Yuşa

Antik İsrail
İsrailoğulları
Kabileler
Devletler
Krallar
Savaşlar
Diğer
 Yahudilik Portali
Yuşa, Tanrı'ya güneşi durdurması için dua ederken.

Yuşa (veya Yeşu) (İbranice: יְהוֹשֻׁעַ Yehoşua; Yunanca: Ἰησοῦς İsa ile aynı; Latince: Josue veya Jesus; Arapça: يشع بن نون Yuşa ibn Nun), Tanah'a göre Musa'nın ölümünden sonra İsrailoğullarının lideriydi. Hikayesi Çıkış, Sayılar ve Yuşa kitabında anlatılır (Yuşa Kitabı'na Yeşu Kitabı da denir). Tora'da adının Efraim kabilesinden Nun oğlu Hoşea olduğu ve Musa'nın ona Yuşa olarak hitap ettiği yazılıdır.[1] İsrailoğulları Mısır'dan çıkmadan evvel Mısır'da doğdu.

Musa tarafından Kenan topraklarını araştırmak üzere gönderilen on iki casustan biriydi.[2] Musa'nın ölümünden sonra Kenan topraklarını fethedip toprakları on iki kabile arasında bölüştürdü. Bu anlatılanların hangi yıllarda gerçekleştiği akademik tartışmalar arasındadır. Tora kronolojisine göre Yuşa MÖ 1450 - MÖ 1370 yılları arasında veya Bronz çağının sonlarına doğru yaşamıştır fakat Yuşa kitabında 110 yaşında öldüğü anlatılır.[3]

Şiilik'te Yuşa'nın imam olduğuna inanılır.

İsim

Yuşa İbranice Yehoşua (İbranice: יהושע)'dan gelir ve "Tanrı kurtuluştur" demektir; İbranice: ישע "kurtuluş" kökünden türemiştir.[4][5] Genelde şin (İbranice: ש) harfinden evvel vav (İbranice: ו) harfi yoktur bu da kelimenin Hoşea (İbranice: הוֹשֵׁעַ) olarak okunmasına sebeptir.[6]

Tanah'ın Yunanca tercümelerinde Yehoşua ismi "Ἰησοῦς" (Iēsoūs/Jesus) İsa olarak geçer.[7][8]

Kenan topraklarının fethi

"İsrailoğulları Ürdün'ü geçerken" Gustave Doré (ö. 1883)

Musa'nın varisi Yuşa Mısır'dan çıkışta büyük rol oynadı. Musa Sina Dağı'na çıkıp On Emir'i aldığı zaman ona eşlik etti.[9] Musa tarafından Kenan topraklarına gönderilen on iki casus'tan biriydi.[10] Sadece o ve Kalev olumlu bilgiler verdi ve ödül olarak vaad edilmiş topraklara casuslardan sadece bu ikisi girebildi.[11]

Mısır'dan çıkışta İsrailoğullarının yaptığı ilk savaş olan Refidim'de Amalekliler'le yapılan savaşın kumandanı Yuşa bu savaştan zaferle ayrıldı.[12]

Yuşa kitabında Musa'nın ardılı olarak kendisini seçtiği anlatılır.[13] Kitabın ilk bölümünde Yuşa'nın Kenan'ı fethettiği dönem yazılıdır.

Aynı Kızıl Deniz'in Musa'ya açıldığı gibi Şeria nehri de ortadan ikiye ayrıldı. Nehri geçtikten sonraki ilk çatışma Eriha Savaşı'ydı. Gibon'da Yuşa Eriha'yı yıkıp batıda küçük bir kent olan Ay kentine ilerledi. Fakat Ahan Eriha'dan elde ettiği ganimeti Tanrı'ya adamayıp cebine attığı için Tanrı bütün İsrailoğullarını cezalandırdı ve Yuşa 36 kayıp vererek Ay kentindeki savaşı kaybetti. Tanrı'nın güvenini kazanmak için Ahan, ailesi ve hayvanlarıyla birlikte taşlanarak öldürüldü ve Ay kentine yapılan ikinci seferde zafere ulaşıldı.

