Leo Fokas (yaşlı)

Leo Fokas (Yunanca: Λέων Φωκᾶς, erken 10. yüzyıl Fokas ailesine mensup Bizans generali. Domestikos tōn scholōn olarak, Bulgar İmparatorluğu'na karşı 917 yılında bir büyük ölçekli bir sefer düzenlemiş ancak mağlup olmuştur. Sonra tahtı ele geçirmek için bir komplo kurmuş ancak bu komplo Amiral Romanos Lekapenos tarafından engellenmiştir. Lekapenos'un imparatorluğu yönetmesinden sonra başarısız bir isyan başlatmış ancak yakalanıp gözlerine mil çekilip kör edilmiştir.

Hayatı

Leo Fokas Anadolu'da büyük toprakları bulunan ve çok defa mensupları Bizans ordularında askeri komutan olan aslen Ermeni olan bir zengin sülalenin üyesiydi. Babası Yaşlı Nikeforos Fokas, I. Basileios döneminde Güney İtalya'yı Bizanslılara tekrar bağlayan orduların komutanıydı. Kardeşi Yaşlı Bardas Fokas Doğu Bizans orduları komutanlığı yaptı. Bardas'ın oğulları, 963–969 yılları arasında İmparator II. Nikeforos Fokas ve kouropalates Genç Bardas Fokas'tır.[1][2] Hayatının erken dönemi hakkında bilgi çok azdır. VI. Leon (886–912 arası hükümdar) hükümdarlığının son döneminde İmparator'un güçlü adamı parakoimomenos Konstantin'in kızkardeşi ile evlenmiş ve Domestikos tōn scholōn görevine yükselmiştir.[3] Kişisel cesareti, doğuda Araplara karşı kısmi başarılarına rağmen general olarak yeteneklerinin kısıtlıydı.[4][A 1]

Acheloos'ta Bizans ilerleyişi, Madrid Skilitzes yazmasından bir minyatür

İmparatoriçe Zoe Karbonopsina (913–919 arası hükümdar) hükümdarlığında, Domestikos tōn scholōn görevine devam etmiş ayrıca magistros ünvanını da taşımıştır.

917 yılında, Bulgarlara karşı geniş ölçekli bir sefer için görevlendirildi. Plan iki uçlu bir çatal şeklinde bir saldırıydı. Bir uç, güneyden Leo Fokas komutasında ana Bizans ordusu, diğer uç kuzeyden Romanos Lekapenos komutasındaki Bizans Donanması tarafından Tuna'ya çıkarılan Peçeneklerdi. Ancak plan bu şekilde gerçekleşmedi. Peçenekler, kısmen Lekapenos'un liderleri ile kavga etmesi [A 2] kısmen Bizans planına bağlı kalmaksızın kendilerinin yağmalamaya başlamaları nedeniyle Bizanslılara yardım etmediler. Hem Peçenekler hem de donanma desteğinden mahrum Fokas, Acheloos savaşında Bulgar Çarı I. Simeon'un karşısında ağır bir yenilgi aldı. Bizans İmparatorluk ordusu neredeyse yok oldu, Fokas zorlukla kurtuldu. Simeon, Konstantinopolis'e yürüyüşe geçti. Fokas toplama bir kuvvetle Simeon'in ilerleyişini durdurmaya teşebbüs etti ama sürpriz bir gece atağı sonucu gene yenildi.[5][6][7]

Bu askeri felaketler, Zoe'nun hükümdarlığını zayıflattı, ortada ordusu Boğaziçi boyunca kamp yapan Fokas ve kayınbiraderi Konstantin'in tahtı genç VII. Konstantin'den (913–959 arası hükümdar) almak için plan yaptıklarına dair fısıltılar dolaşmaya başladı. Runciman'a göre Zoe zaten iktidarını sağlamlaştırmak için Fokas ile evlenmeyi planlıyor olabilir. İmparatorun danışmanı, Teodora, Bulgar seferinin başarısızlığı utancını taşımasına rağmen elinde bozulmamış güç olan Romanos Lekapenos'a yöneldi.[8][9] parakoimomenos Konstantin, bu tehdidi donanmayı dağıtarak dengelemeye çalıştı fakat mürettabatın ödemelerini denetlemek için geldiğinde Lekapenos tarafından tutuklandı. Bu vuruşla Zoe durumun kontrolünü tamamen kaybetti. Teodora'ın zorlaması ile genç imparator naip olarak Konstantinopolis Patriği Nikolaos Mistikos'u atadı.[9][10][11]

