminde Çin'in en zengin bölgelerinden biri olmuş olan Jiangsu, Çin'in bütün yönetim birimleri arasında en yüksek kişi başı gayrisafi yurtiçi hasılaya (GSYİH) sahip ildir.[2]
Yangtze Deltasının bir bölümünü oluşturan Jiangnan, sahip olduğu geniş sulama sistemleri sayesinde ipek ürünleri ve el sanatlarıyla tanınan, verimli ve sulak bir ovadır. Çok yoğun bir nüfusu barındırır. Sanayisi son derece gelişmiştir; Çin'in Suzhou, Nanjing, Wuxi ve Şanghay gibi büyük kentleri bu kesimde yer alır. Çin'in başlıca metropolü olmanın yanı sıra dünyanın en büyük kentleri arasında yer alan Şanghay Yangtze Nehrinin ağzında, Huangpu Kanalının kıyısında kurulmuştur. Şanghay belediyesi yönetim açısından doğrudan Pekin'deki Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Konseyi'ne bağlıdır. Subei (Kuzey Jiangsu), Jiangnan'a göre geri ve yoksul sayılır.
Sahip olduğu kömür, petrol ve doğal gaz yataklarına rağmen Jaingsu'nun sahip olduğu en önemli madencilik ürünleri kaya tuzu, kükürt, fosfor ve mermer gibi madenlerdir.
Balık, ördek, yengeç ve karides önemli besin kaynaklarıdır. Balık üretimi çok gelişmiştir. Yönetim bölgesinin tümünde tarım yapılır. Başlıca ürünler pirinç ve buğdaydır. İkincil ürünleri ise arpa, mısır ve tatlıpatates oluşturur. Yangtze Deltası pamuk üretiminde önde gelen bölgeler arasında yer alır. Sığır, domuz ve kümes hayvanları da yetiştirilir.
Jiangsu, her dönemde tekstil ve gıda gibi hafif sanayiye yoğunlaşılan bir bölge olmuştur. 1949'dan itibaren kimya sanayisi ve inşaat ekipmanları gibi ağır sanayi kolları da gelişmiştir. Makine, elektrikli aletler, kimysallar ve otomotiv Jiangsu'daki önemli sanayi kollarındandır.
Nüfus
2010 yılı itibariyle 78,659,903 olan nüfusuyla Çin'in beşinci büyük ili olan Jiangsu, en yoğun nüfuslu dördüncü ildir. Jiangsu yönetim bölgesi ile Şanghay Belediyesi'nin yerleşme dokusunu coğrafi ve ekonomik etkenler belirler. Nüfusun kuzeyde daha yoğun olmasının nedeni, gelişmesi eski çağlara kadar inen bu kesimin Kuzey Çin ile Aşağı Yangtze Vadisi arasında ulaşım bağlantısını sağlamasıdır. Güneybatı kesimdeki tepelik alanlarda da nüfus yoğunluğu yüksektir. Az sayıda Huy (Müslüman Çinli) dışında nüfusunt tamamı Han Çinlisidir.
Kültür
Jiangsu'da tarihsel anıtları ve ünlü tapınaklarıyla zengin bir kültürel mirasa dayanan kentler vardır. En tanınmış yapılar arasında Nanjing'in doğu kesiminde, Zijin Shan'ın (Mor ve Altın Tepe) eteğinde yer alan Ming imparatorlarının sade mezarlarıyla görkemli Sun Yat-sen Anıtmezarı sayılabilir.
Kaynakça
Dış bağlantılar
| |||||||||||||||||||
