Mahidevran Sultan

Mahidevran Sultan
Doğum 1500 civarı
Ölüm 3 Şubat 1581
Bursa, Osmanlı İmparatorluğu
Defin yeri Bursa Muradiye Külliyesi
Milliyet Çerkez[1]
Diğer ad(lar)ı Gülbahar Sultan
Din İslam
Evlilik(ler) I. Süleyman
Çocuk(lar) Şehzade Mustafa
Raziye Sultan

Mahidevran Sultan (bazı kaynaklarda adı Gülbahar olarak da geçmektedir;[2] 1500 civarı - 3 Şubat 1581, Bursa),[3] Osmanlı Padişahı I. Süleyman'ın eşi, Şehzade Mustafa'nın annesi.

İlk yılları

1500 yılı civarında doğmuş olup, ilk adının Bosfor olduğu[4] ve Kırım kökenli (bazı kaynaklarda ise Arnavut)[5] olduğu iddia edilmektedir.[2][3][6] Babasının adı Bursa'daki Şehzade Mustafa Türbesi'ndeki mezar sandukası levhasında Abdullah; saray arşivindeki belgelerde ise Abdurrahman ve Abdülmennân olarak yazdığından cariye olduğu düşünülmüştür.[3][7] Öte yandan devşirme olmadığı, babasının Kabardey Çerkes hükümdarı İda Mirzey annesinin ise Mengli Giray kızı Nazcan Hatun (Yavuz Sultan Selim’in eşi Ayşe Hatun’un kızkardeşi) olduğu, gerçek adının Malhurub olduğuna dair son dönemlerde basında haberler ve belgeler çıkmıştır.[8][9][10]

Saruhan Sancak Beyi Şehzade Süleyman'ın Manisa Sarayı haremine girdi. 1515 yılında Süleyman'ın en büyük erkek çocuğu olan Mustafa'yı dünyaya getirmesinin ardından Mahidevran adını aldı.[3] 1520 eylülünde I. Selim'in vefat etmesinin ardından Süleyman'ın Osmanlı padişahı olması üzerine çocuğuyla birlikte İstanbul'a geldi. İki kızkardeşinin de sarayda onunla birlikte yaşadığı[10] ve Bursa’da Muradiye Külliyesindeki Saraylar türbesine defnedilmiş oldukları düşünülür.[11]

Haseki Sultanlık dönemi

Şehzade Mustafa yetişkinliğe ulaşınca Osmanlı geleneklerine uygun olarak Saruhan Sancak Beyi olarak görevlendirildi. Yine gelenek olduğu üzere annesi Mahidevran Sultan da oğluyla birlikte Saruhan'a gitti.[3] 6 Ekim 1553 tarihinde Süleyman, Konya'da bulunan oğlu Mustafa'yı kendisini tahttan indirmeyi planladığı inancıyla boğdurttu.[12] Mustafa'nın cenazesi Bursa'ya gönderilirken, Mahidevran ile Mustafa'nın kızı ve cariyeleri de Bursa'ya sürüldü.[3]

Bursa'daki hayatı ve vefatı

Bursa Şer’i Mahkeme Sicilleri arasında bulunan bir belgeye göre Mahidevran Sultan, 8-10 kişilik maiyet kadrosuyla birlikte Amasya’dan Bursa’ya sürgün edilmiştir.[13] Padişah hanımı olarak alması gereken paşmaklık toprakların vergisi kesilmiştir. On sene civarında Bursa'da yaşadığı evin kirasını ödeyemez duruma geldi ve birçok yere borçlanmıştır.[3][5] Süleyman diğer eşi Hürrem Sultan'ın 1558'deki ölümünden sonra, Bursa kadısı aracılığıyla Mahidevran'ın borçlarını ödetip kendisine ödenek bağlatırken; ertesi yıl aşağıdaki fermanla Bursa Hisarı'nda, İmaret-i İsâ mahallesindeki Leyszâde evini kendisine aldırttı.[3]

"Gelen bilgi doğru ise hükm-i hümayunum elinize geçince o çeşit evlerin kirası günde ne ediyorsa bilgi alınıp söz konusu evlerde ne zamandan beri oturulup kirasının verilmediği hesaplanıp çıkan meblağın Hassa Harc Emininden verilmesi için ferman olunmuştu. Buna göre filan kişilerle evlere gidilip araştırma yapıldı. Günlük 10 akçe kira bedeli çıkarıldı. 9,5 yıllık kira bedeli hesaplanıp 34 bin 200 akçe ev sahiplerine ödendi."[14]

