Osmanlı-Safevî Savaşı (1548-1549)
| Osmanlı-Safevî Savaşı (1548-1549) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Osmanlı-İran Savaşları | |||||||||
 Osmanlı-Safevî Savaşı (1548-1549) Süleymanname'deki bu minyatürde Elkas Mirza, İran Seferi sırasında Kanuni'nin huzurunda görülmektedir. | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
| Bazı isyancılar |
 Safevî Devleti | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Elkas Mirza |
I. Tahmasb | ||||||||
| ||||||
1548-1549 Osmanlı-Safevî Savaşı, 29 Mart 1548 tarihinde I. Süleyman ordusuyla İstanbul'dan hareket edip bir yıl boyunca sürdürdüğü seferin adıdır.[1]
I Süleyman, Avusturya seferinde iken Safevî Şahı I. Tahmasb; Tebriz, Nahçıvan ve Van'ı ele geçirdi. Ayrıca Şiî hakimiyetini de güçlü bir şekilde tesis etmiş, hatta bölgeye "halife" adlı casuslar bile göndermişti. Tahmasb'ın kardeşi Elkas Mirza ise Safevî tahtına çıkmak istiyordu. İsyan etti, fakat başarılı olamayarak I. Süleyman'a sığındı. Bu esnada Bosna valisi olan Ulama Han, İran halkının durumunu iyi bildiği için Erzurum Beylerbeyliğine getirilerek Elkas'a lala tayin edilir. Elkas ve I. Süleyman maiyetindeki kuvvetlerle 29 Mart 1548'de İstanbul'dan hareket etti.[2]
I. Süleyman, Tebriz Seferine çıkıp, 19 Nisan günü Akşehir'e gelmiştir. Konya, Niğde, Kayseri üzerinden Sultan Süleyman; Ordu-ı Hümâyunla Sivas Vilayetine geldiği vakit 25 Mayıs 1548'de büyük oğlu veliaht Şehzade Mustafa Amasya Valisi idi. Şehzade Mustafa gelerek babasının elini öpüp, diğer şehzadelerin aksine bir müddet seferine katılmıştır. Sultan Süleyman, Şehzade Selim'i Rumeli muhafazası için Edirne'ye yollarken, diğer oğlu Şehzade Bayezid'i Karaman Sancağında bulundurmuştur.[3]
Osmanlı'daki sefer gelişmelerinden haberdar olan Şah Tahmasb da ordusunu topladı. Tebriz'deki İran Şahı I. Tahmasb padişahın Hoy'a geldiğini öğrenince bütün şehri tahliye ettirir ve kendisi de Kazvin'e çekilir. 27 Temmuz 1548 tarihinde padişah zorlanmadan Tebriz'i ele geçirir. I. Süleyman şehirde 5 gün kaldıktan sonra Van'a geçer ve kaleyi kuşatır. 25 Ağustos'ta Van kalesi alınır. 29 Eylülde padişah Diyarbakır'a 25 Kasımda Halep'e geçip kışı burada geçirdi. Sultan Süleyman 21 Aralık tarihinde İstanbul'a döndü.[4]
Seferin sonuçları
- Orta Asya'daki Türk halkları ile Osmanlı Devleti arasındaki İran engelinin ortadan kalkamayacağı kesinleşti.[5]
- Anadolu'nun Sünni, İran'ın Şiî olduğu kesinleşti.[6]
- İranlılar bir daha Doğu Anadolu'yu ele geçiremedi.[7]
- I. Süleyman Doğu Anadolu ve Irak'ı teminat ve güvence altına alındı.[8]
- I. Süleyman oğlu Şehzade Mustafa'yı savaştaki üstün becerileri ve doğu hudutlarının emniyetsizliği sonucu Amasya Sancağından alıp İstanbul'a daha yakın olan Konya Sancağına atamıştır.[3]
Kaynakça
- ↑ Eravcı, Mustafa (2002). Safevî Hanedanı. Yeni Türkiye Yayıncılık. ISBN 975-6782-39-0.
- ↑ Sümer, Faruk (1992). Safevi Devletinin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü. TTK Yayıncılık.
- 1 2
- ↑ Nesibli, Nesib (2002). Osmanlı-Safevî Savaşları, Mezhep Öeseşes, ve Azerbaucan. Yeni Türkiye Yayıncılık. s. sf. 32. ISBN 975-6782-39-0.
- ↑ Tapper, Richard (1972). Shahsevan in Safavid Persia. University of London.
- ↑ Başar, Fahamettin (2004) (Türkçe). 100 Soruda Osmanlı Devleti Tarihi. Aktüel Dünya Yayıncılık. ISBN 9753040303.
- ↑ Öztuna, Yılmaz (20) (Türkçe). Büyük Osmanlı Tarihi. Ötüken Yayıncılık. ISBN 9754371415.
- ↑ Aksun, Ziya Nur (2000) (Türkçe). Türkiye Tarihi 2 1300-1600. Cem Yayıncılık. ISBN 9754065640.