macOS

Geliştirici(ler) Apple Inc.
İşletim sistemi ailesi Mac OS, Unix[1][2][3]
Website apple.com/macosx
Kaynak türü Kapalı kaynak (açık kaynak bileşenleriyle)
Lisans Sahipli yazılım, ücretli
Çekirdek türü Hybrid (XNU)
Güncelleme yöntemi Apple Software Update (10.8-e kadar)
Mac App Store (10.8 ve sonrası
Platform desteği
  • PowerPC: 10.0 ile 10.5 arası
  • IA-32: 10.4 ile 10.6 arası
  • x86-64: 10.4 ve sonrası sürümler
  • Öncülü Mac OS 9
    Programlama dili C, C++, Objective-C[4][5]
    Kullanıcı arayüzü (Aqua) Grafiksel kullanıcı arayüzü

    macOS, (eski adları "Mac OS X" ve "OS X") Macintosh işletim sistemi ailesinin son sürümüdür ve Apple Inc. tarafından Macintosh bilgisayarları için tasarlanmış bir işletim sistemidir.

    Mac OS X aslen BSD ve Mach mikroçekirdeği üzerine kurulu, açık kaynak bir işletim sistemi olan Darwin'e dayanır. Apple bu sistemi kendi amaçlarına göre geliştirdikten sonra Mac OS X kullanıcı arabirimi olarak Aqua'yı geliştirmiştir. Sistemin çekirdeği ve bazı bileşenleri açık kaynak olmasına rağmen, çoğu bileşeni açık kaynak değildir.

    macOS Server ise her ne kadar mimari olarak masaüstü Mac OS X ile aynı olsa da, Apple sunucuları için hazırlanmış ayrı bir işletim sistemidir. Mac OS X'ten farklı olarak gelişmiş yönetim araçları içerir.

    25 Temmuz 2012 yılında OS X Mountain Lionun tanıtımında Mac OS X ismi OS X ismine değiştirildi. 13 Haziran 2016 tarihinde yapılan Dünya Geliştiriciler Konferansında (WWDC 2016) yeni macOS Sierranın tanıtımı zamanı OS X isminin, macOS olarak değiştirildiği duyuruldu.

    Tarihçe

    Mac işletim sisteminin onuncu sürümü olmasına rağmen, Mac OS X'in gelişimi çoğu alanda klasik Mac OS'ten bağımsızdır. Sistemin altyapısını NeXTSTEP'ten alınmış ve daha sonra Darwin adı altında açık kaynak olarak sunulmuş Mach mikroçekirdeği ve BSD oluşturur. Bu sebepten dolayı Mac OS X Unix tabanlı bir işletim sistemidir.

    1985 yılında Apple "yeni nesil" bir işletim sistemi yaratmak için kolları sıvamıştı (bakınız: Taligent ve Copland). Başarısızlıkla sonuçlanan girişimden sonra NeXT'in işletim sistemi —o zamanki adıyla OPENSTEP— yeni Mac işletim sisteminin temeli olarak kararlaştırılmıştı. Bu kararı takiben NeXT Apple tarafından alındı ve Steve Jobs Apple'a geri dönmüş oldu.

    Jobs geri döndükten kısa bir süre sonra şirket başkanlığını geri aldı ve yeni işletim sistemi üzerindeki çalışmaları yoğunlaştırdı. OPENSTEP'i yavaş yavaş geliştirerek Mac OS X yapmayı amaç edinen bu projeye Rhapsody adı verildi. SH bilgisayarlarındaki donanım zorlukları, nesne tabanlı yeni bir yazılım mimarisi ve bazı ticari konulardaki anlaşmazlıklar yüzünden sancılı bir geçiş dönemi yaşanmış olsa da, Rhapsody Mac OS X adıyla 24 Mart 2001'de piyasaya sürüldü.