Kendisine verilen ödenekle geçinen Mahidevran, oğlu Mustafa'nın Muradiye'deki mezarının üstüne Mustafa-i Cedit Türbesi'ni yaptırırken, türbenin bakımı için evinin yanında iki değirmen ve yüz bin dirhem gümüş para vakfetti.[3] 3 Şubat 1581 tarihinde vefat etti ve oğlunun yanına gömüldü.[3]

Popüler kültürdeki yeri

2003 yılında yayınlanan Hürrem Sultan adlı Türk televizyon dizisinde Mahidevran Sultan'ı Hatice Aslan, 2011-2014 yılları arasında yayınlanan Muhteşem Yüzyıl dizisinde ise Nur Fettahoğlu canlandıdı.

Kaynakça

  1. ↑ "İşte gerçek Mahidevran". odatv. http://www.odatv.com/n.php?n=iste-gercek-mahidevran-0910121200.
  2. 1 2 Yermolenko, Galina I. (2010). Roxolana in European Literature, History and Culture. Ashgate Publishing. s. sf. 2. ISBN 0754667618. http://books.google.com.tr/books?id=iRE-ybv0SLkC&pg=PA153&dq=%22Mahidevran%22&hl=tr&sa=X&ei=buCqT_vIL8fIhAe7prCdCg&ved=0CD8Q6AEwAw#v=onepage&q&f=false.
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Sakaoğlu, Necdet (Nisan 2012). Süleyman, Hurrem ve Diğerleri: Bir Dönemin Gerçek Hikayesi. s. 26-27.
  4. ↑ Uluçay, Çağatay (1985). Padişahların kadınları ve kızları. Türk Tarih Kurumu. s. sf. 35. http://books.google.com.tr/books?id=47agAAAAMAAJ&q=%22Mahidevran%22+bosfor&dq=%22Mahidevran%22+bosfor&hl=tr&sa=X&ei=o-WqT93YH4OY-wa85OScCg&ved=0CDAQ6AEwAA.
  5. 1 2 Peirce, Leslie P. (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Oxford University Press. s. sf. 55-56. http://books.google.com.tr/books?id=L6-VRgVzRcUC&pg=PA56&dq=%22Mahidevran%22&hl=tr&sa=X&ei=wsiqT8-nA8Gq-AaS9JmeCg&ved=0CDkQ6AEwAg#v=onepage&q&f=false.
  6. ↑ Freely, John (2000). Inside the Seraglio: private lives of the sultans in Istanbu. Penguin Books. s. sf. 51. http://books.google.com.tr/books?id=Za0TAQAAIAAJ&q=%22Mahidevran%22+albanian&dq=%22Mahidevran%22+albanian&hl=tr&sa=X&ei=luKqT-DtJY6JhQfi8MSeCg&ved=0CDYQ6AEwAQ.
  7. ↑ Uluçay, Çağatay (1985). Padişahların kadınları ve kızları. Türk Tarih Kurumu. s. sf. 36. http://books.google.com.tr/books?id=nktpAAAAMAAJ&q=%22Mahidevran%22&dq=%22Mahidevran%22&hl=tr&sa=X&ei=wsiqT8-nA8Gq-AaS9JmeCg&ved=0CDUQ6AEwAQ.
  8. ↑ Edadil Açba, Kanuni Sultan Süleyman'ın Çerkes Eşi, Jineps Gazetesi, Haziran 2014
  9. ↑ Bazı yayın organlarında Çerkes Bitu Mustafa Paşa'nın kızı olduğu şeklinde yer almıştır.Mahidevran Sultan ve Üç Hanım Kızlar'ın sırrını Fransa'dan gelen mektup çözdü, Zaman gazetesi, 23.11.2014, Mahidevran Hatun'un Sırrını Çözen Mektup, Haber Artıbir, 24.11.2014
  10. 1 2 Esra Açıkgöz, Ailesinin Ağzından Mahidevran’ın Hikayesi, Cumhuriyet gazetesi Pazar eki, 07.10.2012
  11. ↑ Doç. Dr. Doğan Yavaş, Saraylılar ve Üç Hanım Kızlar Türbelerinde Medfun Olanlar Kimlerdir?, Bursada Zaman, 17 Kasım 2014
  12. ↑ Sakaoğlu, Necdet; sf. 11
  13. ↑ Kâmil Kepecioğlu
  14. ↑ Vakıflar Mecmuası, II, 1940 sf.13 ISBN 1970'den önce bu uygulama yoktu.
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/5/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.