Romanos Lekapenos, VII. Konstantin ile bulunduğu altın sikke. Leo Fokas'ın isyanı bertaraf edildikten sonra kendisini önce Caesar ilan etmiş sonra Aralık 920 tarihinde kıdemli imparator olarak tac giymiştir. Aralık 944'te tahtan indirilene kadar hüküm sürmüştür.

Patriğin ilk eylemi Fokas'ı görevden alıp yerine Yannis Garidas'ı atamak oldu. Leo, durumunu güvence altına almak için Patriğin akrabalarının bazılarını Hetaireia ("İmparatorluk muhafızı") komuta etmesi için atamaya zorladı. Patrik, başta kabul etti ama sonra onları görevden aldı. Bu noktada Leo, Lekapenos'a döndü ve ona evlilik yoluyla ittifak önerdi. Lekapenos, kabul etti ve ittifak için onunla yemin etti, Leo'nun Hrisopolis'te bulunan birliklerine dönmesine izin verdi.[12]

Leo, bariz şekilde Lekapenos'un imparatorluk tacı için iddiada bulunmayacağına inanıyordu fakat yeni müttefikini yanlış değerlendiriyordu. 25 Mart 919 tarihinde, Lekapenos Büyük Saray'a girip, yerleşti ve magistros ile Hetaireia komutanı olup durumunu güvence altına aldı. Nirkaç hafta sonra, kızı Helena'yı genç imparator VII. Konstantin ile evlendirdi ve basileopator ünvanı alıp İmparatorluğun gerçek hükümdarı oldu.[9][13]

Bu olaylara karşı bir şey yapmamış imparator adına bir mektup yazdı. Açıkça, bu Leo'nun isyana katılmasına doğru kayacaktı. Ancak birliklerinin sadakatini sağlayamaması nedeniyle başarısız oldu. Birlikler imparatorluk kampını terk etmeye başladılar, terkediş özellikle VII. Konstantin'in Lekapenos'u kendi koruyucusu olduğu ve Leo'nun isyanını lanetlediğini söylediği mektubunun yüksek sesle okunmasından sonra hızlandı. Sonunda Leo kaçmaya mecbur kaldı fakat imparatorluk ajanları tarafından Bithynia'da yakalandı ve gözlerine mil çekilip kör edildi. Birkaç ay sonra bazı arkadaşlarının bir komplosu açığa çıkınca, Fokas son bir aşağılamaya uğradı, Konstantinopolis sokaklarında törenle katır sırtında dolaştırıldı. Bundan sonraki hayatı hakkında bilgi yoktur.[11][14][15]

Ek açıklama

  1. ↑ Runciman, bu göreve gelmesini daha çok ailesinin aristokratik kökleri ve parakoimomenos Konstantin ile olan aile bağına bağlar.[4]
  2. ↑ Runciman, sebep olarak Peçeneklerin Bulgarlardan rüşvet almasını önerir.

Kaynakça

  1. ↑ Kazhdan (1991), p. 1666
  2. ↑ Guilland (1976), pp. I 439–440
  3. ↑ Guilland (1976), pp. I 181, 205, 440
  4. 1 2 Runciman (1929), p. 54
  5. ↑ Runciman (1929), pp. 54–56, 85
  6. ↑ Treadgold (1997), pp. 474–475
  7. ↑ Guilland (1976), p. I 440
  8. ↑ Runciman (1929), pp. 57–58
  9. 1 2 3 Treadgold (1997), p. 475
  10. ↑ Runciman (1929), pp. 58–59
  11. 1 2 Guilland (1976), p. I 441
  12. ↑ Runciman (1929), p. 59
  13. ↑ Runciman (1929), pp. 59–60
  14. ↑ Runciman (1929), pp. 60–61
  15. ↑ Treadgold (1997), p. 476

Kaynaklar

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/6/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.