    Ürün İsimleri

    Apple Mac OS X ismindeki X karakterini Roma rakamlarından seçmiştir. On sayısını temsil eden X, Mac OS 9'dan sonra gelen işletim sistemini göstermektedir. Bu sebepten dolayı sistemin Apple tarafından öngörülen doğru okunuşu "Mac OS ten" (Mek o-es ten) şeklindedir. Türkçede ise daha yaygın olarak (Mak os iks) olarak okunur. Sistemin aslında Unix tabanlı olması ve isminin AIX, HP-UX, IRIX, Linux, Minix, Ultrix, Xenix gibi diğer Unix sistemleri gibi X ile bitmesi ise hoş bir tesadüftür. OS kısmı ise bir kısaltmadır. İngilizcesi "Operating System" olan "İşletim Sistemi" tabirinden gelir ve "OS" olarak kısaltılır.

    Mac OS X serisindeki işletim sistemleri isimlerini kedigillerden alır. 10.0 sürümünün kod adı Cheetah, 10.1 sürümünün kod adı Puma idi. İki sürüm de Mac OS X 10.0 ve Mac OS X 10.1 olarak piyasaya sürülmüşlerdi. 10.2 sürümünden itibaren Apple işletim sistemlerini sürüm numaraları ile değil, kod adlarıyla piyasaya sürmeye başladı. Bunun sonucu olarak Mac OS X 10.2 Jaguar ismiyle, Mac OS X 10.3 Panther ismiyle, Mac OS X 10.4 Tiger ismiyle, Mac OS X 10.5 Leopard ismiyle, Mac OS X 10.6 Snow Leopard ismiyle, Mac OS X 10.7 Lion ismiyle, Mac OS X 10.8 Mountain Lion ismiyle piyasaya sürüldü. Mac OS X 10.9 sürümüne ise Mavericks ismi verildi ve bu sürümle birlikte Mac OS X serisine isimleri için ilham aldığı kedigillere veda etti. Ardından Apple Lynx ve Cougar markalarını da tescil etti. Son olarak Apple Inc. Mac OS X 10.11 El Capitan ismi ile yeni işletim sistemini ücretsiz olarak piyasaya çıkardı. 13 Haziran 2016 tarihinde yapılan Dünya Geliştiriciler Konferansında (WWDC 2016) Mac OS X ismi, macOS olarak değiştirildiği duyuruldu.

    Sürüm Bilgileri

    Mac OS X sürüm bilgileri
    Sürüm Kod adı Tanıtım Tarihi Çıkış Tarihi En son sürümü
    Rhapsody Developer Release Grail1Z4 / Titan1U 31 Ağustos 1997 DR2 (14 Mayıs 1998)
    Mac OS X Server 1.0 Hera 16 Mart 1999 1.2v3 (27 Ocak 2000)
    Mac OS X Developer Preview 11 Mayıs 1998 16 Mart 1999 DP4 (5 Nisan 2000)
    Public Beta Kodiak 13 Eylül 2000
    Mac OS X 10.0 Cheetah 24 Mart 2001 10.0.4 (22 Haziran 2001)
    Mac OS X 10.1 Puma 18 Temmuz 2001 25 Eylül 2001 10.1.5 (6 Haziran 2002)
    Mac OS X 10.2 Jaguar 6 Mayıs 2002 24 Ağustos 2002 10.2.8 (3 Ocak 2003)
    Mac OS X 10.3 Panther 23 Haziran 2003 24 Ocak 2003 10.3.9 (15 Nisan 2005)
    Mac OS X 10.4 Tiger 4 Mayıs 2004 29 Nisan 2005 10.4.11 (14 Kasım 2007)
    Mac OS X 10.5 Leopard 26 Haziran 2006 26 Ocak 2007 10.5.8 (5 Ağustos 2009)
    Mac OS X 10.6 Snow Leopard 9 Haziran 2008 28 Ağustos 2009 10.6.8 v1.1 (25 Temmuz 2011)
    Mac OS X 10.7 Lion 20 Ocak 2010 20 Temmuz 2011 10.7.5 (19 Eylül 2012)
    OS X 10.8 Mountain Lion 16 Şubat 2012 25 Temmuz 2012 10.8.5 (12F45) (3 Ocak 2013)
    OS X 10.9 Mavericks 10 Haziran 2013 22 Ocak 2013 10.9.5 (13F34) (17 Eylül 2014)
    OS X 10.10 Yosemite 2 Haziran 2014 16 Ekim 2014 10.10.3 (14D131) (8 Nisan 2015)
    OS X 10.11 El Capitan 8 Haziran 2015 30 Eylül 2015 10.11 (15A284) (30 Eylül 2015)
    macOS 10.12 Sierra 13 Haziran 2016 20 Eylül 2016 10.12.2 (16C68) (14 Aralık 2016)

