Karpuzlu, Ergani
Eski adı Malıkân yeni adı Karpuzlu mahallesi, Diyarbakır iline 47 km, Ergani ilçesine 11 km uzaklıkta bulunan ve Diyarbakır yolunun 1 Km güneyinde Mil dağının güneye bakan yamacında ve demiryolunun kuzeyinde yer alan eski bir yerleşim birimidir. Mahallenin ilk kuruluşu tam bilinmemektedir. Mahallenin büyüklerinin anlatımına göre köye İlk olarak Aliye Heso, Ademe Xeco, Osmanı Xıco,Yemo ve Xno isimli kişiler yerleşmiş, soyadı kanunundan sonra bu kişilere sırasıyla Ali’ye Kaya, Adem’e Kalkan Osman’a İpek Yemo’ya Aslan ve Xno’ya Yıldız soyadları veriliyor. Ayrıca Ermeni tehciri sırasında canı bağışlanan ve Yemo’nun korumasına alınan Sefo’ya Kurt soyadı veriliyor, bu mahallenin en önemli özeliği Ermeni Tehciri sırasında bir kız ve erkek çocuğunu alıkoyup evlatları gibi yetiştirmeleri olmuş, ancak mirasçı olurlar diye nüfuslarına kayıt etmemişler. Bu iki Ermeni çocuğun nüfus cüzdanların da anne ve baba isimleri Adem ve Hava olarak yazılmıştır.(Kanuna göre anne ve babaları belli olmayanlara Adem ve Havva ismi verilmektedir.) Son 100 yılın Malıkân’ı bu kişilerden olma çocuklardan oluşmaktadır. Her ne kadar mahallenin yaşlıları Malıkân ilk önce tek bir evden oluştuğu için bu ismi almıştır diyorsa da bunun doğruluğu kanıtlanmamış, çünkü Ergan’inin birçok köy isimleri “kan” veya “yan” ile bitmektedir. Örneğin Çımıkân, Xftuşkân, Hêrsın, Ekinciyan Tılkadi, Tulğum vs gibi köyler, bu isimler ne Kürtçe nede Türkçedir. 1925 yılına kadar Malıâk mahallesi mil dağının hemen altında yer almaktayken Askerler Şeh Said’e destek verdikleri için köye baskın düzenler derme çatma evlerin tamamını ateşe verir. Köylüler askerler gittikten sonra köylerine dönerler ancak evlerin yandığını görünce yanan mahallenin 400 metre güneyine evlerini yeniden inşa ederler. Yeni yerleşim yeri MÖ yapılan ve Hilar mağaraları ile aynı özelliklere sahip Tunç devrinden kalan 33 adet mağara 15 su sarnıcı üzerine kurulmuştur. Kültür bakanlığı 2010 yılında bu mağara ve sarnıçların bulunduğu alanı kendi adına tapuya tescil ettirmiştir. Komşusu bulunan eski adıyla, Tılkadi, Hersın ve Tulğum dur. 1950 lerden sonra, mahallenin sakinleri arasında çıkan bir kavgada, üzücü olaylar yaşanmış ve köy ikiye bölünmüştür. Daha sonra, Aşağı Malıkân ve yeni bir birim olarak kurulan Yukarı Malıkân diye ikiye ayrılmıştır. Son yıllarda birbirinden karşılıklı olarak kız alıp vermeler sonucu, yeni akrabalık bağı oluşmuş, varolan o soğukluk yerini ılımlı bir ortama bırakmıştır. Yaşar KURT
Kültür
Kürt oldukları için Kürtlerin örf adet ve geleneklerinin hepsi var.
Coğrafya
Diyarbakır iline 47 km, Ergani ilçesine 11 km uzaklıktadır.Diyarbakır Ergani yolunun güneyi ve demir yolunun kuzeyinde karayoluna 1 Km demiryoluna 50 mt uzaklıktadır. Mahallenin kuzeyinde bulunan Mil dağının yüksekliği 900 metredir. Dağda meşe ve incir ağırlıklı ağaçlar yer almaktadır. 1983 yılına kadar köy halkı yakacağını bu dağın meşelerinden sağlardı, bu nedenle meşe ağaçları hiç büyüme imkanı bulamazdı, 1983 yılından sonra elektriğin gelmesi ile dağın meşeleri kurtulmuş oldu ve günümüzde bu dağın görünümü ormanı andırıyor. Bu dağın en tepesinde "zag" derin çukur var bu mağaraya mahallenin yaşlılarının anlatımına göre binlerce ermeni atılmış, halen bu hususta resmi bir kayıt yok tabi hiçbir kazı ve araştırmada yapılmamış,
İklim
Mahallenin iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir.900 rakımlı mil ve 1590 rakımlı makam dağına yakınlığı nedeniyle gevran ovasından daha fazla yağış almaktadır.
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 610 |
| 1997 | 618 |
2010 yılı 500
Ekonomi
Mahallenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Altyapı bilgileri
Mahallede ilköğretim okulu vardır. Mahallenin içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Mahalleye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup mahallede elektrik ve sabit telefon vardır.