Küçük Menderes

nehrin orta kısmı, ovakent köprüsü, ödemiş

Küçük Menderes, Ege yöresinde Bozdağlardan doğan bir nehirdir.

Selçuk ovasını sulayarak Selçuk İlçesinin batısından denize dökülür. Küçük Menderes'in alüvyon getirip kıyı çizgisinden sürekli olarak ilerlemiş olması neticesinde, ilk çağların en önemli liman şehirlerinden biri olan Efes, bu gün denizden 5–6 km içeride kalmıştır.

İsimleri Yunanca "Meandros", yani "suların dirsek yaptığı yer" anlamına gelen "Menderes" adlı üç akarsu vardır Batı Anadolu'da. Homeros'un İlyada'sındaki Skamandros ırmağıdır Biga yöresinde Kazdağları'ndan inen sularla beslenip Çanakkale Boğazı'na dökülen ve Troya'yı denizden uzaklaştıran "Eski Menderes" ırmağı. Yukarıda anlatılmak istenen ve eski adı Kaystros ya da Astarpa olan "Küçük Menderes Nehri", İzmir'in Ödemiş İlçesi arkasında yükselen ve eski adı Tmolos olan Bozdağlar'dan doğarak 175 km yol kat eder, Selçuk İlçesi'nin Pamucak sahilinde denizle buluşur. Nehir taşıdığı alüvyal topraklarla Efes liman kentini denizden uzaklaştırmıştır.

Türkiye'de ilk betonarme köprünün yapıldığı nehirdir.

Nehrin doğuşu ve izlediği yol

Ege bölgesinin çatısı olan Bozdağların 2159 metrelik zirvesi ile 2070 metrelik kumpınar tepesi arasındaki karakoyun yaylasından doğar.İlk adı kadın deresidir.Buradan sonra kiraz ilçesine gelir.İlçeyi ikiye bölerek kiraz ovasını sular.Burada doğudan gelen haliller çayı ile birleşerek beydağ barajına gelir.Beydağ barajının çıkışında nehir batıya doğru kıvrılır.Bu sırada tasavra çayı ile birleşerek bereketli küçük menderes ovasını sular.Bu ova dünyanın üç verimli ovasından biri kabul edilir.Nehir bu sırada güneyden ve kuzeyden birçok küçük kol ile birleşir.Bundan sonra nehrin büyük kollarından olan bademli çayı ile birleşir.Bu kol ile birleştikten sonra nehir ovada zik zaklar çizerek devam eder.Bu sırada sırası ile aktaş,eğridere ve falaka çayı ile birleşir.Eğridere kolu nehrin büyük kollarından biridir.Bundan sonra nehir iki kola ayrılırBiri kuzeye diğeri güneye devam eder.Güneye devam eden kola başka kaynak eklenmez.Kuzeydeki kola ise ergenli,uladı,künk ve fertek çayları eklenerek ovanın bayındır ve torbalı kısmı geçilir.Bundan sonra batıdan bir kol daha eklenir.Sonrasında ise iki büyük kol dar bir boğazda Belevi gölü ile bağlanır.Bundan sonra ise küçük menderes nehri yüzyıllar önce doldurduğu deltaya girer.Efes antik kentinide geçerek büyük bir delta ovasından sonra denize dökülür.Suladığı bereketli ovadaki önemli yerleşim yerleri şunlardır: Selçuk, Ödemiş,Tire,Torbalı,Bayındır,Kiraz,Beydağ dır. Kısaca küçük menderes nehri ege bölgesindeki jeolojik hareketlerle oluşan bozdağlar ve aydın dağları arasından doğar ve ege denizine dökülür. Bazı yükseltiler: Bozdağ 2159 metre,kumpınartepe 2070 metre,hacıkarlığı 1829 metre,beydağ 1646 metre,hacetdedetepe 1831 metre,erentepe,1678 metre keldağ 1372 metre,çaldağ 1590 metre,çatmadağ 1450 metre ve nif dağı 1509 metredir.

İklim

küçük menderes nehri Akdeniz iklimindedir.Bu bölgede yazlar kurak ve sıcak, kışlar ılık ve yağışlıdır.Yağışların çoğu yağmur şeklindedir.Kar genellikle 900 metre ve üstüne yağar.Yıllık yağış miktarı 600–700 mm dir.Yazları yağmur çok az yağar.Yani kısaca küçükmenderes nehri tipik bir akdeniz iklimine aittir.

Bitki örtüsü

Bu iklimin bitki örtüsü akdeniz iklim bölgesinin bitki örtüsüdür.Ovada sebze meyve yetiştirilip tarım yapılır.Dağlarda ise akdeniz ikliminin karakteristik bitki örtüsü olan maki bulunur.Kızılçam topluluklarıda sıklıkla bulunur.Yüksek bölgelerde ise karaçam toplulukları bulunur.Dağ eteklerinde zeytin tarımı çok sık görülür.

Rejimi

Küçük menderes nehrinin rejimi düzensizdir. Daha çok yağmur suları ile beslenir. Nehir kışın yağan kar ile birlikte ilkbaharda akışının doruğuna ulaşır. Nehrin debisi 150 m/s dir. Nehir çok çabuk kabarır çok çabuk kurur. Özellikle yaz aylarında kuruma noktasına gelir. İlkbaharda ise deltasında birçok göl oluşur. Bunlardan ikisi Geberkise ve Çatal gölleridir.