    Mac OS X Build Sürümleri

    Public Beta Kodiak, Build 1H39
    10.0 Cheetah, Build 4K78
    • 10.0.1 Build 4L13
    • 10.0.2 Build 4P12 
    • 10.0.3 Build 4P13 
    • 10.0.4 Build 4Q12
    10.1 Puma, Build 5G64
    • 10.1.1 Build 5M28 
    • 10.1.2 Build 5P48 
    • 10.1.3 Build 5Q45 
    • 10.1.4 Build 5Q125
    • 10.1.5 Build 5S60
    10.2 Jaguar, Build 6C115
    • 10.2.1 Jaguar Red, Build 6D52 
    • 10.2.2 Jaguar Blue, Merlot, Build 6F21
    • 10.2.3 Jaguar Green, Build 6G30 
    • 10.2.4 Jaguar Pink, Build 6I32 
    • 10.2.5 Jaguar Plaid, Build 6L29 
    • 10.2.6 Jaguar Black, Build 6L60
    • 10.2.7 Build 6R65 
    • 10.2.8 (G4) Build 6R73 
    • 10.2.8 (G5) Build 6S90 
    10.3 Panther, Build 7B85
    • 10.3.1 Build 7C107 
    • 10.3.2 Build 7D24 
    • 10.3.3 Build 7F44 
    • 10.3.4 Build 7H63 
    • 10.3.5 Build 7M34 
    • 10.3.6 Build 7R28
    • 10.3.7 Build 7S215 
    • 10.3.8 Build 7U16 
    • 10.3.9 Build 7W98 
    10.4 Tiger, Build 8A428
    • 10.4.1 Build 8B15 
    • 10.4.2 Build 8C46 
    • 10.4.3 Build 8F46 
    • 10.4.4 Build 8G32 (Ilk Intel destekli Mac OS X Versiyonu) 
    • 10.4.5 (PowerPC) Build 8H14 
    • 10.4.5 (Intel) Build 8G1454
    • 10.4.6 (PowerPC) Build 8I1119 
    • 10.4.6 (Intel) Build 7U16 
    • 10.4.7 (PowerPC) Build 8J135 
    • 10.4.7 (Intel) Build 8J2135 
    • 10.4.8 (PowerPC) Build 8L127 
    • 10.4.8 (Intel) Build 8L2127 
    • 10.4.9 (PowerPC) Build 8P135 
    • 10.4.9 (Intel) Build 8P2137 
    • 10.4.10 (PowerPC) Build 8R218 
    • 10.4.10 (Intel) Build 8R2218
    • 10.4.11 (PowerPC) Build 8S165 
    • 10.4.11 (Intel) Build 8S2167 
    10.5 Leopard, Build 9A581
    • 10.5.1 Build 9B18 
    • 10.5.2 Build 9С31 
    • 10.5.3 Build 9D34 
    • 10.5.4 Build 9E17 
    • 10.5.5 Build 9F33 
    • 10.5.6 Build 9G55 
    • 10.5.7 Build 9J61 
    • 10.5.8 Build 9L30 
    10.6 Snow Leopard, Build 10A432
    • 10.6.1 Build 10B504 
    • 10.6.2 Build 10C540 
    • 10.6.3 Build 10D573 
    • 10.6.4 Build 10F569 
    • 10.6.5 Build 10H548 
    • 10.6.6 Build 10J567 
    • 10.6.7 Build 10J869 
    • 10.6.8 Build 10K540 
    10.7 Lion, Build 11A511
    • 10.7.1 Build 11B211 
    • 10.7.2 Build 11C74 
    • 10.7.3 Build 11D50 
    • 10.7.4 Build 11E53 
    • 10.7.5 Build 11G56 
    10.8 Mountain Lion, Build 12A269
    • 10.8.1 Build 12B19
    • 10.8.2 Build 12C54
    • 10.8.2 Build 12C60 
    • 10.8.3 Build 12D78 
    • 10.8.4 Build 12E55 
    • 10.8.5 Build 12F37 
    10.9 Mavericks, Build 13A603
    • 10.9.1 Build 13B42 
    • 10.9.2 Build 13C64 
    • 10.9.3 Build 13D65 
    • 10.9.4 Build 13E28 
    • 10.9.5 Build 13F34 
    10.10 Yosemite, Build 14A389
    • 10.10.1 Build 14B25 
    • 10.10.2 Build 14C109 
    • 10.10.3 Build 14D131 
    Mac OS X Server
    • 1.0 
    • 10.0 
    • 10.1 
    • 10.2 
    • 10.3 
    • 10.4 
    • 10.5 
    • 10.6 
    • 10.7 
    • 10.8
    • 10.9 
    • 10.10