İsrailoğulları Kudüs, Hevron, Yarmut, Lakiş ve Eglon'un Amorit krallarından oluşan ittifakla yüzleşti. Yuşa Tanrı'ya, güneşi durdurması ve ayın çıkmasını engellemesi için yakardı çünkü gün ışığında savaşı bitirecekti. Bu, İsrailoğulları için önemli bir olaydır çünkü "Ne bundan önce, ne de sonra Rab'bin bir insanın dileğini işittiği o günkü gibi bir gün olmamıştır. Çünkü Rab İsrail'den yana savaştı."[14] Bundan sonra Yuşa birçok zafer kazanıp Kenan topraklarının çoğunu eline geçirdi.

Ölümü

Kifl Hares'te Yuşa'nın mezarlığı, Nisan 2007

Rabinik edebiyatta sadık, mütevazi, müstahak ve bilge bir kişi olarak resmedilen Yuşa "kocamış, yaşı hayli ilerlemişti."[15] İhtiyarları bir araya toplayıp onlara yerel halkla birlik olmamalarını çünkü bunun halkı Tanrı'dan uzaklaştırabileceğini anlattı.[16][17] Kısa bir süre sonra 110 yaşında İbrani takvimine göre 26 Nisan'da öldü ve Efraim'in Gaaş Dağı'ndaki Timnath Serah'ta gömüldü.[18] Bu yerin bugün Kifl Hares olduğu düşünülür.

Türkiye'de ise İstanbul'un Beykoz'daki Yuşa Tepesi'ne gömüldüğüne, Üsküdar'da Aziz Mahmud Hüdai, Sarıyer'de Telli Baba ve Beşiktaş'ta Yahya Efendi ile birlikte Boğaz'ın dört manevi bekçisinden biri olduğuna inanılır.[19][20][21][22][23]

Kaynakça

  1. ↑ Sayılar 13:16
  2. ↑ Sayılar 13:1-16
  3. ↑ Yuşa 24:29
  4. ↑ A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament Francis Brown, with S.R. Driver and C.A. Briggs, based on the lexicon of William Gesenius. Oxford: Clarendon Press. p. 221 & 446
  5. ↑ Fausset's Bible Dictionary
  6. ↑ Joshua, New Bible Dictionary, second edition. 1987. Douglas JD, Hillyer N, eds., Tyndale House Publishers, Inc., Wheaton, IL, USA ISBN 0-8423-4667-8
  7. ↑ cf Numbers 13:16 LXX καὶ ὲπωνὸμασεν Μωυσῆς τὸν Αὐσῆ υἱὸν Ναυῆ Ἰησοῦν (and Moses named Hosea, son of Nun, Jesus)
  8. ↑ The High Priest Jesus in Zechariah 3 LXX
  9. ↑ Çıkış 32:17
  10. ↑ Sayılar 13:16-17
  11. ↑ Sayılar 14:23-24
  12. ↑ Çıkış 17:8-16
  13. ↑ Yuşa 1:1-9
  14. ↑ Yuşa 10:14
  15. ↑ Yuşa 23:1-2
  16. ↑ Yuşa 23:7-8
  17. ↑ Yuşa 23:12-13
  18. ↑ Yuşa 24:29-30
  19. ↑ BOĞAZ`IN MANEVİ BEKÇİLERİ
  20. ↑ Efsanevi Karakterler hakkinda Boğaz'ın manevi bekçileri ile ilgili bilgiler
  21. ↑ Boğaz’ın dört manevi bekçisi ve İstanbul’un popüler türbeleri
  22. ↑ İstanbul Boğazı'nı 4 türbe koruyor!
  23. ↑ Boğazdaki türbelerin müthiş sırrı

Dış bağlantılar

Yuşa
Önce gelen
Musa		 İsrail hakimi Sonra gelen
Otniel
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/8/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.