Kendi kendine darbe

Napolyon Bonapart'ın diktatör olduğu 1851 Fransız darbesi sırasında Paris sokaklarındaki süvariler. Bonapart bir yıl sonra taç takarak Fransa imparatoru olmuştur.

Kendi kendine darbe bir devlet liderinin, yönetime yasal yollarla gelmiş olmasına rağmen, ülkenin yasama organını feshederek ya da güçsüz bırakarak, kanuna aykırı düzeyde güç sahibi olduğu bir ayaklanma ya da askeri darbe çeşididir. Bu hareketin diğer sonuçları milli anayasanın ortadan kaldırılması ve bağımsız mahkemelerin devre dışı bırakılması olabilir.^[1]

Kendi kendine darbeler listesi

• Antik Roma: Roma Cumhuriyet döneminde, olağanüstü durumlarda bir kişinin 6 ay boyunca mutlak hakimiyete sahip olduğu Roma dikdatörlüğü kurumu vardır. Bazı yöneticiler 6 aydan daha uzun dikdatörlük yapmıştır.^[2]
• İsveç: Kral III.Gustav (19 Ağustos 1772)
• Birinci Meksika İmparatorluğu: İmparator Agustin (31 Ekim 1822)
• İkinci Fransa Cumhuriyeti: Başkan Charles Louis Napolyon Bonapart (2 Aralık 1851)
• Meksika: Başkan Ignacio Comonfort (17 Aralık 1857)
• Birinci Brezilya Cumhuriyeti: Başkan Deodoro da Fonseca (3 Kasım 1891)
• Meksika: Başkan Gen. Victoriano Huerta (7 Ekim 1913)
• İtalya Krallığı: Başbakan Benito Mussolini (3 Ocak 1925)
• Yugoslavya Krallığı: Kral Aleksandar I (6 Ocak 1929)
• Almanya: Şansölye Adolf Hitler (23 Mart 1933)
• Avusturya: Şansöyle Engelbert Dollfuss (Mart 1933 – 1 Mayıs 1934)
• Uruguay: Başkan Gabriel Terra (31 Mart 1933)
• Estonya: Başbakan Konstantin Päts (12 Mart 1934)
• Letonya: Başbakan Kārlis Ulmanis (15 Mayıs 1934)
• Şili: Başkan Arturo Alessandri Palma (Şubat 1936)
• Yunanistan Krallığı: Başbakan Ioannis Metaxas (4 Ağustos 1936)
• Brezilya: Başkan Getúlio Vargas (10 Kasım 1937)
• Romanya: Kral Karol II (10 Şubat 1938)
• Bolivya: Başkan Maj. Germán Busch (24 Nisan 1939)
• Paraguay: Başkan Gen. José Félix Estigarribia (18 Şubat 1940)
• Uruguay: Başkan Alfredo Baldomir (21 Şubat 1942)
• Ekvador: Başkan José María Velasco Ibarra (30 Mart 1946)
• Paraguay: Başkan Higinio Morínigo (13 Ocak 1947)
• İran: Başbakan Muhammed Musaddık (3-10 Ağustos 1953)
• İran: Şah Muhammed Rıza Pehlevi (15 Ağustos 1953)
• Pakistan Dominyonu: Vali-General Malik Gulam Muhammed (Nisan 1953 ve Eylül 1954)
• Endonesya: Başkan Sukarno (5 Haziran 1959)
• Fas: Kral Muhammad V (20 Mayıs 1960)
• Nepal Krallığı: Kral Mahindra (15 Aralık 1960)
• Brunei: Sultan Sir Omar Ali Saifuddin (12 Aralık 1962)
• Fas: Kral Hassan II (7 Haziran, 1965)
• Uganda: Başbakan Milton Obote (22-23 Şubat 1966)
• Lesotho: Başbakan Chief Leabua Jonathan (30 Ocak 1970)
• Ekvador: Başkan José María Velasco Ibarra (22 Haziran 1970)
• Tayland: Başbakan Field Marshal Thanom Kittikachorn (17 Kasım 1971)
• Filipinler: Başkan Ferdinand Marcos (23 Eylül 1972)^[3]
• Birinci Güney Kore Cumhuriyeti: Başkan Syngman Rhee (23 Mayıs 1952 – 4 Temmuz 1952)
• Dördüncü Güney Kore Cumhuriyeti: Başkan Park Chung-hee (Ekim 1972)
• Svaziland: Kral Sobhuza II (12 Nisan 1973)
• Uruguay: Başkan Juan Maria Bordaberry (27 Haziran 1973)
• Yukarı Volta: Başkan Gen. Sangoulé Lamizana (8 Şubat 1974)
• Bolivya: Başkan Hugo Banzer (7 Kasım 1974)
• Hindistan: Başbakan İndira Gandhi (25 Haziran 1975)
• Bahrain: Emir Şeyh İsa bin Salman El Halife (2 Ağustos 1975)
• Polonya: Başbakan Wojciech Jaruzelski (13 Aralık 1981)
• Peru: Başkan Alberto Fujimori (5 Nisan 1992)
• Guatemala: Başkan Jorge Serrano Elías (25 Mayıs 1993; Başarısız)
• Rusya Federasyonu: Başkan Boris Yeltsin (21 Eylül – 4 Ekim 1993)
• Lesotho: Kral Letsie III (17 Ağustos 1994)
• Nepal Krallığı: Kral Gyanendra (4 Ekim 2002)
• Nepal Krallığı: Kral Gyanendra (1 Şubat 2005)
• Pakistan: Başkan Gen. Pervez Müşerref (3 Kasım 2007)
• Nijer: Başkan Mamadou Tandja (29 Haziran 2009)

Kaynakça

1. Bu kavramın erken örneklerine autogolpe olarak rastlanabilir. Kaufman, Edy: Uruguay in Transition: From Civilian to Military Rule, Transaction, New Brunswick, 1979. Kitapta autogolpe'nin tanımı yer almaktadır ve bu kelimenin 1972-73 yıllarında Uruguay'da yaygın olarak kullanıldığından bahsedilir. Bkz. Google Books https://books.google.de/books?id=vMHNkmwKPuQC
2. Bkz. Caesar's civil war
3. "Declaration of Martial Law". Filipinler Cumhuriyeti. http://www.gov.ph/featured/declaration-of-martial-law/. Erişim tarihi: Haziran 18, 2016.