     Görüldüğü üzere Apple 2001'den itibaren nerdeyse her sene bir işletim sistemi üretirken, şimdilerde daha yavaş bir tempoyla yeni sürüm çıkarmaktadır. 2000'den 2002'ye kadar olan hızın sebebi şirketin Mac OS 9'dan geçişi gerçekleştirmedeki kararlığıydı. 2004 yılında Steve Jobs'un Mac OS X'e geçişin tamamlandığını duyurması ile yeni işletim sistemleri daha uzun aralıklarla çıkmaya başlamıştır.

    Öbür yandan Apple'ın IBM tarafından üretilen G5 ve Motorola/Freescale tarafından üretilen G4 serisi PowerPC işlemcilerini terkederek Intel'in CISC tabanlı mimarisine geçmeye karar vermesinin işletim sistemi üzerinde radikal bir değişikliğe yol açacağı ve ardı ardına işletim sistemi güncellemelerinin ortaya çıkacağı öngörülebilir. Esas ilginç beklenti, herhangi bir x86 PC üzerine Mac OS işletim sisteminin yüklenebilme olasılığıdır. Bu olasılık Apple tarafından reddedilmekte, Mac OS X'in Intel mimarisi için derlenen sürümlerinin yalnızca Apple'ın ürettiği makinelerde çalışacağı vurgulanmaktadır.

    Ancak bazı ileri düzey kullanıcıların uğraşları ile günümüzde X86 tabanlı Apple harici bilgisayarlarda da Mac OS X çalıştırılabilmektedir. Uzun uğraşlar ve çeşitli yollarla yapılan bu işlemler, Apple bilgisayarlar üzerinde çalışan Mac OS X sistemleri kadar başarılı olmasa da meraklı kullanıcıların mevcut sistemlerinde Mac OS X işletim sistemini denemelerine imkân vermektedir. Fakat çeşitli stabilite sorunları ve veri kayıplarının olma ihtimali vardır. Ayrıca her sisteme Mac OS X işletim sisteminin yüklenemiyor oluşu da bir gerçektir. Apple bu konuda Mac OS X için kısıtlayıcıdır. Apple harici bilgisayarlara Mac OS X yüklenmesi kanuna aykırıdır.

    Belli başlı özellikler

    Liste için Leopard sürümü baz alınmıştır.

    Desteklediği Diller

    • Çekçe—yalnızca OS X Lion 10.7 veya üzeri
    • Macarca—yalnızca OS X Lion 10.7 veya üzeri
    • Türkçe—yalnızca OS X Lion 10.7 veya üzeri
    • Tayca—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri
    • Katalanca—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri
    • Hırvatça—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri
    • Yunanca—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri
    • İbranice—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri
    • Romence—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri
    • Slovakça—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri
    • Ukraynaca—yalnızca OS X Lion 10.7.3 veya üzeri

    Ayrıca bakınız

    Kaynakça

    Dış bağlantılar

    This article is issued from Vikipedi - version of the 1/3/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.